İŞ YAŞAMINDA RİSK ETMENLERİ VE YÖNETİMSEL FAKTÖRLER

Örgütsel davranış disiplini de kısaca (ÖD) şeklinde belirtilirse, konusu insan odaklı olan bir bilim dalıdır. Örgütsel davranış örgüt içindeki insan davranışlarıyla ilgili bir disiplindir. Amacı, örgüt içindeki insan davranışlarını anlamak, çalışanı daha etkin ve başarılı kılmaktır. Örgütsel davranış birey, grup ve örgüt düzeyinde analizler yapar. Örgütsel davranış, örgüt içindeki insan davranışlarını ve bunu etkileyen faktörleri bilimsel bir biçimde irdelemektedir. I, II, III. maddeler örgütsel davranışı doğru olarak tanımlamaktadır. Doğru cevap C’dir. Sayfa: 33

Örgütsel davranış dört temel karakteristiği şunlardır: Birincisi örgütsel davranış bilimsel yöntemi kullanarak araştırmalar yapar, İkincisi birey, grup ve örgütler üzerinde odaklanır, üçüncüsü doğası gereği disiplinler arası bir yapıdadır ve dördüncüsü ise örgütsel davranışın örgütün etkin bir biçimde çalışması ve bireyin başarısı üzerinde durmasıdır. Şimdi bunları kısaca açıklayalım: Örgütsel davranış yönetimsel sorunların çözümünde bilimsel yöntemi uygular. Bu disiplinin davranışsal süreçler üzerinde bilimsel çalışmalar yaptığını daha önce belirtmiştik. Buna göre örgütsel davranış, davranış bilimlerinin temel disiplinlerinin bir araya gelmesine ve bunların dayandığı temele bağlıdır. Bu disiplinler arasında sosyoloji ve psikoloji insan davranışları ve toplum yapısı üzerinde bilimsel yöntemi kullanarak araştırmalar yapar. Örgütsel davranış fizik veya kimya gibi gelişmiş bir temele dayalı ve uzun bir geçmişi olan bir disiplin değildir, ancak bilimsel temelli bir disiplindir. Doğru cevap E’dir. Sayfa:35

Tabloya göre I,IV,V. Maddelerde verilen katkılar psikoloji alanını kapsamaktadır. Doğru cevap B’dir. Sayfa:37

Örgütsel davranış yönetimsel sorunların çözümünde bilimsel yöntemi uygular. Bu disiplinin davranışsal süreçler üzerinde bilimsel çalışmalar yapar. Buna göre örgütsel davranış, davranış bilimlerinin temel disiplinlerinin bir araya gelmesine ve bunların dayandığı temele bağlıdır. Bu disiplinler arasında sosyoloji ve psikoloji insan davranışları ve toplum yapısı üzerinde bilimsel yöntemi kullanarak araştırmalar yapar. Örgütsel davranış fizik veya kimya gibi gelişmiş bir temele dayalı ve uzun bir geçmişi olan bir disiplin değildir, ancak bilimsel temelli bir disiplindir. Doğa bilimlerinin kullandığı bilimsel yöntemi kullanarak araştırmalar yapar ve olaylar arasındaki değişmez ilişkileri ortaya koyarak kanunlara ulaşmaya çabalar. Yani ampiriktir; sistematik gözleme ve incelediği konuları ölçümlemeye çalışır. Saha araştırması, deneysel yöntem, doğal gözlem ve vaka etüdü teknikleriyle ilgilendiği konuları inceler. Doğru cevap D’dir. Sayfa:35

Örgütsel davranış bilimcilerine göre örgütler statik değil dinamik bir yapıya sahiptir. Bir diğer deyimle örgütler açık sistem özelliği taşırlar. Yani örgütler kendi devamlılığını sağlayan belirli parçalardan oluşurlar ve her parçanın devamlılığı bir diğerine bağlıdır. Örgütün açık bir sistem olarak nitelendirilmesi bu sistemin dışarıdan birtakım kaynaklara ihtiyacı olduğunu (ham madde, iş gücü, bilgi, finansal destek ve alet gibi) ifade eder. Örgüt kullandığı teknoloji ile bu girdileri çeşitli çıktılara veya ürünlere dönüştürmekte ve çevreye sunmaktadır. Örgüt daha sonra çevreden aldığı geri bildirim ile bu ürünlerin uygunluğunu ve sorunlarını öğrenmekte ve üretim sürecinde bunları düzelterek gelecekte daha iyi çıktılar üretmek için çabalamaktadır. Bu devinim ideal ve kendine yeterli olduğu sürece örgütler varlıklarını sürdürmeye devam ederler. II,IV,V. Maddelerde örgütlerin açık sistem özelliği doğru açıklanmaktadır. Doğru cevap B’dir. Sayfa :39

Kültüre uyum, küresel ekonomide başarı için en önemli etkenlerden birisidir. Başka ülkelerin kültürlerini ve farklılıklarını anlamada başarısız olan şirketlerin sorunlarla karşılaşmaları oldukça doğaldır.

