ISITMA HAVALANDIRMA VE KLİMA SİSTEMLERİNDE ENERJİ EKONOMİSİ - Deneme Sınavı - 5

Lejyoner hastalığının bulaşma yolu, bakteri taşıyan ve aerosol haline gelmiş su taneciklerinin solunmasıyla gerçekleşmektedir. Lejyonella bakterisinin yutulduğunda bir hastalık riski oluşturduğuna ve insandan insana bulaştığına yönelik bir bulgu bulunmamaktadır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Mikroorganizmaların oluşumunun engellenmesi için belediye tarafından sağlanan su klorlanmaktadır. Ancak lejyonella bakterisi klora karşı diğer bakterilere göre daha fazla dayanıklıdır. Lejyonella bakterinin kolonileşmesini önlemek amacıyla çeşitli yollar önerilmektedir. Bunlar; sistemin yüksek sıcaklıkta çalıştırılması, termik dezenfektasyon, bakır gümüş iyonizasyon işlemi, ozonlama, ultraviyole radyasyon yöntemi, aşırı klorlama ile filtrelemedir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Hastalığın bulaşabilmesi için lejyonella bakterisi içeren suyun mutlaka pülverize halinde gelmesi gerekmektedir. Lejyonellanın ürediği en uygun sıcaklık 37°C olarak saptanmıştır. 70°C sıcaklıkta ise yaşama şansı sıfıra yakındır. Ortamda bulunan demiroksit, büyüme ve çoğalmayı hızlandırmaktadır. Güneş enerjili ısıtma sistemlerinde sıcak suyun yılın büyük bir kısmında 30-45°C arasında bulunması bu bakteri için uygun bir ortam yaratmasına neden olmaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Termik dezenfeksiyon metodunda; sistem sıcaklıkları 30 dakika boyunca 70°C ya da daha üstüne çıkmakta ve sıcak su, tesisattaki tüm açıklıklardan akıtılmaktadır. Günümüzde bu metot birçok kullanma suyu tesisatlarında bakterileri öldürmek amacı ile kullanılmaktadır. Bu uygulamanın avantajları; fazla bir harcama yapılmaması, extra ekipman ve malzemeye ihtiyaç duyulmaması ve hızlı bir biçimde uygulanmasıdır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Daha verimli bir su tesisatı için banyolardaki tesisat şaftının yeri, şaft ile son armatür arasındaki mesafe en az olacak şekilde tasarlanmalıdır. Böylece boru uzunluklarını minimumda tutmak mümkün olur. Bu, enerji kayıplarının ve boru maliyetinin azalması anlamına gelir. Böylece; boru maliyeti, pompalama, elektrik enerjisi maliyeti, kullanma sıcak suyu ve sirkülasyon borusundan ısı kaybı azalır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Perlatörler, su ile havayı belli bir oranda karıştıran cihazlardır. Suya hava ilave edilmesi sayesinde daha az su kullanılarak sudan tasarruf edilmiş olur.

Kaskad sisteminin temeli, kazan kullanımı yerine birden fazla kombinin birbirine bağlanmasından oluşur. Doğru cevap E seçeneğidir.

Hidrofor basıncı ihtiyaçtan fazla biçimde yüksek olduğunda hidrofor pompalarındaki elektrik enerjisi tüketimi artar. Su tesisat içinde yüksek basınçla sirküle olduğu için sıçrama, ses, şiddetli akış oluşur ve konfor bozulur. Doğru cevap B seçeneğidir.

Çekvalfler suyun tek yönde akışını sağlayarak geri dönüşünü engellemek için kullanılırlar. Doğru cevap E seçeneğidir.

Konutlarda sıcak su ısıtması için gerekli ısı, yıllık ısıtma ihtiyacının %10-20’si kadardır. Doğru cevap C seçeneğidir.

