İSLAM İBADET ESASLARI

Yolculuk hali zaten kendi başına birçok sıkıntıyı içerdiğinden Müslümanlar bu haldeyken kurban kesmekle yükümlü tutulmamışlardır. Çünkü yolculuk halindeyken kurbanlık aramak, kesimini gerçekleştirmek, etini ve derisini değerlendirmek, dağıtımını sağlamak ayrı bir zorluk getirecektir. Diğer taraftan yolculuk, birçok sürprize açık olabileceğinden genellikle para harcama konusunda ayrı bir özeni de gerektirir. İşte bu ve benzeri gerekçelerle yolcu olanlar üzerinde kurban kesmek yükümlülüğü bulunmamaktadır. Bununla birlikte şartları uygun olanlar veya bir şekilde imkân bulabilenler seferî iken de bu önemli ibadeti edâ edebilirler.

Kişinin borçlarından ve aslî ihtiyaçlarından başka nisap miktarına ulaşan bir malî değere, daha somut ifadesiyle en az 20 miskal (85 gr.) altın veya bunun değerine denk bir paraya ya da mala sahip olması, o kişinin dinen zengin olduğu anlamına gelir. İşte bu ölçüde bir mal varlığı olan kimse, diğer şartları da tamamlıyorsa kurban kesmek ile sorumlu olur.

Horoz, kaz, ördek ve benzeri evcil hayvanlar ile yaban sığırı, geyik, ceylan ve benzeri yabani hayvanlar kurban edilemezler. Kurbanlık sınıfına girmeyen böyle hayvanları ibadet niyetiyle kesmek, tahrîmen yani harama yakın mekruh sayılmıştır.

Hayvanın şaşı, uyuz, deli veya aksak olması, kulaklarının delinmiş veya enine yarılmış olması, boynuzsuz veya  boynuzunun biraz kırık olması, iğdiş edilmiş olması, dişlerinin az bir kısmının dökülmüş olması, onun kurban edilmesine engel değildir.

Kaçan ve bir kuyuya düşen ya da bir yere başıyla sıkışan ve çıkarılamayan hayvanın kesimi ile karşılaşılabilir. Böyle durumlarda hayvanın damarlarındaki kanın boşalmasını sağlayacak en uygun kesim şekli hangisi ise o tercih edilmek kaydıyla herhangi bir yerinden kesilir. Ancak zorunluluk halinde başvurulabileceği için bu tür işlemlere ızdırârî kesim denmiştir.

Adak/nezir kurbanı: Sırf Allah rızası için mutlak olarak adanan veya bir şeyin olmasına ya da olmamasına bağlanarak adanan kurbandır. “Allah rızası için bir kurban keseceğim” şeklindeki mutlak kurban adağı, o anda vacip olur. Bununla birlikte istenildiği zaman kesilebilir.

Hedy kurbanı: Hac ibadetiyle ilgili kurbanların genel adıdır. Harem bölgesine hediye edildiği için bu ismi almıştır. Bütün hükümleri bakımından kurban bayramında kesilen kurbana benzer.

Adanan şey başka bir farz veya vacibe bağlı bir ibadet olmamalıdır. Aksine bağımsız ve kendi başına farz veya vacip bir ibadet olmalıdır. Mesela abdest almak, tilavet secdesi yapmak, ezan okumak, camiye girmek gibi adaklar geçerli olmaz. Zira bunlar kendi başlarına bağlayıcı olan bir ibadet değil, bir başka farz ya da vacibe bağlı olan ibadetlerdir.

Adak bir şarta bağlı olup olmaması açısından ikiye ayrılır:

1- Bir şarta bağlı olmayan adağa mutlak adak denir.  2- Bir şarta bağlı olan adağa mukayyed veya muallâk adak denir.

Kurban yükümlüsünün, güvenilir birisine vekâlet vererek kurbanını kestirmesi mümkündür.

İnsan kendisini yaratan Yüce Allah’a yaklaşmak, ona olan kulluğunu
göstermek, rızasını kazanabilmek ve verdiği nimetlere şükretmek amacıyla belirli günlerde kurban keser. Böyle yapmakla, öncelikle kendi dinî ve ahlakî gelişimini sürdürmüş olur.  Doğru cevap C'dir.

Hz. Peygambere hitap eden "O halde Rabbin için namaz kıl ve kurban kes!" buyruğu, diğer Müslümanları da kuşatmaktadır. Doğru cevap A'dır. Kurban bayramı günlerinde kurban kesmenin müekked sünnet olduğunu
söyleyen diğer mezhepler ve müctehitler ise delillerni B,C,D,E seçeneklerindeki gibi ifade etmişlerdir.

Mal üzerinden bir Kameri yıl geçmiş olmak. Doğru cevap D'dir.

Manda. Doğru cevap B'dir.

Kesim vakti üçüncü (Şâfiîlere göre dördüncü) günün akşam namazi vaktinin girmesiyle birlikte sona erer. Doğru cevap C'dir.

Dini literatürde kurban kesimine "tezkiye" denir. Doğru cevap A'dir (sf.176).

Gerek kurbanda gerekse kurban dışındaki hayvan kesimlerinde tezkiye yani kesim işlemi, yemek borusu (merî) ve nefes borusu (hulkûm) ile birlikte bunların etrafında bulunan iki damar (vedec) kesilerek yerine getirilir ve kanın iyice akması sağlanır. Kesilmesi gereken bu dört şeyden üçünün kesilmesi de yeterli bulunmuştur. Doğru cevap E'dir.

Nezir. Doğru cevap D'dir.

Alınan ev ya da arabanın hayrını ummak şükür kurbanı amaçlarındandır. Doğru cevap E'dir.

Kişinin ileride zaten yapmakla yükümlü olacağı bir ibadet olmamalıdır. Doğru cevap A'dır.