İSLAM TARİHİ VE MEDENİYETİ I - Deneme Sınavı - 3

714 yılında Musa b. Nusayr’ın Endülüs’ten ayrılırken yerine bıraktığı oğlu Abdülaziz ile başlayan ve 756 yılına kadar süren dönemde Endülüs’te 20 den fazla vali göreve gelmiştir. Bu nedenle Valiler dönemi olarak adlandırılır.

Toulouse civarında 721yılında yapılan savaşta Semh şehit edilmişti. Fetih hareketi Abdurrahman el-Gafiki tarafından devam ettirilmiştir. Fakat 732 yılında Poitiers civarında yapılan savaşta el-Gafiki yenilgiye uğrayarak ordunun büyük bir kısmı ve kendisi şehit olmuş ve harekat büyük darbe almıştır.

Valiler dönemi Endülüs’te yerleşme ve kökleşmenin gerçekleştiği bir zaman dilimiydi, fakat Müslümanlar arasındaki mücadele ve anlaşmazlıklar Hristiyanlara toplanma ve güçlenme imkanı sağladı İspanya’nın kuzey tarafında bulunan Asturias ve Galicia bölgesindeki Hristiyanlar güçlerini birleştirerek Reconqusita hareketinin öncüsü sayılan I. Alfonso yönetiminde Asturias krallığını kurarak Müslümanlara yönelik akınlara başladılar.

Endülüs 756 yılında Abdurrahman’ın Endülüs Emevi Devletini kurmasıyla siyasi bir teşekkül oldu ve 929 yılına kadar Emir adı verilen idareciler tarafından yönetildi.

III. Abdurrahman’a kadar Endülüs hükümdarları Emir unvanını kullanmışlardı. Fakat Şii Fatımilerin halifelik iddiasıyla ortaya çıkmaları ve Abbasi halifesinin Fatımilere karşı bir şey yapamamasını göz önünde bulunduran Abdurrahman 16 Ocak 929 da kendini halife ilan etti. 1031 yılında II. Hişam tahttan indirilerek halifeliğin ülkeye zarar verdiği gerekçesiyle ülkenin şura ile yönetilmesine karar verildi böylece Endülüs Emevi Devleti yıkılmış oldu.

Endülüs’te müslüman varlığı 1492 tarihine kadar devam etmiştir.

II. Hakem döneminde, Kuzey Afrika’da Fatımi yanlısı Idrisiler, Hasan b. Gannun idaresinde Endülüs’e karşı faaliyet gösteriyorlardı. Art arda yapılan iki seferle Gannun yenilgiye uğratıldı.

Gitgide artan iç karışıklıklar sırasında Muhammed b. Abdurrahman el-müstekfi unvanıyla tahta çıktı ama kısa sürede yaptığı yanlış uygulamalar sonucu kendi sonunu hazırladı Muhammed’in öldürülmesiyle Emevi Devleti altı yada yedi ay başsız kaldı ve bir danışmanlar meclisince yönetildi. Halkın halife seçilmesi yönündeki istekleri karşısında IV. Abdurrahman’ın ağabeyi III. Hişam’ın halife olmasına karar verildi.

Endülüste Amiri ailesinin 1009 da görevden alınmasıyla 1031 kadar olan süre Emevi hanedanlığınınn that kavgaları ve iç çekişmelerle geçmiştir. Bu kargaşa ortamında merkezden uzakta yaşayan iddareciler merkez otoriteyle aralarındaki bağları koparmış ve bağımsız hareket etmeye başlamışlardır. 1031 de emevi devletini yıkılmasıyla bunu resmileştirmişler ve 1091 e kadar varlıklarını sürdürmeye çalışmışlardır. Bu döneme Mülük’t-tavaif dönemi denir.

Yaklaşık 20 emirliğin hüküm sürdüğü bu dönemde bazı emirlikler güçleriyle ön plana çıkmıştır.abadiler, Zünnünliler, cevheriler, hammudiler, hudiler, Eftasiler, Ziriler gibi.

