İŞ YAŞAMINDA RİSK ETMENLERİ VE YÖNETİMSEL FAKTÖRLER

Teknolojik değişme, genel stres modeline göre, potansiyel kaynaklardan çevresel faktörler arasında yer alır

Kişilik, genel stresin potansiyel kaynaklarından kişisel faktörler kapsamında yer alır.

Kişiler arası ilişkiler, stresin potansiyel kaynaklarından örgütsel faktörler kapsamında yer alır.

Üretkenlik, genel stres modelinde bireysel farklılıklar kapsamında yer almaz.

Yüksek tansiyon, stresin fizyolojik sonuçlarından biridir.

Depresyon, stresin psikolojik sonuçlarından biridir.

Şekil 6.1 Genel Stres Modeli incelendiğinde C seçeneğinin doğru olduğu görülecektir.

İş devir hızı, stresin davranışsal sonuçlarından biridir.

Engellenme; bir canlının fizyolojik ya da toplumsal bir gereksiniminin doyurulmasını önleyen bir durum ya da eylemle karşı karşıya kalmasıdır.

Sabırlı olmak, B tipi kişilik özelliklerinden biridir.

Endişe aşağıdaki şu heyecanların birini veya birçoğunu içerebilir: Üzüntü, sıkıntı, korku, başarısızlık duygusu, acizlik, sonucu bilememe ve yargılanmadır. Bazı psikologlar korkuyla endişe arasında üç önemli fark bulunduğunu söylerler. Bu farklar aşağıda açıklanmaktadır.
• Kaynak: “Ben arıdan korkarım!” örneğinde olduğu gibi, korkunun      kaynağını biliriz,
• Şiddet: Korku endişeden daha şiddetlidir,
• Süre: Korku daha kısa sürelidir, endişe ise uzun süre devam edebilir

Tablo 6.1 A Tipi ve B Tipi Kişilerin Temel Karakteristiklerine göre doğru yanıt E'dir.

Tablo 6.2’de görüleceği gibi makro boyuttaki örgütsel stresörler genelde
dört kategoride toplanır. Bunlar;
• Yönetim Politikaları ve Stratejileri,
• Örgütsel Yapı ve Dizayn,
• Örgütsel Süreçler ve
• Çalışma Koşullarıdır

Fiziksel çevre stressörleri, daha çok mavi yakalıların çalıştığı mesleklerde problem olarak görüldüğü için mavi yakalıların stressörleri olarak bilinmektedir. İşin fiziksel çevre şartlarını oluşturan hava koşulları, aydınlatma, gürültü gibi unsurların çalışanların sağlığı üzerindeki etkileri pek çok araştırmaya konu olmuştur. Gerçekten de kişilerin içinde yaşadıkları ortam, onların fizyolojik ve psikolojik durumlarını etkileyebilecektir.

Stres ve fizyolojik sonuçlar arasındaki ilişki son yıllarda ispatlanmıştır. Stres vücudun savunma sistemlerini zayıf­latan ciddi hastalıklara yol açmaktadır. Bunlar; Migren ve Baş Ağrıları ve Sindirim ve Mide Problemleri olarak açıklanır.

Tükenme; bir bireyin çok fazla baskı ve az tatmin duyduğunda ortaya çıkan bitkinlik ve bezginlik duygusudur.

Stresi önlemede uygulanılan bireysel yöntemlerden bazıları şu şekilde sıralanabilir.
• Dinlenme ve meditasyon
• Biyolojik geri beslenme
• Düzenli tatil ve sağlık kontrolü
• Düzenli spor
• Dengeli besleme
• Hobiler bulma
• Kendini eğitme ve geliştirme
• Kendini tanıma ve anlama

Zaman Yönetimi: Zaman baskısından kaynaklanan stresi önlemek için çeşitli zaman yönetim teknikleri geliştirilmiştir. Zaman yönetimi tekniklerinin öncülerinden olan Alan Lakein, ne yapılacağına, hangi öncelik sırası içinde yapılacağına ve yapılacak işlerin daha kısa süre içinde nasıl yapılacağına ilişkin sistematik bir yöntem geliştirmiştir. Bu yöntemde temel öge yapılacak işlerin yazılmasıdır.

Stres endüstrileşme, kentleşme ve globalleşme süreçleri içersinde insanları tehdit
eden büyük bir tehlike olarak karşımıza çıkan bir kavramdır. Trafik sıkışıklığı, rekabet, sosyal ve politik değişimler, ekonomik belirsizlikler gibi pek çok toplumsal
koşul bireylerde stres yaratmaktadır.

Günümüzde stresle ilgili pek çok tanım yapılmaktadır. Bu tanımların genelde ortak
noktaları stresin zararlı olduğu ve bireyleri olumsuz etkilediği doğrultusundadır.
Stres, kişi üzerinde aşırı fizyolojik ve psikolojik talepler yaratan bir uyarıcıya
karşı, o kişinin uyum sağlayabilme tepkisi olarak tanımlanmaktadır