İSLAM HUKUKUNA GİRİŞ

Hukuku,belli bir ülkede kişilerin birbirleriyle, toplumla ve devletle ilişkilerini düzenleyen, devlet gücüne dayalı, maddi zorlamaya kadar varan yaptırım araçları ile desteklenen kurallar bütünü biçiminde tanımlayabiliriz.

Şeriat, uzayıp gitme, açık ve görünür olma anlamlarına gelen şer’ kökünden türemiş bir isimdir.

Fıkıh, şer’î amelî hükümler bütünü olarak tanımlandığında, geniş anlamdaki şeriatın bir parçasını oluşturmaktadır.

Kelâm, tüm temel İslam bilimleri bakımından bir meşruiyet kaynağı konumundadır.

Kelâm ve fıkıh, diğer temel İslam bilimlerinden farklı olarak hüküm koyucu (normatif) karaktere sahip iki bilimdir.

Kur’ân-ı Kerîm (Kitâb), şer’î amelî hükümlerin elde edilmesinde başvurulması gereken ilk kaynaktır.

Amel, başka canlıların davranışları ile eşyanın hareketini içine almamakta, yalnızca beşerî davranış anlamına gelmektedir.

Sırf vecibe yükleyen ve hak talebine imkân vermeyen beşerî ilişkileri düzenleyen kurallar objektif ahlâk kuralları olarak anılmaktadır

İslam hukuku, İslam’ın gelişinden itibaren yaklaşık iki yüz yıllık bir zaman diliminde temel kavram, kurum ve ilkeleri ile açığa çıkmış, oluşumunu büyük ölçüde gerçekleştirmiştir

Roma hukuku, İslam hukukunu Yahudi ve Câhiliye hukukları vasıtasıyla etkilemiştir.

Toplumsal düzenin kurulması da, ancak bireylerin davranışlarını, nasıl
olmaları gerektiği hususunda yönlendiren bir takım kurallar aracılığı ile
gerçekleşebilir.  Toplumsal yaşamı düzenleyen bu kurallara toplumsal düzen kuralları denilmektedir.

Hukuku, belli bir ülkede kişilerin birbirleriyle, toplumla ve devletle ilişkilerini düzenleyen, devlet gücüne dayalı, maddi zorlamaya kadar varan yaptırım araçları ile desteklenen kurallar bütünü biçiminde tanımlayabiliriz.

İslam’da bireysel ve toplumsal yaşama ilişkin düzenleyici kurallar
bütününü ifade etmek için fıkıh terimi kullanılmaktadır.

Âyette geçen dinde tefakkuh tabiri, fıkıh kelimesinin kavramsal gelişim süreci bakımından ilk aşamayı teşkil etmektedir.

İcmâlî delil denildiğinde, belli bir davranışın hükmüne dair özel delil değil, bir bütün olarak fıkhın kaynakları ya da hükümlerin kendileri yoluyla elde edildiği
yöntem kuralları kastedilir.

Ameliyyât ise, kişilerin dışsal (zâhirî) davranışları ile etkileri hemen ardından dışa yansıyan içsel davranışlarını ifade etmektedir. Kast, hata, rıza gibi içsel davranışlar dış organlar vasıtasıyla eyleme dönüştüklerinde, amel kavramı kapsamında değerlendirilir

Klasik taksime göre ifade edersek, ibâdât, muâmelât ve ukûbâta ilişkin mevcut şer’î hükümler bütünü fıkhı teşkil etmektedir.

Ebû Hanîfe (ö.150/767)’ye nisbet edilen “Kişinin haklarını ve sorumluluklarını bilmesi” (ma‘rifetu’n-nefs mâ lehâ ve mâ aleyhâ) biçimindeki fıkıh tanımı, itikad alanı da dâhil, dinî bilginin her türünü içine alacak genişliktedir.

Tafsîlî delil, her bir davranışla ilgili hükmün dayandığı özel delil anlamındadır. Bir hükme delil olan tek bir âyet ya da hadis, tafsîli delil niteliğindedir. Mesela “namazı kılın” âyeti, namaz kılmanın farz olduğunu gösteren tafsîlî bir delildir.

İcmâlî delil denildiğinde, belli bir davranışın hükmüne dair özel delil değil, bir bütün olarak fıkhın kaynakları ya da hükümlerin kendileri yoluyla elde edildiği yöntem kuralları kastedilir. Kitâb, Sünnet, icmâ ya da kıyastan her biri, bir icmâlî delildir.