Başarılı bir küresel yönetici her şeyden önce kozmopolit bir yapıya sahip olmalı, ben merkeziyetçi olmamalıdır. Diğer bir deyişle küresel yönetici başka kültürden gelen insanlara açık ve esnek olmalı, onları kategorileştirmeyip dışlamamalıdır. Küresel yönetici bu nedenle yoğun bir iletişim ihtiyacı içindedir. Çünkü, diğer kültürlerin sözel ve sözel olmayan iletişim biçimlerini öğrenmek ve bunların anlamlarını çözmek zorundadır. Böyle bir iletişim ise birçok insanla sık sık beraber olmayı, onların dillerini öğrenmeyi gerekli kılmaktadır. Küresel yönetici, kültür konusunda hassasiyete sahip, diğer kültürlerin farklı değer ve normlarına saygılı olduğundan, bu iletişim sürecinde farklı kültürdeki insanlarla daha iyi ve etkili iletişim kurabilmektedir. Bu tür bir etkili iletişim ise yöneticiyi kültür şokundan koruyacak, ona rehberlik edecektir. I,II,III maddeler iyi bir yönetici olabilme özelliklerindendir. Doğru cevap C’dir. Sayfa: 41

Modern anlamda yöneticinin üç tür rolü bulunmaktadır. Bunlar: 1. Bireyler arası rolü, 2. Bilgi rolleri ve 3. Karar verme rolleridir. Bireyler arası rollerin içinde örgüte başkanlık etme, örneğin politikacılara veya ziyarete gelenlere örgütü tanıtma, diğer şirketlerle ilişkileri düzenleme, çalışanları işe alma, eğitime cezalandırma ve güdüleme rolü vardır. Bilgi rollerinin içinde, diğer şirketlerden bilgi toplama, yeni dergileri ve yazılanları okuma, diğer şirketlerin yaptıklarını öğrenme gibi görevleri vardır. Buna Henry Mintzberg “monitoring roles” adını vermektedir. Aynı zamanda bu bilgilerin örgüt içinde çalışanlara duyurulması ve örgütün dışarıda temsil edilmesi rolü de bunun içinde yer alır. Karar verici roller grubunda ise yatırımcılık, kaynak ayırma, görüşmeci ve sorun çözücü fonksiyonları yerine getirilir. I,II,III maddeler yöneticilerin bireylerarası rollerini kapsamaktadır. Doğru cevap A’dır. Sayfa: 46-47

Örgütsel davranış araştırmalarından elde edilen kuramsal bilgiyi pratiğe uygulamak için yöneticilerin belirli beceriler geliştirmeleri gerekir. Sahip olduğu yönetim bilgilerini geliştirmek ve bunları iş yaşamına adapte etmek için problem çözme sürecini anlamak ve bu konuda iyi bir sorun çözücü olmak gerekir. Bu ise dört aşamalı bir süreci içerir:

Teşhis: Problem çözümü teşhis ile başlar. Burada yöneticiler problem veya sorunla ilgili önce bilgileri toplar ve bunu problem cümlesiyle özetlemeye çalışırlar. Bilgi toplama yöneticiyi örgüt içinde gözlem yapmaya yönlendirir. Burada yönetici sorunla ilgili çeşitli olayları doğrudan gözlemler. Böylece birinci elden bilgi toplanmış olur. Yöneticiler aynı zamanda çeşitli görüşmeler veya mülakatlar yaparak çeşitli gerçekleri, fikirleri diğer çalışanlardan da öğrenmeye çalışırlar. Bilgileri problem cümlesi içinde özetlemek yöneticilerin çeşitli karmaşık kuramları, deneyleri hatta sezgilerini kullanmalarını gerektirir. Tıpkı tıp doktorlarının yaptığı gibi hastanın şikâyetleri ateşinin olup olmadığı, vücut ağrıları, öksürüğü olup olmamasının sorulması gibi yöneticiler de önce semptomları tespit eder ve bunları bir araya getirerek sorunu formüle ederler. Doğru cevap B’dir. Sayfa: 51

Örgütsel yeniden yapılanmada başka bir yöntem ise işletmenin temel işlemleri içersinde yer almayan (noncore) bazı işlerin (buna perifer veya çevre işlemleri de denilmektedir) dış firmalara sipariş verilerek yaptırılmasıdır. Bu uygulama taşeron üretim (outsourcing) şeklinde tanımlanmaktadır. Burada işletmenin ikincil düzeyde önem taşıyan faaliyetleri bu dalda daha yetenekli olan dış firmalara yaptırılmaktadır (Tomasko, 1993). Doğru cevap D’dir. Sayfa: 44

