İŞ YAŞAMINDA RİSK ETMENLERİ VE YÖNETİMSEL FAKTÖRLER - Deneme Sınavı - 4

İş tatmini yüksek olan çalışanların daha üretken, daha sağlıklı oldukları, mutluluklarını iş dışına da taşıdıkları, kuruma görevleri dışında da yarar sağladıkları görülmüştür. Dolayısıyla, iş tatmini ve bu dördü arasında doğru oran söz konusudur. Öte yandan, iş tatmini yüksek çalışanların işten ayrılma oranlarının düştüğü gözlenmiştir. Yani, iş tatmini ve işten ayrılma arasında ters orantı söz konusudur.

 Bu nedenle, doğru cevap "A" seçeneğinde yer almakatadır.

Örgütsel davranış disipliniyle uğraşan bilim adamları genelde çoğunluğun kabul
ettiği ve benimsediği bazı öngörüleri paylaşarak işe koyulurlar. Bunlar genelde
çalışma yaşamına ilişkin temel düşünce ve gelişmelerdir. J. Greenberg bunları temelde
iki başlık altında toplamaktadır. Bunlar;
• Örgütsel davranış örgütlerin her zaman dinamik bir yapıda olduğunu ve
her zaman değiştiğini öngörür ve
• Örgütsel davranış disiplini örgüt içersinde davranışı açıklayabilecek tek ve
en iyi bir davranış ve davranış modelinin olmadığını, farklı durumlarda
farklı yaklaşımların kullanabileceğini benimser şeklinde sıralanabilir.
Şimdi bunları kısaca açıklayalım;
Örgütsel davranış her zaman örgütlerin dinamik bir yapıda ve değişken olduğunu
vurgular. Örgütsel davranış bilimcileri her ne kadar örgüt içindeki insana
ilişkin olarak çalışsalar da aynı zamanda örgütlerin yapısı ve doğasıyla da
ilgilidirler. Örneğin; örgütlerin değişimi, nasıl yapılandığı, çevresiyle ilişkileri hep
araştırılan konular arasındadır.

Örgütsel davranış disiplini farklı durumların farklı yaklaşımları gerektirdiğini kabul eder. ÖD disiplini her durumda tek ve en iyi bir davranış modelinin olmadığını öne sürer. Örgütsel davranış bilimcileri örgüt içindeki insan davranışlarını açıklayabilecek tek ve en iyi bir yaklaşımın olmadığı konusunda hemfikirdiler. Onun yerine uygulayıcılar durumsallık yaklaşımını benimserler. Durumsallık yaklaşımı özel bir hareketin veya davranışın farklı ortamlarda farklı
sonuçlarının olabileceğini ifade eder.

Günümüz örgütleri artık tek bir ülkenin çalışanlarından değil, küreselleşme ile
birlikte giderek farklılaşan (renk, etnik köken, cinsiyet vb.) bir iş gücü yapısı ile
birlikte çalışmak durumundadırlar. Amerika Washington’daki bir Wal-Mart alışveriş
merkezine gittiğimiz zaman, insanlar kendilerini Birleşmiş Milletler binasına
girmiş gibi hissedebilir. Çünkü bu dükkânda çalışanlar 45 ayrı ülkeden ve
100’den fazla farklı lisanı konuşan insanlardan oluşmaktadır. Benzer yapıları ülkemizde de görebilmekteyiz. Bugün bazı işletmeler yapıları gereği Çin’den bile iş gücü getirtip istihdam edebilmektedirler.

Dünyada otomasyon teknolojisi yavaş yavaş gelişip işletmelerdeki yerini alırken
bilgi teknolojisindeki gelişmeler inanılmaz bir hızla gerçekleşmiş bugün artık
işin doğası ve değişme hızı insanın takip edebileceği bir noktayı aşmıştır. Böylece
dünya yüzünde birçok işletme ve iş ortadan yok olmaya başlamış ve örgütler giderek
küçülmeye başlamışlardır. Birçok mavi yakalı ve el emeğine dayalı iş ortadan
kalkmış beyaz yakalı fikir işçileri de bunu takip etmiştir. Eskiden otomotiv
endüstrilerinde yapılan en ağır el işleri bile artık birkaç düğmeye basılarak bir
aletin komutlarıyla yapılır hâle gelmiştir. İşlerin etkin bir biçimde yapılabilmesi
için örgütler çalışan sayılarını giderek azaltır hâle gelmişler ve bu durum küçülme
(downsizing) olarak tanımlanmıştır

Kaygı ise korku ile ilgili bir duygumuzdur. Kaygıyı korkudan ayıran en belirgin özellik, kaygının belirli bir nedeninin bulunmamasıdır. Kaygı geleceğe yönelik iken korku geçmişte yaşanmış belirli bir olguya dayanır. Kaygının nedenlerinden belirsizlik, geleceğin ne olacağını bilememek insanlar için bir kaygı nedenidir. Doğru cevap C seçeneğidir.

