İSLAM İBADET ESASLARI - Deneme Sınavı - 12

Önemli bir ibadet olan kurbanın dinî-şer’î hükmü konusunda mezhepler arasında görüş ayrılığı bulunmaktadır. Bu ibadetle mükellef olmak için aranan şartları taşıyan kimselerin kurban bayramında kurban kesmesi, Hanefî mezhebindeki hâkim görüşe göre vaciptir.

Hedy kurbanı: Hac ibadetiyle ilgili kurbanların genel adıdır.

Kurban İbadetiyle İlgili Bazı Konular
-Vasiyeti olmadıkça ölmüş bir kişi adına kurban kesilmesi doğru bulunmamıştır.
-Kurban kesmek yerine parasını veya canlı olarak kendisini bir fakire ya da hayır kurumuna bağışlayarak bu ibadet yerine getirilemez.
-Kurbanlık hayvanın satımı ve alımı, diğer meşru malların satım ve alımı gibidir.
-Kurban yükümlüsünün, güvenilir birisine vekâlet vererek kurbanını kestirmesi mümkündür.
-Kurban kesildikten sonra kurban namazı adıyla herhangi bir namaz kılınmaz. Böyle bir namazın aslı yoktur. Konuyla ilgili olarak aktarılan
rivayetler uydurmadır.

İnsan kendisini yaratan Yüce Allah’a yaklaşmak, ona olan kulluğunu göstermek, rızasını kazanabilmek ve verdiği nimetlere şükretmek amacıyla belirli günlerde kurban keser. Böyle yapmakla, öncelikle kendi dinî ve ahlakî gelişimini sürdürmüş olur. Nitekim ilgili ayette şöyle buyurulmuştur: “Kurbanlık büyük baş hayvanları sizin için Allah’ın nişaneleri kıldık. Onlarda sizin için hayır vardır... Şükredersiniz diye onları sizin hizmetinize verdik. Bu hayvanların ne etleri ne de kanları Allah’a ulaşacaktır. Allah’a ulaşacak olan ancak sizin takvanız/ona olan saygınızdır...” (el-Hac 22/36- 37). Buna göre doğru cevap B'dir.

Önemli bir ibadet olan kurbanın dinî-şer’î hükmü konusunda mezhepler arasında görüş ayrılığı bulunmaktadır. Bu ibadetle mükellef olmak için aranan şartları taşıyan kimselerin kurban bayramında kurban kesmesi, Hanefî mezhebindeki hâkim görüşe göre vacip iken, diğer mezheplerin çoğunluğuna göre müekked/kuvvetli sünnettir. Doğru cevap A'dır.

Hükmünü vacip olarak tespit eden Hanefîlere göre kurban ibadetiyle yükümlü olmak için şu beş şartın var olması gerekmektedir:

1- Müslüman olmak,
2- Hür olmak,
3- Aklı yerinde ve büluğa ermiş olmak,
4- Mukîm olmak yani seferî (yolcu) olmamak,
5- Dinen zengin sayılacak ölçüde belli bir malî güce sahip olmak.

Doğru cevap E'dir.

Kur’ân-ı Kerim’de kurban ibadetine konu olabilecek hayvanlar behîmetü’l- en‘âm olarak belirlenmiştir (bk. el-En‘âm 6/142-144; el-Hac 22/28,34). En‘âm sınıfından hayvanlar diye çevirebileceğimiz bu isim tamlaması, sözlükte koyun, keçi, sığır, manda ve deve türlerini beraberce ifade etmek için kullanılmıştır. Şu halde kurban ibadeti ancak bu türlerden birisi ile yerine getirilebilir. Doğru cevap C'dir.

Koyun ve keçiler bir yaşını, sığır ve mandalar iki yaşını, develer ise beş yaşını doldurduktan sonra kurban edilebilirler. Doğru cevap B'dir.

Kendisinde şu ayıplardan birisi bulunan hayvanların kurban olamayacağını belirtmişlerdir:

1- İki veya bir gözü kör,
2- Yürüyemeyecek kadar topal,
3- Kötürüm derecesinde hasta,
4- Kesim yerine gidemeyecek ölçüde zayıf ve düşkün,
5- Kulağının veya kuyruğunun tamamı veya yarısından çoğu kesilmiş,

6- Boynuzlarının birisi veya ikisi kökünden kırılmış,
7- Dili kesilmiş,
8- Dişlerinin tamamı veya çoğu dökülmüş,
9- Memelerinin başları kopmuş,
10- Doğuştan kulakları veya kuyruğu bulunmayan,
11- Ayağı kesilmiş olan.

Doğru cevap D'dir.

Kesim vakti üçüncü (Şâfiîlere göre dördüncü) günün akşam namazı vaktinin girmesiyle birlikte sona erer. Gerekli tedbirlerin alınması ve aydınlatmanın sağlanması halinde geceleyin de kurban kesilebilir. Kurbanlık hayvan, ayakları ve başı kıbleye gelecek biçimde sol yanı üzerine yatırılır. Zorunluluk halinde başvurulabilecek kesim işlemlerine ızdırârî kesim denmiştir. Bayram namazının kılınmadığı yerlerde ise kesim işi sabah namazı vaktiyle birlikte başlar. Yani doru cevap A'dır.

Akîka kurbanı, çocuğun doğumundan sonra, bunu lutfeden Allah’a şükür nişanesi olarak kesilen kurbandır. Nesîke kurbanı, akîka ile aynı şeydir. Hz. Peygamber akîka yerine nesîke ismini kullanmayı daha çok tercih etmiştir. Doğru cevap E'dir.

Kurban kesildikten sonra kurban namazı adıyla herhangi bir namaz kılınmaz. Böyle bir namazın aslı yoktur. E seçeneği hariç, diğer ifadeler doğrudur. Doğru cevap E'dir.

Adak bir şarta bağlı olup olmaması açısından ikiye ayrılır:

1- Bir şarta bağlı olmayan adağa mutlak adak denir. “Allah rızası için kurban keseceğim; üç gün oruç tutacağım” gibi. Bunlar adandıktan hemen sonra gerekli hale gelir ve geciktirilmeden yerine getirilmesi müstehab olur.

2- Bir şarta bağlı olan adağa mukayyed veya muallâk adak denir. “Sınavları verirsem Allah rızası için dört rekât namaz kılacağım; çocuğum olursa bir ay oruç tutacağım” gibi. Bu tür adak, kendisinin bağlandığı şart gerçekleştiğinde vacip hale gelir. Şart gerçekleşmeden önce adanan şey yapılırsa, nâfile olarak yapılmış olacağından adak yerine getirilmiş sayılmaz. Dolayısıyla şartın gerçekleşmesini takiben yeniden edâ edilmesi gerekir.

Doğru cevap D'dir.