Sosyal psikoloji; Davranış değişimi, tututm değişimi, iletişim, grup süreçleri ve gruplarda karar verme  gibi örgütsel davranış ve disiplinine katkıda bulunan ilgi alanlarına sahiptir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Sosyal psikoloji; Davranış değişimi, tutum değişimi, iletişim, grup süreçleri ve gruplarda karar verme yer alır. Doğru cevap C şıkkıdır.

20.yüzyılın başlarında Fransız Henri Fayol yöneticilerin beş temel fonksiyonu olduğunu söylemekteydi. Bunlar; planlama, organizasyon, yürütme, koordinasyonve kontroldü. Bugün bunlar biraz daralarak 4’e inmiştir. Yani,
1. Planlama
2. Organize etme
3. Liderlik
4. Kontroldür. Doğru cevap E şıkkıdır.

Hipotez geliştirme: Sorun hakkında genel bir kanıya varıldıktan sonra, sorunun özel yanları genelden soyutlanır. Diğer bir deyişle soruna neden olan etmenler belirginleşir ve buna ilişkin hipotezler geliştirilir. Bu hipotez ile incelenecek olan sorun, artık diğer etmenlerden bağımsız bir biçimde araştırılmaya açıktır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Veri toplama yöntemleri: Bu aşamada öne sürülen hipotez doğrultusunda
sorun ile ilgili veriler toplanır. Sorun ile ilgili verileri toplamak da örgütsel davranışla ilgili kişinin bilgi ve yeteneklerine dayalıdır.
Örgütsel davranış biliminde kullanılan veri toplama teknikleri şu şekilde sıralanabilir:
• Sorun sahibiyle yapılan görüşmeler
• Anket
• Katılımlı ve katılımsız gözlem
• Örgüt ve sorunla ilgili içerik analizleri veya kayıtların incelenmesidir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Cevaplandırılması istenen bir grup yazılı sorudan oluşmuş bilgi formuna anket denir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Mülakat yönteminin dezavantajları; Uzun zaman alır ve masraflıdır. (Özellikle mülakatçıların eğitimi açısından) Ölçümü yapan mülakatçıdan dolayı yanlı davranmalar olabilir şeklindedir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Büyük bir örneklem grubuna ucuz maliyetle ulaşabilme imkânı sağlaması; bütün cevap verenlere aynı uyarıcılar uygulandığı için birlik sağlanmış olması mülakat yönteminin avantajlarından biridir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Örgütsel davranış araştırmalarından elde edilen kuramsal bilgiyi pratiğe uygulamak için yöneticilerin belirli beceriler geliştirmeleri gerekir. Sahip olduğu yönetim bilgilerini geliştirmek ve bunları iş yaşamına adapte etmek için problem
çözme sürecini anlamak ve bu konuda iyi bir sorun çözücü olmak gerekir. Bu ise
dört aşamalı bir süreci içerir:
1. Teşhis (diagnosis)
2. Çözüm (solution)
3. Eylem (action)
4. Değerlendirme (evalution). Doğru cevap E şıkkıdır.

Vaka Etüdü: Vaka etüdü, bir gerçek yaşam öyküsünün ele alınıp detaylı bir biçimde incelenmesini ifade eder. Örneğin; Lee Iacocca’nın otobiyografisiniokuduğumuzda bu biyografide Lee’nin nasıl yönetim basamaklarını tırmandığını, Ford Motor Şirketindeki çalışmalarını, bu şirkete başkan oluşunu, daha sonra nasıl istifa ettirildiğini, nasıl Chrysler Şirketinin başına geçip onu iflastan kurtardığını ve daha sonra kâra geçirdiğini görebiliriz veya iki şirketin analizini yaparak neden birinden birinin daha avantajlı olduğunu, bu şirketlerin ürünlerini, yönetim felsefelerini, pazarlama stratejilerini, kâr-zarar tablolarını inceleyerek analiz edebiliriz. Böylece iki şirketten hangisinin gelecekte daha başarılı olacağını söyleyebiliriz. İşte bu iki örnekte anlatılan yönteme vaka incelemesi denir Her iki örnekte gerçek yaşamdaki durumları yansıtmaktadır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Örgütsel davranış disiplini konusu insan odaklı olan bir bilim dalıdır. Örgütsel davranış örgüt içindeki insan davranışlarıyla ilgili bir disiplindir. Doğru cevap C seçeneğidir.