20.yüzyılın başlarında Fransız Henri Fayol yöneticilerin beş temel fonksiyonu olduğunu
söylemekteydi. Bunlar; planlama, organizasyon, yürütme, koordinasyonve
kontroldü. Bugün bunlar biraz daralarak 4’e inmiştir. Yani,
1. Planlama
2. Organize etme
3. Liderlik
4. Kontroldür.
Planlama: Örgütün amaçlarını belirleme ve tanımlama, stratejiler oluşturma,
çeşitli faaliyetleri koordine etmek için plan yapma fonksiyonudur.
Organizasyon (Örgütleme): Yöneticiler aynı zamanda örgütün yapısından
sorumlu olan kişilerdir. Ne tür işler yapılacak, bunları kim yapacak, işler ne şekilde
gruplanacak, kim kime rapor edecek ve kararlar nerede alınacak, bunların
hepsi organize etme fonksiyonudur.
Liderlik Etme: Her örgüt insanlardan oluşur. İşe yönlendirmek, koordine etmek
yöneticinin en önemli fonksiyonudur. Yani çalışanları güdüleyip en uygun
iletişim kararları ile yönetme ve sorunları çözme bu fonksiyonu içerir.
Kontrol: Son fonksiyon kontrol etmedir. Örgüt içinde faaliyetleri gözleyerek
daha önce planladığı biçimde gitmelerini izlemek, aksayan veya başarılı gitmeyen
işleri rayına koymak yöneticinin diğer fonksiyon alanıdır.

Bu duygu diğer kişiyle olan ilişkilerimizi yatıştırmak ve gidermek gibi bir fonksiyon görür. Beyinlerinin ön orta loblarında bir hasar olan bireylerin bu tür öz-bilinç duyguları geliştirmede yetersiz kaldıkları saptanmıştır (Greenberg, 2011: 177). Doğru cevap A seçeneğidir.

Duygularımızın her zaman bir objesi veya amacı vardır. Diğer bir değimle duygularımızın ortaya çıkmasını bir şey tetikler.

Çalışma Yeri Duyguları ve Onların Alt Kategorileri şeklinde kaygı korku temel duygunun kapsamında yer alır.

Çalışma Yeri Duyguları ve Onların Alt Kategorileri sınıflandırmasında alt sınıfı olmayan duygu Sürpriz'dir.

Çalışma Yeri Duyguları ve Onların Alt Kategorileri sınıflandırmasında üzüntü temel duygusu altında yer alan duygu duygudaşlık yani sempatidir.

Duyguların bir başka sınıf­laması ise içsel kaynaklı ve dışsal kaynaklı şeklinde yapılmaktadır. Bu literatürde öz-bilinç duyguları (self-conscious) ve toplumsal veya sosyal duygular (social emotions) şeklinde ifade edilmektedir.Sosyal duygular bireyin kendisinin dışında olan veya bundan kaynaklanan duygulardır.

Yüksek duygusal zekaya sahip bireyler fevri hareketlerle sorun çözmeye çalışmaz aksine, kendi duygularını düzenleyebilir ve bu şekilde çalışma yaşamında bir avantaj elde edebilirler. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yüksek duygusal zekâsı olan insanlar, diğerlerini nasıl etkileyeceklerini ve buna göre nasıl davranacaklarını belirlemede iyidirler. Buna; Başkalarının duygularını izleme yeteneği adı verilir.

Tehlikeli bir biçimde kızgınlık duyguları taşıyan insanlar rahatlamada zorluk çekerler. Bunun sonucunda, engellenen duygularının etkisiyle, aniden parlar ve kontrolü kaybederek saldırganlaşabilirler. Rahatlamayı öğrendikleri sürece, bu insanlar bu tür davranışlarını kontrol edebilirler. Bununda çeşitli teknikleri bulunmaktadır. En basiti derin nefes almak, koşmak, yüzmek, biriken enerjiyi bir başka yere kanalize etmektir. Bunlara rahatlama egzersizleri adı verilir.

Tutumlar; kararlıdır, düşünülür ve uzun süre değişmez.

Çalışanlar için iş tatmini ile ilgili beş temel faktör söz konusudur. Bunlardan terfi sistemi; Bireyin işte ilerleyebilme olanağının olup olmamasıdır.

İş tatmininin yaşantımız üzerindeki etkileri son derece açıktır. Yöneticiler, işgörenlerin iş tatminleri ile ilgili olarak üç nedenle konuya yaklaşırlar. Birincisi, tatminsiz çalışan işden kaçar ve mümkün olduğunca işden ayrılmanın, başka bir işe geçmenin yollarını arar. Bu da örgüte büyük zarar verir.

Mutlu insanlar mutsuzlara kıyasla daha başarılı veya daha yüksek performans gösteren kişilerdir. Bu kişiler daha iyi işlerde çalışırlar ve bu işler bu tür mutlu insanlara daha çok serbestî (otonomi), anlam ve çeşitlilik sağlar. Bu nedenle de daha başarılı bir performans sergilerler (Cropanzano and Wright, 1999: 252-265).

Doğru cevap D seçeneğidir.