İŞ YAŞAMINDA RİSK ETMENLERİ VE YÖNETİMSEL FAKTÖRLER - Deneme Sınavı - 12

Öğrenim ve eğitim düzeyi

Davranışsal sonuçlar

Sosyal sonuçlar

İş yerinde oluşan yoğun stres

Stresle ilgili yapılan açıklamalar göstermiştir ki ortaya üç sonuç çıkmıştır. Birincisi
stres vardır, var olmaya devam edecektir ve iş ortamı özel stres kaynaklarının toplandığı
bir sosyo-teknik sistemdir. İkincisi, stresin her türlüsü zararlı değildir, üçüncüsü ise zararlı
olan stresi yaratan faktörleri kontrol altına almak gerektiğidir. İşte stres yönetimi, stresin
olumlu etkilerini bir bakıma desteklemek, olumsuz olan etkilerini ise kontrol altına almaktır.

Verilenlere göre stresin her türlüsü zararlıdır yanlış bir bilgidir bu nedenle cevap C seçeneğidir.

Gerçekte çatışmalar strese yol açabildiği gibi, motivasyon unsuru olarak da düşünülebilir. Bilindiği gibi bazen stres bireyler üzerinde motivasyon etkisi yaratabilir. Özellikle rekabete dayalı çatışmaların yarattığı stresin işlevsel etkileri de olabilir. Ancak, çatışmaların yarattığı olumsuz etkilere bakıldığında, bu faktörlerin strese yol açabileceği de söylenebilir. Bu faktörler aşağıdaki başlıklar altında toplanabilir (Türkel, 2000);

• Örgütsel çatışma, bireylerin ruh ve beden sağlıklarını bozabilir.

• Çatışma düşmanlık ve saldırganlık hislerinin yoğunlaşmasına ve somutlaşmasına sebep olabilir.

• Yıpratıcı mücadeleler örgüte zaman ve kaynak kaybettirebilir.

• Çatışma, örgütü amaçlarından saptırabilir.

• Çatışma, taraf­ların kendilerini diğerlerinden, amaçlarını da örgütün amaçlarından üstün görmelerine yol açabilir.

• Çatışma, bireylerin morallerini ve iş tatminlerini düşürerek örgütün etkinliğini ve verimliliğini olumsuz etkileyebilir.

Stresin bireyler üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmada kullanılacak yöntemler bireysel ve örgütsel olmak üzere iki grupta incelenmektedir. Stresi önlemede uygulanılan bireysel yöntemlerden bazıları şu şekilde sıralanabilir.

• Dinlenme ve meditasyon

• Biyolojik geri beslenme

• Düzenli tatil ve sağlık kontrolü

• Düzenli spor

• Dengeli besleme

• Hobiler bulma

• Kendini eğitme ve geliştirme

• Kendini tanıma ve anlama

ÖRGÜTSEL SEViYEDE STRESi ÖNLEYiCi YÖNETiM

Görev ve Fiziksel Talepler

• Görevlerin Yeniden Dizaynı

• Katılımlı Yönetim

• Esnek İş Programları

• Kariyer Gelişimi

• Fiziksel ortamın Düzenlenmesi

Rol ve Kişisel Talepler

• Rol Analiz Teknikleri

• Yol-Amaç Programları

• Sosyal Destek

• Grup Çalışması

Örgütsel süreçler başlığı altında örgüt içi stres kaynakları olarak;

Rol belirsizliği ve çatışması ise örgütsel yapı ve dizayn başlığı altında yer almaktadır.

Çok yetenekli kişiler az yetenekli kişilere göre işlerini daha kolay yaptıkları için daha az stres yaşarlar. Hatta stres tepkisi, kişinin olaya verdiği tepkiye
bağlı olarak ortaya çıkar ki, aynı olay farklı kişilerde, hatta bazen aynı insanda farklı zamanlarda farklı tepkilerin ortaya çıkmasına neden olabilir. Kısaca, stres duymada kişisel farklılıkların önemi büyüktür. Doğru cevap E'dir.

Cilt hastalıkları, stresin biyolojik ve fizyolojik sonuçlarının uzun dönemli etkilerinden bir tanesidir. Doğru cevap A'dır.

Çatışma, insan yapısında varolan saldırgan içgüdülerle ortaya çıkan bir süreçtir.

Solunum sayısının artması, örgütsel stresin kısa dönem ilk tepkilerinden bir tanesidir. Doğru cevap C'dir.

Bireysel Farklılıklar

• Algılama

• İş Tecrübesi

• Sosyal Destek

• Kişisel Etkinlik

• Düşmanlık

Kaygı, hostilite durumlarının özelliklerinden değil, örgütsel stresin sonuçlarından bir tanesidir. Doğru cevap E'dir.

Geçmiş olaylar ve deneyimler stresin örgütsel sonuçlarından olan yabancılaşmaya yol açan etmenlerden bir tanesidir. Doğru cevap C'dir.

Yerleşmiş Stresin Sonuçları

B Tipi Kişilik

• Zamana bağımlı olmayan

• Sabırlı

• Kendini övmeyen

• Kazanmak için değil zevk için oynayan

• Suçluluk duymadan dinlenebilen

• Yumuşak tavırlı

• Zamanlı, limitli çalışmayan

• Aceleci olmayan

Çalışma Koşulları

• Kalabalık Çalışma Alanları

• Gürültülü, Aşırı Sıcak veya Soğuk Ortam

• Hava Kirliliği

• Kötü Koku

• Tehlikeli Çalışma Koşulları

• Kötü Işıklandırma

• Fiziksel ve Zihinsel Baskı

• Zehirli ve Radyosyonlu Ortam

Aşırı stres durumunda mide ve sindirim siteminde problemler ortaya çıkmaktadır. İştahsızlık, mide bulantısı, karın ağrıları, bağırsak bozukluğu gibi sorunlarla karşılaşılmaktadır.