İSLAM DÜŞÜNCE TARİHİ

“Dinin Doğal Tarihi” adlı eserinde “Tek tanrı inancı insanlık düşüncesini fakirleştirmiştir” diyen filozof David Hume'dur. Doğru cevap B.

Günümüz felsefi disiplinlerini göz önünde bulundurarak, İslam düşüncesinin kapsamını şöyle belirleyebiliriz: Kuramsal Felsefe (mantık ve metafizik); Pratik (Ameli) Felsefe (hukuk, siyaset, ahlak ve iktisat felsefeleri); Kelam; Tasavvuf; Bilim Felsefesi, Sanat Felsefesi; Din Felsefesi; Dil Felsefesi ve Tarih Felsefesi. Yaşam Felsefesi bunlar arasında yoktur. Doğru cevap E'dir.

Yabancı eserlerin Arapça’ya tercüme girişimi ilk defa Hz. Ömer zamanında olmuştur. Müslüman askerler İran’ı feth edince, İran’da buldukları Pehlevice eski İran krallarının tarihine ait “Hudayi Name” adlı eseri Hz. Ömer’e gönderirler. Hz. Ömer, eserin Arapça’ya tercümesini emreder. Ancak, Hz. Ömer, tercümenin ilk bölümünü okuyunca hoşuna gitmez ve eserin tercümesini durdurur. Doğru cevap D'dir.

Müslüman düşünürlerden çoğu, özellikle de Suhreverdi el-Maktül, Hermes’in Hz. İdris olduğu kanaatindedirler. Doğru cevap C'dir.

İslam düşüncesine, eserlerinin Arapça çevirileriyle doğrudan kaynaklık eden filozoflar şunlardır: Eflatun (Platon), Aristo (Aristoteles), Plotinus, Proclus, Galen, Alexandre d’Afrodise.

Urfa ve Nusaybin Mektepleri, gerçekte, birer din mektebiydi. Urfa mektebi, İranlılar tarafından 363 yılında kuruldu. O, Hristiyanlaşan İranlılar için Yunancayı ve Hristiyanlığı öğretmek için açılmıştı. Ancak, Aristo mantığı ve Porfyrious’un mantık kitabı İsagoji orada, uzun bir zaman okutuldu. Bu mektep, 489 yılında Bizans İmparatoru Zenon tarafından kapatıldı. Doğru cevap B'dir.

Abbasiler devrinin İslam düşüncesi açısından ayrı bir yerinin ve önemi vardır. Bu, sadece kelami, tasavvufi ve hukuki sahalarda mezhepleşmelerden değil, aynı zamanda gerçek anlamıyla, felsefi, bilimsel ve teknik düşüncelerin ilk defa bu devrin başında ortaya çıkmasındandır. Doğru cevap C'dir.

Felsefe, “Sanat eseri olarak varlıklar üzerine düşünme ve Yapıcı (es-Sani) yı tanımadır.” İbn Rüşd’e  göre felsefe o halde, Allah’ı ve O’nun sanatını bilmektir.

Yunanlı şüpheci filozoflardan etkilenen Müslüman düşünürler Reybiyye akımını oluştururlar. Doğru ve hakikat hakkında insanın sabit bir bilgisi olamayacağını savunurlar; zira duyular insanı yanıltır derler. Doğru cevap A'dır.

Harran mektebi, Hermenötik öğretinin son temsilcisidir. Doğru cevap B'dir.

İslâm düşüncesinin beslendiği yabancı kaynaklar içinde Budizm düşüncesi yoktur. Doğru yanıt: A'dır.

İnsanlık tarihinin bilinen en eski düşünce geleneği "Hermes düşünce" geleneğidir. Doğru yanıt: E'dir.

Atina Mektebinin kapatılmasından sonra oradan göç eden âlimler, "İskenderiye Mektebi"ne gelmişlerdir. Doğru yanıt: E'dir.

İslam dünyasında gerçek anlamda Aristocu düşünür İbn Rüşd'tür. Doğru yanıt: D'dir.

Işığın ve güneşin doğması anlamına gelen kurucusu Şehâbeddin Sunreverdî olan islâm felsefesinin adı "İşrâkiyye"dir. Doğru yanıt: B'dir.

"Bu dünya mümkün olan dünyaların en iyisidir." sözü Gazali'ye aittir.  "Varlıksal iyimserlik"  Gazzâlî'nin düşüncesinin temelini oluşturur. Onun düşünce sisteminde "Varlıksal kötümserlik" yoktur. Doğru yanıt: A'dır.

Tarih ve sosyolojiyi bilim olarak kabul eden düşünür İbn Haldun'dur. Bilim dünyası İbn Haldun'u tarih felsefesinin ve sosyolojisinin kurucusu olarak kabul etmektedir. Doğru yanıt: D'dir.

Batılı düşünce tarihçileri, "Meşşâilik"i Yunan tarzı bir İslam felsefesi olarak değerlendirmişlerdir.

İşrâkilik, Selçuklular döneminde kabul gören bir İslam felsefesidir. Osmanlı döneminde benimsenen bir İslam felsefesi olmamıştır. Doğru yanıt: B'dir.

İslâm öncesi kültürlere ait eserlerin Arapça’ya tercümesiyle İslâm dünyasına
giren düşünceler ve eserler, İslâm düşüncesinin yabancı kaynaklarını oluşturmaktadır. Bunlar, Hermes Geleneği, Antik Yunan ve Hellenistik düşüncesi,
Hind düşüncesi ve Sasanî düşüncesidir.