İŞ YAŞAMINDA RİSK ETMENLERİ VE YÖNETİMSEL FAKTÖRLER - Deneme Sınavı - 5

Amaç, birlikte çalıştığınız insanlarla iyi ilişkiler içinde olmak ve onları anlamaktır.
Örgütsel davranış disiplini işte bu konuda bizlere yardımcı olmaktadır. Bu
disiplin bize bu ilişkilerin kural ve prensiplerini tanıtarak, kendimizi ve birlikte
çalıştığımız insanları anlamamızda ve onları yönetmemizde yardımcı olmaktadır.
Böylece örgütsel davranışın örgüt içinde çalışan insanlara yönelik olduğunu söyleyebiliriz.
Bu konuyu biraz daha açıklığa kavuşturmak amacıyla aklımıza gelen
şu soruyu düşünelim! Birlikte çalıştığınız en kötü iş arkadaşınız kimdir? Bu kişi
çalıştığınız bir öğrenci, projede birlikte olduğunuz biri veya bir danışmanınız olabilir.
Bu kişi birlikte çalıştığınız sürede ne yapmış, ne tür davranışlarda bulunmuştur
ki en kötü çalışan damgasını yemiş veya o statüye sahip olmuştur.

Örgütsel davranış biliminde kullanılan veri toplama teknikleri şu şekilde sıralanabilir:

• Sorun sahibiyle yapılan görüşmeler

• Anket

• Katılımlı ve katılımsız gözlem

• Örgüt ve sorunla ilgili içerik analizleri veya kayıtların incelenmesi

Örgütsel davranışın dört temel karakteristiği vardır.
Birincisi örgütsel davranış bilimsel yöntemi kullanarak araştırmalar yapar,
İkincisi birey, grup ve örgütler üzerinde odaklanır, üçüncüsü doğası gereği disiplinler
arası bir yapıdadır ve dördüncüsü ise örgütsel davranışın örgütün etkin bir
biçimde çalışması ve bireyin başarısı üzerinde durmasıdır.

Örgütsel davranış alanında çalışan bilim insanları, bireyi tek başına ele alarak onun üzerinde
odaklanan kişiler değildir. Çünkü örgüt içinde bireyler tek başına yer almaz, her
birey bir grup veya takımın üyesidir. Ancak, birey ve gruplar bir örgüt çevresi
içinde yer alarak hem çalıştıkları örgütsel yapıdan etkilenir hem de örgütü etkilerler
(Greenberg, 2011: 34). Dünyayı saran örgütler insanları belli bir amaç
etrafında bir araya getirmek için çalışmaktadırlar. Her örgüt içindeki birey de
bu amaçları yerine getirmek için çaba göstermektedir. Buna ilaveten çalışanlar,
çeşitli biçimlerde etkileşim kurarak birbirlerini etkilemekte ve diğer çalışanların
da bu amaçlara sağladıkları katkı düzeyini arttırmaya çalışmaktadırlar. Bütün bu
faaliyetler örgütlerin yapıları, amaçları, değerleri ve politikaları tarafından desteklenerek
benimsenmekte veya kısıtlanmaktadır. İşte bütün bu örgüt içindeki
faaliyetler sonuçta örgütsel davranış disiplinini oluşturmaktadır. Örgütsel davranış,
bu nedenle örgüt içindeki ve çevresindeki bireylerin duygu, düşünce, ve
davranışlarının bilimsel ve sistematik olarak incelenmesidir.

Bilindiği gibi davranış bilimleri insan davranışlarını inceleyen disiplinlerin ortak
bir çalışmasıdır. Bu açıdan, disiplinlerarası bir yaklaşım örgüt içindeki insan
davranışlarını anlamak için daha uygun bir yoldur. Özellikle çalışma ortamındaki
örgüt ve yönetime ilişkin sorunların çözümünde bu yaklaşım daha etkin olarak
fonksiyon görür. Davranış, sosyal bilimler içinde üç temel disiplin çerçevesinde
ele alınmaktadır. Bunlar;
• Psikoloji
• Sosyoloji ve
• Antropolojidir.
Ancak, bu üç disiplinin dışında politik bilimler, ekonomi, yönetim ve sosyal
psikolojinin de çok önemli katkıları vardır.

Profesyonel çalışanlar üzerinde yapılan bir çalışmada insanların iş performanslarıyla
ilgili üç önemli faktör saptanmıştır. Bunlar;
• Yönetim ve organizasyon,
• Bilgi teknolojileri
• İşyeri dizaynıdır (Davenport, 2005)
Bilgi teknolojileri ve işyeri dizaynı başka disiplinlerin konusu olmakla birlikte örgütsel davranış disipliniyle de ilişkilidir. Ama birinci faktör olan yönetim ve organizasyon örgütsel davranışın en temel ilgi alanı ve aslında neyle ilgili olduğudur. Bu bağlamda örgütsel davranış çalışan performanslarına ilişkin önemli bakış açıları sağlamakta ve arklı görüşlerle alana katkıda bulunmaktadır.

İş ortamında duygularla ilgili çalışmaların uzun bir geçmişi olsa da örgütler­ de duygulara ilişkin modern araştırmaların başlangıç noktası olarak sosyolog Arlie Russell Hochschild'ın (1983), duygusal emek (emotional labor) üzerine olan kitabı “The Managed Heart” kabul edilmektedir. Doğru cevap A'dır.

Duygularımız kişilere, nesnelere veya olaylara karşı tecrübelerimizle kazandığımız ve bizi bir davranışta bulunmaya hazır hâle getiren hislerimizdir. doğru cevap D'dir.

Kaygı, korkunun alt kategorisidir. Doğru cevap E'dir.

Kızgınlığın alt kategorileri şunlardır:

Doğru cevap A'dır.

