İŞ YAŞAMINDA RİSK ETMENLERİ VE YÖNETİMSEL FAKTÖRLER

Çok yetenekli kişiler az yetenekli kişilere göre işlerini daha kolay yaptıkları için daha az stres yaşarlar. Hatta stres tepkisi, kişinin olaya verdiği tepkiye
bağlı olarak ortaya çıkar ki, aynı olay farklı kişilerde, hatta bazen aynı insanda farklı zamanlarda farklı tepkilerin ortaya çıkmasına neden olabilir. Kısaca, stres duymada kişisel farklılıkların önemi büyüktür. Doğru cevap E'dir.

Cilt hastalıkları, stresin biyolojik ve fizyolojik sonuçlarının uzun dönemli etkilerinden bir tanesidir. Doğru cevap A'dır.

Solunum sayısının artması, örgütsel stresin kısa dönem ilk tepkilerinden bir tanesidir. Doğru cevap C'dir.

Kaygı, hostilite durumlarının özelliklerinden değil, örgütsel stresin sonuçlarından bir tanesidir. Doğru cevap E'dir.

Geçmiş olaylar ve deneyimler stresin örgütsel sonuçlarından olan yabancılaşmaya yol açan etmenlerden bir tanesidir. Doğru cevap C'dir.

Örgütsel stresin davranışsal yansımalarından birisi de stresi bastırmak adı altında sigara, alkol, ilaç ve uyuşturucu madde kullanımıdır. Doğru cevap B'dir.

Örgüte bağlılığın azalması örgütsel stresin nedenlerinden değil sonuçlarından bir tanesidir (Şekil 7.2). Doğru cevap D'dir.

İşe devamsızlık nedenleri arasında düşük iş tatmini, standart olmayan çalışma şartları, yöneticilerin çalışanlara karşı adil olmayan davranışları,
işin çok fazla ya da çok az olması, çalışanların güvenliksiz iş koşulları sayılmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Modüler ilişkiler (örgüt bağı vb. nedenlerle kurulan yapmacık, geçici ve yüzeysel
ilişkiler), yabancılaşmaya yol açan örgütsel etmenlerden bir tanesidir. Doğru cevap A'dır.

Kalp-damar hastalıkları örgütsel stresin bireyde yol açtığı psikosomatik hastalıklardan bir tanesidir. Doğru cevap A'dır.

Örgütsel stresin bireyler üzerinde yaratacağı olumsuzlukları, bireylerin biyolojik ve fizyolojik yapıları, duyguları, davranışları ve sosyal tavırları üzerindeki etkiler olarak başlıca dört başlık altında inceleyebiliriz.

Stresin Biyolojik ve Fizyolojik sonuçları

Kısa Dönem Etkileri – İlk Tepkiler

Uzun Dönem Etkileri- Psikosomatik Hastalıklar

Kalp – Damar hastalıkları

Solunum sistemi hastalıkları

Sindirim sistemi hastalıkları

Eklem ve kas hastalıkları

Genital ve idrar yolları hastalıkları

Cilt hastalıkları

Sinir sistemi bozuklukları

Kanserler

Stresin Psikolojik Sonuçları: Depresyon, Kaygı, Uykusuzluk, Tükenme sendromu

Bireysel özelliklerin yanı sıra, Luthans (1992) örgütsel stres nedenlerini dört ana grupta ele almaktadır. Örgütsel politikalar; örgütün yapısal özellikleri; fiziksel koşullar; örgütsel süreçler. Doğru cevap D seçeneğidir.

Depresyon, kaygı, uykusuzluk ve tükenme sendromu stresin psikolojik sonuçlarından biridir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yoğun ve uzun süreli stresin etkilerinin sonucunda ortaya çıkan bu hastalıkları ifade etmek için psikosomatik hastalıklar ifadesi kullanılmaktadır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Stresörlere karşı verilen psikolojik cevaplara “hostilite” denmektedir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Stresörlere karşı verilen psikolojik cevaplara “hostilite” denmektedir.

Hostilite durumlarının özelliklerini aşağıdaki şekilde sıralamaktadır:

Doğru cevap B seçeneğidir.

Tükenme sendromu (Burnout Sendromu): Tükenmişlik hem birey hem de örgütler açısından çalışma yaşamını tehdit eden önemli bir sorundur. Mesleki tükenmişlik olarak da ifade edilen tükenmişlik, bireysel stres faktörlerine ilaveten örgüt içinde strese neden olan gerek işe ilişkin, gerekse örgütsel yönetim ve işleyişe ilişkin stres faktörlerinin uzun süren etkisi sonucunda ortaya çıkmaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yapılan çalışmalarda, kadınların erkeklere nazaran daha fazla duygusal tükenmişlik yaşadığı, duyarsızlaşma ve kişisel başarıda düşme hissinin ise erkeklerde daha fazla görüldüğü bildirilmektedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Çalışma hayatında karşılaşılan stresin birey üzerinde oluşturduğu etkilerden biri de kişinin davranışlarında meydana gelen değişikliklerdir. Bunların başında konuşmada bozulma, konuşmada zorlanma ve kekemelik gelmektedir. Stres altında kalan kişiler sert ve sinirli bir ses tonu ile konuşurlar. Doğru cevap D seçeneğidir.

Çalışılan ortamların rahat, motive edici, güvenlikli ve ergonomik olmaması, ücret düşüklüğü, iletişim problemlerinin yaşanması gibi faktörler çalışanlarda bir taraftan stres yaratırken, diğer taraftan verimliliğin azalmasına neden olur. Verimliliğin düştüğü işletmeler günümüz rekabet ortamında faaliyetlerine devam etmede zorluk yaşarlar. Doğru cevap A seçeneğidir.