İSLAM İBADET ESASLARI

Yatsı namazından sonra kılınan üç rekât vitir namazı ile ramazan ve kurban bayramlarında ikişer rek‘at kılınan bayram namazları vacip namazlardır. Doğru cevap B'dir.

Namaza başlamadan önce bulunması gereken farzlara ( hadesten tahâret, necâsetten tahâret, setr-i avret, istikbâl-i kıble, vakit ve niyet) namazın şartları, denir. Doğru cevap A'dır.

Bir namaz kendisi için belirlenen vakitten sonra kılınanca “edâ” olmayıp “kazâ” olur. Hanefîler’e göre cuma, bayram ve sünnet namazları, vakitleri çıkınca artık kazâ edilmez. Doğru cevap E'dir.

Fâtiha’yı zamm-ı sûreden önce okumak namazın vaciplerinden biridir. Diğer şıklarda verilenler namazın sünnetleri arasında yer almaktadır. Doğru cevap C'dir.

Hanefîler’e göre başlanmış bir namazı bozan durumların başlıcaları şunlardır:
1. Namazda konuşmak.
2. Huşû halinin dışında ağlamak, inlemek.
3. Geçerli bir özrü olmaksızın boğazı hareket ettirip öksürmeye çalışmak.
4. Yemek, içmek.
5. Dışarıdan bakan kişide namazda olmadığı izlenimi verecek davranışta bulunmak (amel-i kesîr )
6. Özürsüz olarak kıbleden başka bir yöne dönmek.
7. Kahkaha ile gülmek.
8. Bayılmak, delirmek.

Doğru cevap A'dır.

Namazı bozmak bazı durumlarda vacip, bazı durumlarda müstehab, bazı durumlarda da câiz olabilir. Hiç şüphesiz, namaz kılanın kendisi veya başkası için can ve mal kaybının veya tehlikesinin söz konusu olduğu durumlarda başlanılmış bir ibadetin bozulması vacip olur. Mesela, bir yangını söndürmek, kalp krizi geçirmekte olan birini tedavi etmek veya onu hastaneye götürmek, boğulmakta olan birini kurtarmak gibi. Doğru cevap E'dir.

Bazı vakitler vardır ki, bu vakitlerde namaz kılmak yasaklanmıştır. Bu vakitlere “mekruh vakitler” veya “kerâhet vakti” denir. Kerâhet vaktinde ne kazâya kalmış farz veya vacip namazlar, ne de cenaze namazı kılınır. Söz konusu vakitlerde bunları kılmak haramdır. Doğru cevap C'dır.

Her Müslümanın namazı câiz olacak miktarda Kur’ân-ı Kerim’den ayet ve sûreler ezberlemesi farz-ı ayındır. Fâtiha sûresi ile diğer bir sûreyi ezberlemesi ise, vaciptir. Doğru cevap B'dir.

Sözlükte, “yetişen”, “kavuşan” anlamına gelen müdrik kelimesi, fıkıh terimi olarak namazın başından sonuna kadar imama uyup bütün rek‘atları onunla birlikte kılan kimseyi ifade eder. İmama ilk rek‘atın rükûunda yetişen kimse de müdrik adını alır. Doğru cevap D'dir.

Günlük farz namazlar, sabah iki, öğle dört, ikindi dört, akşam üç ve yatsı dört olmak üzere bir günde toplam on yedi rekâttır.

Ramazan ayında yatsı namazından sonra yirmi rek‘at kılınan terâvih namazı da sünnet-i müekkede türünden bir namazdır.

Setr kelimesi örtmek, avret kelimesi ise örtülmesi gereken yer demektir. Dinî terim olarak, örtülmesi farz olan, başkalarının bakması câiz olmayan uzuvlara avret mahalli denir. Hanefî

Kıraat, sözlükte okumak demektir. Fıkıhta ise, namaz kılan kişinin, Kur’ân’ın ayetlerinden bir miktarını kendisinin işitebileceği şekilde okumasını ifade eder. Kıraat namazın bir rüknü olup farzdır.

 

Namazın vacvipleri:

Namaza “Allahu ekber” gibi tekbir ifade eden bir cümle ile başlamak.

(Şâfiî, Mâlikî ve Hanbelî mezheplerinde farzdır.)

rek‘atında Fâtiha’dan sonra kısa bir sûre veya buna denk miktarda ayet

veya ayetler okumak (Sûre eklemek anlamında “zamm-ı sûre” denen bu

işlem diğer mezheplerde sünnettir).

ilk iki rek‘atta yerine getirmek.

kılınan nâfile namazlarda kıraati gizli yapmak. Sabah, akşam ve yatsı

namazlarında ve geceleyin kılınan sünnet ve nâfile namazlarda kıraat

açıktan veya gizli olarak yapılabilir.

terâvih, vitir namazlarının her rek‘atında, akşam ve yatsı namazlarının ilk

iki rek‘atlarında kıraati açıktan yapması, öğle ve ikindi namazlarının

bütün rek‘atlarıyla akşam namazının üçüncü ve yatsı namazının da son iki

rek‘atında kıraati içinden yapması vaciptir. İmama uyan kişi, okumaz,

namaz sesli ise dinler, sessiz ise susar.

ulâ).

bir görüşe göre, sağ tarafa selam vermek vacip, sol tarafa selam vermek

ise sünnettir.

farzdır.

dolayı sehiv secdesi yapmak.

 

Hiç şüphesiz, namaz kılanın kendisi veya başkası için can ve mal kaybının veya tehlikesinin söz konusu olduğu durumlarda başlanılmış bir ibadetin bozulması vacip olur. Mesela, bir yangını söndürmek, kalp krizi geçirmekte olan birini tedavi etmek veya onu hastaneye götürmek, boğulmakta olan birini kurtarmak, yırtıcı bir hayvanı savmak için namazı bozmak gibi. Hatta bu gibi hallerde namazın kazâya bırakılmasında da bir günah bulunmamaktadır. Cemaate katılmak veya malı çalmakta olan hırsıza engel olmak ve benzeri durumlar için namazı bozmak ise müstehaptır. Namazın bozulmasının câiz olduğuna, çocuğunun başına bir tehlike gelmesinden endişelen veya yemeğin yanmasından korkan birisinin namazını bozması örnek olarak gösterilebilir.

Güneşin doğmasından bir veya iki mızrak boyu yükselmesine kadar olan vakit. Güneşin bir veya iki mızrak boyu yani beş derece yükselmesi demektir ki, güneşin doğuşundan itibaren yaklaşık otuz dakika sürer.

Kur’ân-ı Kerim’i okumadaki bir hataya, okuyanın sürçmesine “zelletü’lkârî” denir.

Cemaatle kılınan namazda kendisine uyulan kişiye imâm ve bu kişinin görevine de imâmet denir.

Altı vakit namazdan az kazâsı bulunan kişiye sahib-i tertîb adı verilir. Böyle bir kişi önce kazâya kalan namaz/namazlarını sırasıyla kılar, sonra da vakit namazını edâ eder. Ancak kazâya kalmış namazlar birden fazla olup da vakit bunlardan yalnız bir kısmı ile vakit namazına müsait ise, tertîbe riayet etmek gerekmez ve vakit namazının kazâya kalmamasına dikkat edilir. Altı veya daha fazla vakit namazı kazâya kalan kişinin, sahib-i tertîb sayılmayacağı için kazâya kalan namazlar ile vakit namazları arasında sırayı gözetmesi gerekmez ve dolayısıyla kaçırdığı namazları kazâ etmeden de vakit namazlarını kılabilir.