İŞ YAŞAMINDA RİSK ETMENLERİ VE YÖNETİMSEL FAKTÖRLER - Deneme Sınavı - 9

Psikolojik iş analizinin kullanım amaçları arasında, çalışma sistemlerinin optimizas­yonu, zayıf noktaların saptanması, sistemlerin kıyaslanması, birey-görev uyumunu sağlamaya yönelik olarak iş organizasyonunun (yeniden) tasarlanması, iş sağlığı ve güvenliğinin iyileştirilmesi, personel geliştirme faaliyetleri için bilgi toplanması, bi­reyden beklenen performans koşullarının belirlenmesi gibi hedefler sayılabilir. Çalışan odaklı bir yaklaşımla amaç, “insancıllaştırma” kavra­mıyla özetleyebileceğimiz, iş ortamında sağlığı, iş güvenliğini sağlamak-korumak ve kişiliğin gelişmesini desteklemek olarak da sınırlanabilir. Bu durumda doğru cevap D’dir.

İşlev odaklı iş analizinin amacı, çalışmanın “tek en iyi yolu”nu saptayarak buna en uygun işgücünün bulunması iken, özerklik odaklı iş analizinin amacı ise insan, teknik ve organizasyonun optimal uyumunu araştırarak işgücünün kapsamlı şekilde eğitilmesini sağlamaktır. Bu durumda doğru cevap A’dır.

Bütüncül faaliyet kuramları, görev başındaki aktiviteleri anla­yabilmek için çalışma sürecine bütünsel bir bakışın gerekli olduğunu çıkış noktası yapmışlardır. Buna göre, faaliyetlerin farklı deneyim düzeyleri (duyusal estetiği, mantıklılığı, anlam ifade etmesi) yanında, yapısal ve süreçsel yönleri de (örneğin, faaliyetin özne ve nesne arasındaki bağlantı kurucu işlevi) iş analizine dahil edil­melidir. Bu durumda doğru cevap B’dır.

Çalışanın öznel değerlendirme ve yorumlarına bağlı kalınmaması ve geleceğe yönelik iş tasarımı olanağı olması, gözlem yönteminin iş analizde kullanılmasındaki yararlardır. Bu durumda doğru cevap B’dir.

“İnsana yakışır” ya da “insancıl” çalışma koşulları oluşturmanın üç farklı ama­cı ya da stratejisinden söz edilebilir. Bunlar; düzeltici, önleyici ve öngörülü iş tasarımıdır. Düzeltici iş tasarımı ise çalışma sisteminde iş analizi sonucunda saptanan eksikliklerin sonradan giderilmesi (örneğin, çalışma koltuğunun daha er­gonomik olanıyla değiştirilmesi) durumudur. Bu durumda doğru cevap A’dır.

Örgütsel yeniden yapılanmada başka bir yöntem ise işletmenin temel işlemleri içersinde yer almayan (noncore) bazı işlerin (buna perifer veya çevre işlemleri de denilmektedir) dış firmalara sipariş verilerek yaptırılmasıdır. Bu uygulama taşeron üretim (outsourcing) şeklinde tanımlanmaktadır. Burada işletmenin ikincil düzeyde önem taşıyan faaliyetleri bu dalda daha yetenekli olan dış firmalara yaptırılmaktadır (Tomasko, 1993). Doğru cevap D’dir. Sayfa: 44

İş, çok genel olarak “gösterilen uğraş, çaba” şeklinde tanımlanabilir. Türk Dil Kurumu, farklı boyutlara da yer vermekle birlikte, işi “bir amaç elde etmek, herhangi bir şey ortaya koymak için güç harcayarak yapılan etkinlik, çalışma” olarak tanımlamaktadır (TDK

, 2012). Bu tanımlarda para kazanmak yoktur. Doğru cevap E seçeneğidir.

İş çevresinde gürültünün çalışan üzerinde yarattığı psikolojik olumsuzluklara huzursuz ve sinirlilik hali, fizyolojik sonuçlara ise uykusuzluk ve işitme kaybı örnek olarak verilebilir.

Doğru cevap B şıkkıdır.