Tuleytula kenti 1085 yılında yeniden güçlene Reconquista hareketi ile kastilya kırallığı tarafından alınmıştır.

Murabıtlar IX. Yüzyılda kuzey Afrika da .güçlü bir devlet kurmuşlardı. 1085 te Tuleytula’nın kaybedilmesinden sonra Endülüsün on üç emiri imzaladıkları mektubu Murabıtların hükümdarı Yusuf b. Taşfin’e gönderdiler. Yusuf b. Taşfin 1086 yılında Endülüse geçerek kastilya kırallığına karşı büyük bir zafer kazandı. Daha sonra marekeşte bıraktığı oğlunun ölümü üzerine kuzey afrikaya geri döndü. O ayrılınca emirlikler tekrar kendi aralrında savaşa başladılar Kastilya kırallığının baskısı da artmaya başlayınca iki yıl sonra tekrar Endülüse gelerek Kastilya ile mücadele etti. 1090 yılında üçüncü defa endülüse gelen yusuf b. Taşfin Endülüsteki emirlikleri fethederek 1091 te Endülüsü murabıtların topraklarına kattı.

Murabıtlara karşı dini nitelikli bir isyan hareketi sonucunda kurulan Muvahhidler devleti 1147 yılında Endülüsü almak için harekete geçerek 1157 yılında Gırnata’nın muvahidlere teslim edilmesiyle Endülüsteki Murabıtlar dönemini bitirerek muvahhidler dönemini başlattılar. Muvahidler dönemi kuzey afrikadaki gelişmeler bağlı olarak Muvahhidlerin gücünün zayıflamasıyla Endülüsteki şehirlerin kaybedilmesi sonucu 1229 da sona erdi.

1085 te Toledo’nun Ele geçirilmesiyle tekrar gündeme gelen Reconquista 1492 yılında son müslüman şehri Granada’nın kastilya ya teslim edilmesiyle sona ermiştir.

Ibnü’l Ahmer lakabıyla anılan Muhammed b. Yusuf 1238 te Gırnata da Naıriler hanedanını kurdu. ^ocak 1492 de ispanyollar gırnata ya girdiler ve böylece müslümanların Endülüsteki son bağımsız devleti ortadan kalktı.

Hz. Peygamberin fiziksel özelliklerini, özel hayatını ve ahlakını anlatan eserlere Şemail denir. Hz. Peygamberin fiziksel özelliklerini anlatan edebi eserlere ve aynı konuda yapılan Hat çalışmalarına ise hilye denmektedir.

Hz. Hatice Hz. Peygamberin ilk eşi ve İbrahim dışındaki bütün çocuklarının annesidir. Hz. Hatice’nin vefatından sonra Hz. Peygamber ilk müslümanlardan Sevde ile evlendi ve üç yıl boyunca yalnız onunla evli kaldı.

Yıllar itibariyle baktığımızda, Murabıtlar Dönemi, 1091-1147; Muvahhidler Dönemi, 1147-1229; Nasriler Dönemi, 1232-1492; Endülüs Müslümanları, 1492-1614 yılarına tekabül etmektedir. Mülükü’t tavaif dönemi ise 1031- 1091 yılarına tekabül eder.

Yıllar itibariyle baktığımızda Hudiler, 1039-1146; Cehveriler, 1031-1070; Abbadier, 1023-1091; Eftasiler, 1022-1095 yıllarına tekabül eder. Zünnuniler ise 1037- 1146 yıllarına tekabül eder.

Yıllar itibariyle baktığımızda Hudiler, 1039-1146; Cehveriler, 1031-1070; Abbadier, 1023-1091; Eftasiler, 1022-1095 yıllarına tekabül eder. Zünnuniler ise 1037- 1146 yıllarına tekabül eder.