HVAC (ısıtma (heating), havalandırma (ventilating), iklimlendirme (air conditioning)) tesisatı gereksiniminde, ısıtma ve soğutma öne çıkmaktadır. HVAC tesisatı, önce ısıtma ve soğutma ihtiyacı için gerekli gözükmektedir. Ancak binaların ısıtma ihtiyacı 5-7 ay; soğutma ihtiyacı 3-5 ay (bölgelere göre değişebilir) olmasına rağmen, havalandırmaya 12 ay boyunca ihtiyaç vardır.

2004 yılında G sınıfı (enerji tüketim seviyesi olarak) bütün cihazların kullanımına son verilmesine karar verilmiştir. Bir program dâhilinde, 2010 yılına kadar D sınıfı cihazların kullanımına son verilecektir. Bunun anlamı, bugün pazardaki cihazların %70’inin kaldırılmasıdır. Enerji tüketen cihazlar, enerji verimliliklerine göre sınıflandırılırlar. Verimi en yüksek cihaz A sınıfı ve en düşük verime sahip cihaz G sınıfı cihaz olmak üzere bu sınıflandırma şu şekilde yapılır:

En çok bilinen ve yaygın olarak kullanılan kompresör tipleri aşağıda sıralanmıştır:

İnverter Sistemler, Enerji Tasarrufu ve Konfor Sağlanması

Soğutma ve ısıtma kapasitesi, dış ortam sıcaklığı, iç ortam sıcaklığı ve ayar sıcaklığına bağlı olarak değişir.

Mekanik sistemlerin merkezi dağıtım avantajlarına karşın,

Her şeyden önce “fanlara verilen enerji, hava kanallarında tüketilir” gerçeği akıldan çıkarılmamalıdır. Bunun için de öncelikle kanal sistemi, optimum enerji maliyeti oluşturacak biçimde tasarlanmalıdır. Binalarda mekanik tesisatta havalandırma fanları, klima santrali fanları, kule fanları, hava soğutmalı çiller fanları gibi farklı amaçlarla kullanılan fanlar mevcuttur.

Soğutulmuş su borularında da (aynen hava kanallarında olduğu gibi) boru çapı ne kadar büyük seçilirse,

Buna karşılık,

Ancak optimizasyonda enerji kayıplarını minimumda tutmak ön planda tutulmalıdır.

Su Soğutmalı VRV Isıtma ve Soğutmayı Yapan Isı Pompaları (Water Cooled Heat Pump): Heat pump VRV’den farkı, ısının hava soğutmalı kondenser ile dışarı atılmayıp, su soğutmalı kondenser yoluyla dışarı atılmasıdır. Sistem hem ısıtma hem de soğutma amaçlı kullanılabilir. Bu seriler de heat pump VRV sistemler gibi soğutmada çalıştırılırken tüm iç üniteler soğutma modunda çalışmak zorundadır. Herhangi bir iç üniteyi ısıtma modunda çalıştırmak mümkün olmaz. Aynı durum ısıtma modunda iken de geçerlidir.

Hava kanallı split klima kullanılan ofis binalarında ve evlerde statik ısıtma varsa, İstanbul’da kışın taze havayı ısıtmaya ihtiyaç olmaz. Tavan seviyesinden ortama verilen karışım havası (taze hava + iç hava karışımı) sıcaklığı (en soğuk havada bile) yaklaşık 17°C civarındadır. Ortama verildiğinde aydınlatmadan ve iç ısı kaynaklarından gelen ısı ile ısınır ve üflenen hava, oda sıcaklığına yakın bir değerde yaşam mahallerine ulaşır. Bu, bina ısıtma ihtiyacından ortalama %30 mertebesinde tasarruf anlamına gelebilir.

Zon kontrolü, binayı ısıtma veya soğutma kontrolünün birbirinden bağımsız yapıldığı bölgelere ayırmaktır. Bu sayede, her ayrı bölgenin ayrı bir ayar değeri, kontrolörü ve ilgili bölgeye giden ısıyı kontrol eden son kontrol elemanı bulunur.