Örneğin, iş yerinde yangın ekipmanları kırmızı, tehlikeli alanlar sarı renkle işaretlenir.

Doğru cevap A şıkkıdır.

Trafik yoğunluğunun azalması, çalışanların iş tatmini, vakit kaybetmeden işe koyulmaları, dolayısıyla çalışan verimliliği ve etkililiğinin artması esnek çalışmanın pek çok avantajı arasında sayılabilir. Aslında esnek çalışma, çalışanların iş alışkanlıklarında, işe gidip gelme saatlerinde, aile hayatlarına ayırdıkları zamanda seçenek sahibi olmalarını sağlar. Bu durum çalışan açısından kişisel bir özgürlük olarak algılanmaktadır. Çalışanlar, bu durumdan memnun olmaktadır.
Özetle esnek çalışma uygulaması çalışanın işten ayrılma niyetini ve hastalık, çocuk bakımı gibi mazeretler göstererek işe devamsızlık yapma olasılığını azaltmaktadır. Yine, esnek çalışma uygulaması çalışan verimliliğini ve iş tatminini artırmaktadır.

Doğru cevap B şıkkıdır.

Türkiye’de 4857 sayılı İş Kanunu’na göre vardiyalı çalışan işçilerin çalışma süreleri günde 7,5 saat ve haftada 45 saattir.

Doğru cevap D şıkkıdır.

Modern üretim yönetimi sistemlerinin gelişiminde, en önemli isimlerden biri Amerikalı mühendis Henry Ford’dur. Henry Ford, iş basitleştirme yöntemini ilk kez kullanarak montaj hattı kurmuştur.

Doğru cevap A şıkkıdır.

Genel olarak bakıldığında işyerinde şiddetin en çok gözlendiği sektörün hizmet sektörü olduğu görülmektedir.

Doğru cevap A şıkkıdır.

Sosyal psikoloji; Davranış değişimi, tututm değişimi, iletişim, grup süreçleri ve gruplarda karar verme  gibi örgütsel davranış ve disiplinine katkıda bulunan ilgi alanlarına sahiptir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Sosyal psikoloji; Davranış değişimi, tutum değişimi, iletişim, grup süreçleri ve gruplarda karar verme yer alır. Doğru cevap C şıkkıdır.

20.yüzyılın başlarında Fransız Henri Fayol yöneticilerin beş temel fonksiyonu olduğunu söylemekteydi. Bunlar; planlama, organizasyon, yürütme, koordinasyonve kontroldü. Bugün bunlar biraz daralarak 4’e inmiştir. Yani,
1. Planlama
2. Organize etme
3. Liderlik
4. Kontroldür. Doğru cevap E şıkkıdır.

Hipotez geliştirme: Sorun hakkında genel bir kanıya varıldıktan sonra, sorunun özel yanları genelden soyutlanır. Diğer bir deyişle soruna neden olan etmenler belirginleşir ve buna ilişkin hipotezler geliştirilir. Bu hipotez ile incelenecek olan sorun, artık diğer etmenlerden bağımsız bir biçimde araştırılmaya açıktır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Veri toplama yöntemleri: Bu aşamada öne sürülen hipotez doğrultusunda
sorun ile ilgili veriler toplanır. Sorun ile ilgili verileri toplamak da örgütsel davranışla ilgili kişinin bilgi ve yeteneklerine dayalıdır.
Örgütsel davranış biliminde kullanılan veri toplama teknikleri şu şekilde sıralanabilir:
• Sorun sahibiyle yapılan görüşmeler
• Anket
• Katılımlı ve katılımsız gözlem
• Örgüt ve sorunla ilgili içerik analizleri veya kayıtların incelenmesidir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Cevaplandırılması istenen bir grup yazılı sorudan oluşmuş bilgi formuna anket denir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Mülakat yönteminin dezavantajları; Uzun zaman alır ve masraflıdır. (Özellikle mülakatçıların eğitimi açısından) Ölçümü yapan mülakatçıdan dolayı yanlı davranmalar olabilir şeklindedir. Doğru cevap A şıkkıdır.