ISITMA HAVALANDIRMA VE KLİMA SİSTEMLERİNDE ENERJİ EKONOMİSİ - Deneme Sınavı - 1

Soğutma sistemlerinde enerji verimliliğini sadece soğutma cihaz ve ekipmanlara bağlamak gerçekte eksik bir değerlendirme yaratır. Bu tür sistemlerin uygulanmasında yapısal özelliklerden sistem seçimine kadar yapılması gereken pek çok işlem vardır. Her ne kadar COP değeri yüksek bir soğutma cihazı tercih edilse de binanın yapısal özellikleri, yalıtım özellikleri ve ısı kazanç noktaları yetersiz veya yüksek olması durumunda, yüksek enerji tüketimi engellenemez. Bu yüzden doğru cevap a seçeneğidir.

Her ne kadar COP değeri yüksek bir soğutma cihazı tercih edilse de binanın yapısal özellikleri, yalıtım özellikleri ve ısı kazanç noktaları yetersiz veya yüksek olması durumunda, yüksek enerji tüketimi engellenemez. Bu durumda verimliliği esas alınarak tercih edilen cihaz yeterli o olmayacak enerji verimsizliği yanında tüketim maliyetlerini de yükseltecektir. Bu amaçla bir soğutma sistemi için ilk yapılması gereken tasarruf işlevi, binanın soğutma yük ihtiyacının azaltılması olmalıdır. Bu yüzden doğru cevap D seçeneğidir.

Soğutma sistemleri kullanıldığı her çevrim için farklı cihaz ve ekipmanlara ihtiyaç duyar. Bu bölümde günümüzde en yaygın kullanıma sahip buhar sıkıştırma çeviriminde kullanılan cihaz ve ekipmanın tanıtılması ele alınacaktır. Buhar sıkıştırmalı çevrimde temelde kompresör, kondenser, kısılma vanası (ekspansion valf) ve evaporatör olmak üzere 4 temel eleman vardır. Bu elemanlar kontrol elemanlarıyla desteklenir. Çevrimlerde en çok kullanılan kontrol elemanları; termostat, drayer, manometre, termometredir. Manometre kontrol elemanlarından biri olduğundan doğru cevap E seçeneğidir.

Evaporatif kondenserler bakım ve servis güçlükleri, çabuk kirlenmeleri, sık sık arızalanmaya müsait oluşları nedeniyle gittikçe daha az kullanılmaktadır. Bu nedenle doğru cevap A seçeneğidir.

Seebeck etkisi, İki farkı yarı iletken malzemenin birbirine seri olarak bağlanan
devrede, farkı sıcaklıklarda malzeme yüzey sıcaklığına bağlı elektrik gerilimi ortaya çıkar. Bu gerilime “seebeck etkisi” veya “seebeck voltajı” adı verilir. Ölçülen
gerilim farkı, yarı iletken malzemelerin yüzey sıcaklıkları ile ilişkilidir ve yüzey
sıcaklık farkı ile doğru orantılıdır.

Bu yöntem paramanyetik cisimlerin aşırı soğutulmasına bağlı olarak moleküler
yapılarda sıkıştırma çevrimidir. Çoğunlukla bilimsel araştırmalar için tercih edilen bir yöntemdir. Özellikle mutlak sıfır sıcaklıklarına ulaşılması amacıyla kullanılır. Paramanyetik etki manyetik çekme kuvvetine çok az tepki verme durumudur. Bu tür maddelere ise paramanyetik cisimler denir. Bunlara örnek olarak hava,
oksijen, dökme demir, ferro sülfat, ferrik sülfat ve palladium verilebilir. Aşırı şekilde soğutulan paramanyetik maddede ısı iletimi azalır

Soğutma sistemlerinin ticari anlamda önem kazanmaya başlamasından günümüze
kadar en yaygın kullanılan ve sürekli geliştirilen yöntemdir.

Buharlı soğutma sistemleri kompresör, ilave soğutucu akışkan ve hareketli parçalara ihtiyaç duymadan büyük hacimlerde soğuk su üretebilen sistemlerdir. Bunu
sağlarken sadece düşük basınçta atık buhar ve üretilecek suya ihtiyaç duyar. Çok
az dişli ve hareketli parçaya sahip olduğundan çalışma düzeni basit ve kullanışlı
bir sistemdir. Özel dizayn edilmiş kondenser veya evaporatörler kombinasyonunda çalıştırılan ve temelde buharı bir yakıt gibi kullanan ejektör adı verilen bu elemana yüksek vakum yaratılır. Soğutma istenilen suyun sıcaklığını yarattığı vakum
ile istenilen değere düşürerek soğutma işlemini gerçekleştirir.

Özgül hacmi küçük büyük olmalıdır.

Pistonlu Kompresörler, Paletli Dönel Kompresörler, Vida Tip Kompresörler ve Scroll Tip Kompresörler Pozitif Sıkıştırmalı Kompresörlerdendir.

Bir soğutma sistemi için ilk yapılması gereken tasarruf işlevi, binanın soğutma yük ihtiyacının azaltılması olmalıdır. Bununla birlikte sistem seçiminde doğru soğutucu akışkan tercihi tasarrufta önemli bir etken olacaktır.