Bu nedenle hangi ortamın hangi tür kaygı yaratacağı bir kültürden bir diğerine farklılık taşıyabilir. Ancak, bazı genellemeler ileri sürüle­ bilir. Bunlar;

Doğru cevap E'dir.

Duygusal zekâ yaşamın duygusal yönleriyle ilgili olan becerilerin bütünleşik bir kümesidir. Doğru cevap C'dir.

Yüksek duygusal zekâya sahip olanların, aşağıda detaylı olarak açıklanan dört temel özelliği şunlardır; 

Doğru cevap B'dir.

Tutum;zihinsel açıdan hazır oluş durumu veya belirli bir biçimdeki vaziyet alışıdır. Doğru cevap D'dir.

Tutumlara ilişkin duygusal, bilişsel ve davranışsal olmak üzere üç temel bileşeni vardır. Doğru cevap D'dir.

Duygularla ilgili en önemli faktör duyguların bir amacı olması veya amaca yönelik olmasıdır. Çevremizde yer alan bir kişi veya bir olay bu duyguları tetikleyerek ortaya çıkarır.

Buna karşın mod, duygusal bir durum olmakla beraber, herhangi bir objeye veya varlığa yönelik değildir. Bu nedenle, mod ve duygular birbirine zıttırlar.

Örneğin, o gün çok neşeli olabilirsiniz ama neden neşeli olduğunuzu bilemeyebilirsiniz. Bu neşeli oluşunuzun nedeni yaptığınız iş de olabilir, bilinçli olarak farkında olmadığınız bir başka neden de olabilir.

Duygularımızın her zaman bir objesi veya amacı vardır. Diğer bir deyimle duygularımızın ortaya çıkmasını bir şey tetikler. Örneğin, patronuzun doğru olmayan bir biçimde sizi hata yapmakla suçlaması kızgınlık yaratır veya şirket politikalarının değişmesi sizi endişeli bir hâle sokar.

Böylece herhangi bir nedenle veya bir nedene bağlı olarak duygularımız ortaya çıkar. Ancak modun ortaya çıkması için böyle bir sebebin varlığı zorunlu değildir. 

Doğru cevap A seçeneğidir.

Bireysel etkenler şunlardır:

Doğru cevap B'dir.

Duyguların ifadesi evrensel bir yapıdadır. Dünyadaki neredeyse tüm insanlar duygularını benzer yüz ifadeleriyle veya mimikleriyle gösterirler. Bu nedenle başkalarının yüz ifadelerinden işimizi ne kadar iyi yapıp yapmadığımızı tam doğru olmasa bile kestirebilme şansına sahip oluruz. Ancak, bazen bireyler gerçek duygularını gizlerler veya bunu yansıtmayabilirler. Bu nedenle bu konuda da dikkatli olmak gerekir.

Kültür insanların duygularını nasıl ve ne zaman ifade etmelerinde önemli bir faktördür.
İnsanlar dünyanın her tarafında duygularını
benzer bir biçimde ifade etmelerine rağmen, gayriresmî standartlar bir ölçüde bu davranışları
etkileyebilir.

Burada amaç, duyguların insanlara verdikleri, özellikle iş yaşamında verdikleri zararı önlemek; buna karşın yarar sağlamasını kolaylaştırmaktır.

Elif Hoca da kötü bir gün geçirdiği için evrendeki hemen herkes gibi içinden tebessüm etmek gelmemiştir. Ancak yukarıda bahsedildiği gibi bunu yansıtmamayı tercih etmiş. 

Duygusal Uyumsuzluk İnsanlar bazen işle ilgili olarak gerçekten hissettikleriyle uyumsuz duygular sergilemek zorunda kalırlar. Bu olgu duygusal uyumsuzluk olarak bilinir ve işle ilgili stresin önemli bir kaynağıdır (Morris ve Feldman, 1997). Duygusal uyumsuzluk olarak tanımlanabilecek birçok örnek aklınıza gelebilir. Örneğin; uzun bir uçuşta kaba yolcularla bir arada olan, büyük bir hava yolunun yorgun ve sinirli uçuş mürettebatını düşünelim. Bu bireylerin, gerçekten hissettiklerini ifade etme şanslar yoktur, - hatta hiçbir şey anlatma şansları yoktur. Bunun yerine, yolcular uçaktan inerken her şey yolundaymış gibi davranmaları, yolculara havayolunu seçtikleri için teşekkür etmeleri ve güler yüzle iyi günler demeleri beklenir. Gerçekten hissettikleri (kızgınlık) ve ifade etmek zorunda oldukları (memnuniyet) duyguları arasındaki çatışma stresin kaynağı olarak kabul edilir ve zamanla bireyin mutluluğuna zarar verir (Greenberg, 2005: 82)

Doğru cevap C seçeneğidir.

Kültür insanların duygularını nasıl ve ne zaman ifade etmelerinde önemli bir faktördür. İnsanlar dünyanın her tarafında duygularını benzer bir biçimde ifade etmelerine rağmen, gayriresmî standartlar bir ölçüde bu davranışları etkileyebilir. Bu beklentiler, kuralların sergilenişi veya gösterimi olarak yansımaktadır (display rules). Burada kültürel sorunlara uygun bir biçimde duyguların ifadesi veya sergilenmesi söz konusudur. Doğru cevap A seçeneğidir.

"İnsanlar bazen işle ilgili olarak gerçekten hissettikleriyle uyumsuz duygular sergilemek zorunda kalırlar. Bu olgu duygusal uyumsuzluk olarak bilinir ve işle ilgili stresin önemli bir kaynağıdır (Morris ve Feldman, 1997)."

 Bu nedenle doğru yanıt "E" seçeneğinde yer almaktadır.