İSLAM İBADET ESASLARI

Adak bir şarta bağlı olup olmaması açısından ikiye ayrılır:

1- Bir şarta bağlı olmayan adağa mutlak adak denir. “Allah rızası için kurban keseceğim; üç gün oruç tutacağım” gibi. Bunlar adandıktan hemen sonra gerekli hale gelir ve geciktirilmeden yerine getirilmesi müstehab olur.

2- Bir şarta bağlı olan adağa mukayyed veya muallâk adak denir. “Sınavları verirsem Allah rızası için dört rekât namaz kılacağım; çocuğum olursa bir ay oruç tutacağım” gibi. Bu tür adak, kendisinin bağlandığı şart gerçekleştiğinde vacip hale gelir. Şart gerçekleşmeden önce adanan şey yapılırsa, nâfile olarak yapılmış olacağından adak yerine getirilmiş sayılmaz. Dolayısıyla şartın gerçekleşmesini takiben yeniden edâ edilmesi gerekir.

Doğru cevap D'dir.

Kurban, tarih boyunca bütün dinlerde izlerine rastlanan bir ibadettir. Bu gerçek “Allah’ın kendilerine rızık olarak verdiği kurbanlık hayvanların üzerine O’nun adını anarak kurban kesmeyi, her ümmet için bir ibadet biçimi kıldık…” (el-Hac 22/34) ayeti tarafından vurgulanmıştır. Doğru cevap E'dir.

Bu ibadet asıl tarihsel hatırasını Hz. İbrahim ve oğlunda bulur. Rabbinden kendisine hayırlı bir çocuk lutfetmesini isteyen Hz.İbrahim’in bu duası kabul edilir ve kendisine yumuşak huylu bir erkek çocuk bahşedilir. Söz konusu çocuk, İslâm kaynaklarına göre Hz. İsmail, Yahudi kaynaklarına göre ise Hz. İshak’tır. Doğru cevap D'dir.

Bilindiği gibi kurban bayramına da Arapçada îdü’l-adhâ denmiştir. Doğru cevap A'dır.

Hükmünü vacip olarak tespit eden Hanefîlere göre kurban ibadetiyle
yükümlü olmak için şu beş şartın var olması gerekmektedir:
1- Müslüman olmak,
2- Hür olmak,
3- Aklı yerinde ve büluğa ermiş olmak,
4- Mukîm olmak yani seferî (yolcu) olmamak,
5- Dinen zengin sayılacak ölçüde belli bir malî güce sahip olmak.Doğru cevap C'dir.

Söz konusu hayvanlar yaş olarak da belli bir olgunluğa erişmiş olmalıdır.
Koyun ve keçiler bir yaşını, sığır ve mandalar iki yaşını, develer ise beş
yaşını doldurduktan sonra kurban edilebilirler. Fakihlerin çoğunluğu, Hz.
Peygamber’in bazı sözlerine dayanarak altı ayını geçen fakat sanki bir
yaşındaymış gibi semiz görünen kuzuların da kurban edilebileceğini
söylemişleridir. Bu özel hüküm sadece kuzular için benimsenmiştir. Doğru cevap B'dir.

Daha başka bazı hadisleri de göz önüne alan fakihler, kendisinde şu
ayıplardan birisi bulunan hayvanların kurban olamayacağını belirtmişlerdir:
1- İki veya bir gözü kör,
2- Yürüyemeyecek kadar topal,
3- Kötürüm derecesinde hasta,
4- Kesim yerine gidemeyecek ölçüde zayıf ve düşkün,
5- Kulağının veya kuyruğunun tamamı veya yarısından çoğu kesilmiş,
6- Boynuzlarının birisi veya ikisi kökünden kırılmış,
7- Dili kesilmiş,
8- Dişlerinin tamamı veya çoğu dökülmüş,
9- Memelerinin başları kopmuş,
10- Doğuştan kulakları veya kuyruğu bulunmayan,
11- Ayağı kesilmiş olan.

Şaşılık kurban edilmeye engel noksanlardan değildir. Doğru cevap A'dır.

Daha önce de belirlendiği üzere kurban, eyyâm-ı nahr denen kurban
bayramının ilk üç gününde kesilir. Şâfiî mezhebine göre dördüncü gün de
buna dâhildir. Doğru cevap C'dir.

Hz. Peygamber, torunları Hz. Hasan ve Hüseyin için akîka olarak birer koç kesmiş; ister erkek olsun ister kız, doğan her çocuk için akîkasının kesilmesini ümmetine tavsiye etmiştir. Nesîke kurbanı: Akîka ile aynı şeydir.  Doğru cevap E'dir.

Bir şarta bağlı olan adağa mukayyed veya muallâk adak denir. “Sınavları
verirsem Allah rızası için dört rekât namaz kılacağım; çocuğum olursa bir
ay oruç tutacağım” gibi. Bu tür adak, kendisinin bağlandığı şart
gerçekleştiğinde vacip hale gelir. Şart gerçekleşmeden önce adanan şey
yapılırsa, nâfile olarak yapılmış olacağından adak yerine getirilmiş
sayılmaz. Dolayısıyla şartın gerçekleşmesini takiben yeniden edâ edilmesi
gerekir. Doğru cevap D'dir.

Hem kurban hem de adak, Allah’a yaklaştırması umulan ibadetlerdendir.
Kurbanın belli bir vakti ve şekli varken adakta bu zorunlu değildir. Adak
başka ibadetler tarzında da olabilir. Kurban sırf malî bir ibadetken ikincisi
ayrıca bedenî de olabilir. Kurban mezheplere göre farklı bağlayıcılığı olan bir
dinî yükümlülük iken adak, ancak adandıktan sonra sorumluluk doğurur. Doğru cevap B'dir.

Helal terimi, mubah teriminin eş anlamlısıdır. Mubah için, ayrıca “hıll (bağlanmamış/yasaklanmamış/bağsız), mutlak (serbest), câiz (olağan)” terimleri de kullanılır.