İSLAM KURUMLARI VE MEDENİYETİ

Hz. Ömer devrinde fetih faaliyetleri iyice arttı. İslâm orduları değişik istikametlerde hareket ederek yeni şehirler, bölgeler ele geçirdiler. Mısır, Filistin, Suriye, Irak ve İran’ın büyük bir bölümü Müslümanların eline geçti.

Halife Ömer, ilk askerî divanı kurdu. Askerliği devamlı hâle getirdi.

Gönüllülerden

Süvarilerden

Halife Mu’tasım, Fergana ve Türkistan’ın diğer bölgelerinden getirilmiş Türklerden yeni bir askerî birlik, bir Muhafız kıtası meydana getirmişti.

Hassa ordusu, Selçuklu ordusunun çekirdeği idi.

Yeniçeri Ocağı I. Murat zamanında (1362-1389) kuruldu ve Fatih devrinde son şeklini aldı.

Anadolu’da ilk Türk donanması I. Kılıçarslan zamanında Çaka Bey tarafından kuruldu. Çaka Bey, donanması ile birçok Ege adasını fethetti.

Müslümanların güvenliğine çok önem veren Hz. Muhammed (a.s.), bazı tedbirler aldı. Medine’ye yakın kabile reisleriyle anlaşmalar imzaladı. Müşriklere gözdağı vermek ve kontrol etmek amacıyla, Mekke-Şam ticaret yolu gibi stratejik önem taşıyan bölgelere seriyyeler gönderdi. Seriyyede bulunanların görevi savaşmak değil, düşmanın neler yaptığını öğrenmekti. Doğru cevap E'dir.

Henüz Allah tarafından savaşa izin verilmediği için Müslümanlar silâhlı hareketlere girişemiyorlardı. İşte bu şartlar altında iken Müslümanlara savaş yapma izni verildi. Bu son
gelişme İslâm toplumunda askerî kurumların ortaya çıkması bakımından son derece önemli bir başlangıç oldu. Doğru cevap C'dir.

Herhangi bir karışıklığa meydan vermemek ve kimlerin orduya katıldığını bilmek için bir sicil defteri açılır ve gönüllülerin isimleri buraya yazılırdı. Gönüllülerin, silâhlarını, erzak
ve binek hayvanlarını kendilerinin hazırlaması gerekiyordu. Kendi imkânlarıyla bu hazırlığı yapamayan fakir Müslüman askerlerin silâh, yiyecek ve gerekirse binekleri devlet tarafından sağlanırdı. Doğru cevap C'dir.

Halife Ömer, ilk askerî divanı kurdu. Askerliği devamlı hâle getirdi. Doğru cevap A'dır.

Ordunun yönetimi Divânu’l-cünd tarafından yürütülürdü. Emevi ordusunun temelini mürtezika denilen nizami ve daimi statüdeki muvazzaf ücretli askerler oluşturuyordu. Bunlar yaptıkları askerî hizmet karşılığında devlet bütçesinden maaş alırlardı. Doğru cevap B'dir.

İlk dönemlerde Emevi ordusunda sadece Arap asıllı askerler vardı. Daha sonra mevâlî, yani Arap olmayan Müslümanlar da askere alındı. Bunlar arasında İranlılar, Türkler ve Berberîler de vardı. Komutanlar ise yine Araplar arasından seçilirdi. Doğru cevap A'dır.

İlk Abbasi halifeleri orduya büyük bir önem vermişlerdi. Buna bağlı olarak orduda görev yapan bazı muharip sınıflar oluştu. Bunlar yaptıkları iş ve hizmetlere göre isimlendirilmişlerdi. Müşât veya reccâle, kılıç, kalkan ve mızrakla donatılmış yaya birlikleri idiler. Fürsân denilen atlı birlikler miğferli ve zırhlı olup mızrak ve savaş baltaları taşırlardı. Rumât adı verilen özel yetiştirilmiş okçu birlikleri vardı. Neffâtün, neft yani petrole bulaştırılmış paçavraları düşman üzerine atan askerî birliğin adıydı. Doğru cevap B'dir.

Müslüman Türk devletleri askerî kurumlarına örnek olmak üzere ilk Müslüman Türk devleti olan Karahanlılarla, Selçuklu ve Osmanlı askerî kurumları ele alınacaktır. Doğru cevap D'dir.

Hz. Peygamber bütün seriyye ve gazvelerinde hatta Hicret yolculuğunda bile bayrak ve sancak kullanmıştı. Bayrak beyaz renkte, sancak ise siyah renkte idi ve Ukaab (kartal) adını taşıyordu. Doğru cevap D'dir.