ISITMA HAVALANDIRMA VE KLİMA SİSTEMLERİNDE ENERJİ EKONOMİSİ

Gri su; ozonlama, yüzdürme, mekanik filtreleme, havalandırma ile
arıtılabilir. Bazı özel durumlarda kimyasallar da kullanılmaktadır. Siyah su ise tuvaletlerden gelen ve insan atığı içeren pis sulardır. Bu sular ileri ölçüde arıtma
gerektirmektedir.

Yarı gri su olarak kondens (yoğuşmuş) suları, yağmur suları gibi organik atık içermeyen berrak atık sular anlaşılmaktadır.

Temiz soğuk su tesisatlarına baktığımızda kullanılan başlıca elemanlar; borular, armatürler, su sayaçları, fittingler, temiz su depoları, havalıklar, basınç regülatörleridir.

Ayırma vanaları genellikle tesisatın bir bölümünü diğerinden ayırmak ve su
akışını düzenlemek için kullanılmaktadır. Ayırma vanaları boşaltmalı veya boşaltmasız tipte olabilmektedir. Sürgülü valfler, şiber vana olarak da anılmaktadır.

Tesisattaki havayı dışarı atmak için kullanılan hava atıcılara prüjör adı verilmektedir.

Lejyonella bakterinin kolonileşmesini önlemek amacıyla çeşitli yollar önerilmektedir. Bunlar; sistemin yüksek sıcaklıkta çalıştırılması, termik dezenfektasyon, bakır gümüş iyonizasyon işlemi, ozonlama, ultraviyole radyasyon yöntemi, aşırı klorlama ile filtrelemedir.

Ultraviyole radyasyon yöntemi, sistemde bir nokta boyunca akarak yalnızca bakteriyi öldürmede etkili bir yöntemdir. Yalnızca küçük uygulamalarda ve
kısa boru tesisatlarında etkilidir. Diğer yandan; büyük sistemlerde etkisizdir
ve sistemin diğer bölgelerinde var olan kolonilerin büyümesini engelleyemez.
Ultraviyolenin, Legionella bakterisinin tek hücreli kesecikleri üzerindeki etkisi de
bilinmemektedir.

Ozonlama yöntemi, ozon jeneratörünün yakınlarında bakteriyi öldürmede etkilidir. Bu metot, ozonun sistemde çabuk çözünmesi bakteriyi öldürmeye yetecek konsantrasyonların elde edilmesini sağlar. Bu yöntemin sakıncaları ise şu şekilde sıralanabilir: Eski tesisatlarda korozyona neden olabilir. Büyük sistemlerde etkisiz kalmakta ve kolonilerin oluşmasını engelleyememektedir. Pahalı bir uygulamadır. Su arıtma maliyetleri %85 azaltılır. Kimyasal depolama ve atıkların depolanmasına gerek kalmayacaktır.

Tekrar klorlama, bio-film tabakasının büyümesini engellemek amacıyla kullanılan bir yöntemdir.

Eşit direnç uygulanamayan yerlerde termal balanslama (tesisatın her kısmında düzgün bir akış dağılımı sağlanması için yapılan uygulama) yapılabilir.

Lejyoner hastalığının bulaşma yolu, bakteri taşıyan ve aerosol haline gelmiş su taneciklerinin solunmasıyla gerçekleşmektedir. Lejyonella bakterisinin yutulduğunda bir hastalık riski oluşturduğuna ve insandan insana bulaştığına yönelik bir bulgu bulunmamaktadır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Mikroorganizmaların oluşumunun engellenmesi için belediye tarafından sağlanan su klorlanmaktadır. Ancak lejyonella bakterisi klora karşı diğer bakterilere göre daha fazla dayanıklıdır. Lejyonella bakterinin kolonileşmesini önlemek amacıyla çeşitli yollar önerilmektedir. Bunlar; sistemin yüksek sıcaklıkta çalıştırılması, termik dezenfektasyon, bakır gümüş iyonizasyon işlemi, ozonlama, ultraviyole radyasyon yöntemi, aşırı klorlama ile filtrelemedir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Hastalığın bulaşabilmesi için lejyonella bakterisi içeren suyun mutlaka pülverize halinde gelmesi gerekmektedir. Lejyonellanın ürediği en uygun sıcaklık 37°C olarak saptanmıştır. 70°C sıcaklıkta ise yaşama şansı sıfıra yakındır. Ortamda bulunan demiroksit, büyüme ve çoğalmayı hızlandırmaktadır. Güneş enerjili ısıtma sistemlerinde sıcak suyun yılın büyük bir kısmında 30-45°C arasında bulunması bu bakteri için uygun bir ortam yaratmasına neden olmaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Termik dezenfeksiyon metodunda; sistem sıcaklıkları 30 dakika boyunca 70°C ya da daha üstüne çıkmakta ve sıcak su, tesisattaki tüm açıklıklardan akıtılmaktadır. Günümüzde bu metot birçok kullanma suyu tesisatlarında bakterileri öldürmek amacı ile kullanılmaktadır. Bu uygulamanın avantajları; fazla bir harcama yapılmaması, extra ekipman ve malzemeye ihtiyaç duyulmaması ve hızlı bir biçimde uygulanmasıdır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Daha verimli bir su tesisatı için banyolardaki tesisat şaftının yeri, şaft ile son armatür arasındaki mesafe en az olacak şekilde tasarlanmalıdır. Böylece boru uzunluklarını minimumda tutmak mümkün olur. Bu, enerji kayıplarının ve boru maliyetinin azalması anlamına gelir. Böylece; boru maliyeti, pompalama, elektrik enerjisi maliyeti, kullanma sıcak suyu ve sirkülasyon borusundan ısı kaybı azalır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Perlatörler, su ile havayı belli bir oranda karıştıran cihazlardır. Suya hava ilave edilmesi sayesinde daha az su kullanılarak sudan tasarruf edilmiş olur.

Kaskad sisteminin temeli, kazan kullanımı yerine birden fazla kombinin birbirine bağlanmasından oluşur. Doğru cevap E seçeneğidir.

Hidrofor basıncı ihtiyaçtan fazla biçimde yüksek olduğunda hidrofor pompalarındaki elektrik enerjisi tüketimi artar. Su tesisat içinde yüksek basınçla sirküle olduğu için sıçrama, ses, şiddetli akış oluşur ve konfor bozulur. Doğru cevap B seçeneğidir.

Çekvalfler suyun tek yönde akışını sağlayarak geri dönüşünü engellemek için kullanılırlar. Doğru cevap E seçeneğidir.

Konutlarda sıcak su ısıtması için gerekli ısı, yıllık ısıtma ihtiyacının %10-20’si kadardır. Doğru cevap C seçeneğidir.