İSLAM İBADET ESASLARI

Hristiyanlıktaki dinsel yıkanmaya 'Vaftiz' ya da 'vaftiz etme' denir. Doğru cevap 'D'

Haset etmek ve kıskançlık aynı manada olup B ve D maddelerindeki gibi kalben ( manevi) kirliliği ifade ederler.İstifra etmek yani kusmak ise maddi bir kirlilik halidir. Doğru cevap 'A'

Hükmi temizlik  Teyemmüm ve Gusül  için geçerli olan bir tanımdır. B ve E şıkları dinde ibadet için doğal temizliği ifade ederken Kurban kesmek bir ibadet  türü ve manevi temizlenmeye yol olsa da çeldiricidir. A seçeneği ise manevi temizlikle alakalıdır. Hükmi Temzilik:   İnsanın bazı ibadetleri yapmasına engel kabul edilen, hükmen kirli olma haline hades denir. Doğru cevap C seçeneğidir.

A seçeneği: Teyemmümün iki farzı vardır: Bunlardan biri niyet, diğeri ise elleri iki defa temiz bir toprağa veya taş, kum gibi toprak cinsi maddelere vurup birinci vuruşta yüzü, ikincisinde de kolları meshetmektir.

B seçeneği: Teyemmüm abdestine iki durumda başvurulabilir:  Abdest veya gusle yetecek miktarda suyun bulunmaması ve suyu kullanmayı engelleyen fiili bir durumun veya suyu kullanmamak için dinen geçerli bir mazeretin bulunması.

C seçeneği: Teyemmüm abdesti kişini yaşadığı iklim şartlarıyla değil; suyun kullanılabilme ya da kullanılamama durumuyla ilgilidir.

D seçeneği: Hanefilere göre, namazı teyemmümle kıldıktan sonra su bulunursa vakit çıkmamış bile olsa kılınan bu namazın iadesi gerekmez. Şâfiiler bu durumda iadeyi gerekli görür.

E seçeneği doğru cevaptır.

Namazın mekruh olmaması, sahih olması için etrafta  hiçbir şeklide ağır pislik (katı veya sıvı) olmamasına dikkat edilmelidir. Doğru yanıt 'E' şıkkı.

Gargara etmek abdestin 4 şartından biri değildir. Bu şartlar A, C, D ve E şıklarında verilmiştir. Doğru yanıt 'B' şıkkıdır.

C şıkkı hariç tüm diğer su çeşitleri 'Mutlak Su' olarak kabul edilen su sınıfına girmektedir. Doğru cevap 'C'

Kadınlar hayızlı iken özürlü olarak kabul edilmiş, adet dönemleri bitene kadar namaz ve oruç ibadetleri yasaklanmıştır. Bu ibadetlerden namazın sonradan kazası gerekmez iken oruç günleri adedince başka zaman (oruç tutulması yasak günler haricinde) kaza edilebilir. Doğru yanıt 'D'

Kişiden kişiye göre farklılık gösterip bazen bir saat kadar sürebilen bu durum için islam alimleri belirli bir azami süre için anlaşmamışlardır. Hatta bu mezhepten mezhebe farklılık da gösterebilir.

Din, esası itibariyle manevi kirlerden arınma (tezkiye), Allah’ı tanıma, O’na itaat ve ibadet etmekten ibarettir.  Nitekim imanın zıddı olan şirk Kur’ân’da manevi bir pislik (neces) olarak nitelendirilmiştir  Nezâfet ise, sadece hakiki ve maddi pisliklerden temizlenmeyi ifade etmektedir. Maddi temizliğin, özellikle bazı ibadetlerin geçerli (sahih) olmasının şartları arasında sayılması onun ne kadar önemli olduğunu göstermektedir.

Temizliğe verilen önemden dolayıdır ki, Yüce Allah’ın huzurunda durup namaz kılmak isteyen bir Müslümanın önce beden, elbise ve mekândan oluşan maddi temizliği yerine getirmesi sonra da kalbini temizlemesi istenmiştir.

Hz. Peygamber bir hadislerinde temizlikle fıtrat arasında ilişki kurmuş ve şöyle buyurmuştur: “Sünnet olmak, etek tıraşı olmak, tırnak kesmek, koltuk altı kıllarını temizlemek, bıyıkları kısaltmak, sakalları uzatmak, misvak kullanmak, burna su çekmek, parmak boğumlarını yıkamak ve su ile tahâretlenmek fıtrattandır”.

Hz. Peygamber, her konuda olduğu gibi, temizlik konusunda da söz ve davranışlarıyla Müslümanlara rehberlik etmiştir. Onun temizlikle ilgili açıklama ve uygulamalarında ruh, beden, elbise, ev, çevre temizliğine dair yeterli derecede örnek bulunmaktadır. Camiye giderken ve toplum içine çıkarken en temiz elbiselerini giymesi, güzel koku sürünmesi ve bunu tavsiye etmesi, çiğ soğan ve sarımsak yemekten sakınması ve cemaate
katılacaklardan bunları yememelerini istemesi, insanların gelip geçtiği yola ve gölgeliklere abdest bozmayı yasaklaması, hiç olmazsa haftada bir kez boy abdesti almayı ve beden temizliği yapmayı ısrarla tavsiye etmesi O’nun temizlik konusundaki güzel örnek ve rehberliğini göstermektedir.

Fıkıh literatüründe temizliği ifade etmek için “tahâret”, yer yer de “nezâfet” kelimesi kullanılmaktadır. Ancak tahâret nezâfetten daha kapsamlıdır. Çünkü tahâret, hem maddi ve hakiki pisliklerden (necâset) hem de hükmi kirlilik halinden (hades) temizlenmeyi kapsamaktadır. Hatta bu kelimenin kalbin, gurur, kin, kıskançlık gibi ahlaki ve manevi kirlerden temizlenmeyi de kapsadığı ifade edilmektedir. Nezâfet ise, sadece hakiki ve maddi pisliklerden temizlenmeyi ifade etmektedir.

Dinen ve fıkhen necis sayılan maddeler ana hatlarıyla şöyledir: Akan kan, domuz eti, sarhoş edici içkiler, insan idrarı, dışkısı, ağız dolusu kusmuğu, eti yenmeyen hayvanların salyası, eti, idrar ve dışkısı necistir.

Temizliğinde şüphe bulunan sular: Eşek ve katırın artığı olan sular böyledir. Bu gibi suların temiz olup olmadığı şüpheli olduğu için hükmi temizlikte kullanılıp kullanılamayacağı da şüphelidir.

Abdestin farzları, bir fiilin abdest sayılabilmesi için onda bulunması zorunlu
olan ana unsurları ifade eder. İlgili ayette de zikredildiği üzere abdestin
farzları dörttür:
1. Yüzü yıkamak.
2. Kolları dirseklerle birlikte yıkamak.
3. Başı meshetmek.
4. Ayakları topuklarla birlikte yıkamak.

Abdestin dinen geçerli (sahih) olması, farzların yanında bazı şartların yerine getirilmesine bağlıdır. Zira Hz. Peygamber abdest alırken acele eden ve abdest azalarını tam olarak yıkamayan bazı kimseleri ikaz ederek şöyle buyurmuştur: “Ökçeleri cehennemde yanacakların vay haline! Abdesti tam alın”.

Fıkıh ve ilmihal kitaplarında detaylı bir şekilde sayılan abdesti bozan durumların belli başlıları şöyledir:
1. İdrar ve dışkı yollarından idrar, dışkı, meni, mezi, kan gibi bir necâsetin, herhangi bir sıvının veya maddenin çıkması ve yellenmek.
2. Vücudun herhangi bir yerinden kan, irin veya herhangi bir necis maddenin çıkması. Ağızdan çıkan akıcı kan, tükürükten fazla veya ona eşit ise abdesti bozar. Vücuttan çıkan kan çıktığı yerin çevresine dağılmadığı sürece abdesti bozmaz. Yaradan çıkan irin ve sarı su da böyledir. Çıktığı yerin dışına kendiliğinden dağılmayan bu sıvıların silinmesi halinde de abdest bozulmaz. Şâfıî’lere göre, idrar ve dışkı yollarının haricindeki bir yerden çıkan kan ve benzeri sıvı maddeler abdesti bozmaz. Ağız dolusu kusmak da abdesti bozar. Şâfiîlere göre kusmakla abdest bozulmaz.
3. Bayılma, delirme, sarhoş olma, uyuma gibi şuurun kontrolüne engel olan durumlar abdesti bozar.
4. Namazda yakındaki şahısların duyabileceği şekilde sesli olarak (kahkaha ile) gülmek. Hanefiler'e göre rükûlu ve secdeli namazda sesli gülme abdesti de bozar. Diğer mezhepler ise sadece namazın bozulacağı görüşündedir.
5. Cinsî münasebet veya kadınla fahiş (aşırı) temas ve dokunma. Şâfıîler'e göre, erkek ve kadının tenlerinin birbirine değmesi ile, Mâliki ve Hanbelîler'e göre ise temastan cinsel haz duyulması durumunda abdest bozulur. 

6. Mazeret halinin sona ermesi. Teyemmüm eden kimse suyu bulunca, mestli kimsenin, mesh süresi dolunca, özürlü kimse için de namaz vakti çıkınca abdesti bozulmuş olur.

Guslün belli başlı sünnet ve âdâpları şunlardır: Gusle besmele ve niyet ile
başlamak, öncelikle elleri ve avret yerini yıkamak, bedenin herhangi bir
yerinde kir ve pislik varsa onu gidermek, sonra namaz abdesti gibi abdest
almak, abdestten sonra önce üç defa başa, sonra sağ, sonra sol omuza üçer
defa su dökmek, sonra diğer uzuvları yıkamak, her defasında bedeni iyice
ovuşturmak, her azayı üçer defa yıkamak, suyu ölçülü kullanmak, yıkanırken
avret yerlerini örtmek, gusül esnasında konuşmamak.