İŞ VE YAŞAMDA MOTİVASYON

Savaş psikolojisi ve yaşanacak zor fiziki şartlar konusunda eğitim almış askerler, gerçek savaş durumu içerisinde karşılaştıkları beklenmedik durumları aşmak için, daha önce onlara öğretilmemiş olan teknikler geliştirmeyi başararak hayatta kalmışlar.

Gestalt kuramını benimseyen bilim adamları yaratıcılık yerine “üretken düşünme” ve “sorun çözme” kavramlarını tercih ederler.

Algısal kurama göre yaratıcılık, güdülenmeyle ve dış dünyayla ilişki kurma ihtiyacıyla doğrudan bağlantılıdır.

İnsancıl (Humanistic) Kuram; Carl Rogers ve Abraham Maslow tarafından savunulan görüşe göre; yaratıcılık belli zümrenin ya da seçilmiş insanların sahip olduğu olağanüstü bir güç değildir.

''...Üçüncü aşamada yaratıcılar fikirlerini “kuluçka”ya bırakarak bir uyku hali içine girerler. Burada doğrudan girişilecek bir çaba söz konusu değilken, üzerinde çalışılan sorunu tamamen unutmak son derece yararlı sonuçlar doğurur. Parlak yaratıcı fikirler çoğunlukla çalışmaya ara verildiği dinlenme zamanlarında ortaya çıkar.''

''...İkinci aşama “arıtma” olarak adlandırır. Bulunan fikirleri gereksiz ayrıntılardan ayrıştırmak, amaca yönelik ayrıntıların da fikirlere entegrasyonu burada yapılır. Fikirlerin artı ve eksi yönlerinin değerlendirilmesi, yaratıcı kişileri mükemmele götürmeye yarayan rutin bir süreçtir.''

Yaratıcı kişiler esnek düşünebilme becerisine sahiptir. Karşılarına çıkan sorunlara tek açıdan değil, geniş bir perspektiften bakabilirler.

Yaratıcılık için belli orandaki bir zeka seviyesinin gerekliliği kaçınılmazdır ama çok yüksek zeka seviyesindeki insanların kimi zaman çevreleriyle ilişki kurma konusunda yaşadığı zorluklar, parlak fikirlerini diğerlerine aktarma şansını da azaltmaktadır. Bireyin yaratıcılık seviyesini belirlerken IQ testlerinin değil, sorun çözme becerilerinin ön plana alınması gerektiği savunulmaktadır.

Bazı durumlarda atacağınız adım öncesinde bilgiye ihtiyacınız olacaktır. Doktora tezi yazan bir öğrenci, iki ülke arasındaki olası savaşı engellemeye çalışan bir diplomat ve bir ürünün hedef kitlesinin ne tür mesajlardan etkilendiğini

Kriz durumu yöntemi önceden hazırlıklı olunmayan ani bir krize çözüm bulmak üzerine kuruludur. Bu tür durumlarda yaratıcı düşünme büyük bir rol üstlenir. Kısa zamanda etkin çözüm üretmek için öncelikle paniklemeden tehlikeyi olabildiğince azaltmak gerekir.

Paul Torrance yaratıcılık kavramını ana çalışma alanı olarak belirlemiş ve günümüzde yaygın olarak kullanılan yaratıcılık testini geliştirmiştir.(Torrance’ın Yaratıcı Düşünme Testi). Torrance’a göre yaratıcılık; sorunlara, bozukluklara, bilgi eksikliğine, kayıp öğelere, uyumsuzluğa karşı duyarlı olma; güçlüğü tanımlama, çözüm arama, tahminlerde bulunma veya eksikliklere ilişkin denenceler geliştirme, bu denenceleri değiştirme ya da yeniden sınama, daha sonra da sonucu başkalarına iletmektir.Doğru cevap E'dir.

Kubie esin aşamasının yaratıcılığın ana ekseni olduğunu vurgularken, özel ilgi alanı olarak nörotik kişilik özelliklerinin yaratıcılık üzerindeki etkilerini incelemiştir. Kubie’ye göre korku, suçluluk ve benzeri nörotik kişilik özellikleri yaratıcı üretimi sınırlandırmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Algısal kurama göre yaratıcılık, güdülenmeyle ve dış dünyayla ilişki kurma ihtiyacıyla doğrudan bağlantılıdır. Algısal açıklık bir objeye farklı bakış açılarından yaklaşabilmeye olanak sağlarken, bu algısal eylem yoğun ilgiyle bir arada bulunur ve geleneksel düşünceyi yöneten kurallar tarafından sınırlandırılamaz. Doğru cevap B'dır.

Yaratıcılığın ilk aşamasını “zihinsel geviş getirme” olarak adlandırmak mümkün- dür. Bu aşama durağan bir yapıdan ziyade, içgüdüsel ve risk almaya açık olan bir yapı sergiler. Fikirler arasında bağlantılar kurulur, kötü fikirler geliştirilir ve çöpe atılır. Doğru cevap A'dır.

Yaratıcı kişiler önsezilerinden ötürü üzerinde çalıştıkları konuyla ilgili gerçek sorunları bulabilen kişilerdir. Konulara soru işaretleriyle yaklaşmaktan hoşlanırlar, olayları ve sorunları farklı açılardan görmeye çalışırlar. Mustafa Kemal Atatürk'ün yaratıcılığı ile bir ulusu köle olmaktan kurtarmış ve yeniden var etmiştir. Doğru cevap D'dir.

C seçeneğinde verilen seçenek, yaratıcılığı etkileyen faktörlere değil yaratıcı kişilik özelliklerine girer. Doğru cevap C'dir.

Yaratıcı bireyin deneyim eksikliği, üzerinde çalışılan projenin arzu edilen etkinlikte gerçekleşmesini engelleyebilirken, konu üzerinde fazla deneyimli olmak da ortaya çıkan sonucun yaratıcı kalitesini olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Henry Ford’un üzerinde çalışılacak yeni projelerin başına, daha önce o konuda hiç çalışmamış kişileri getirdiği, teknik anlamda deneyimli kişilerden tavsiyeler almasına rağmen, bu kişileri proje yönetmekle görevlendirmediği bilinmektedir.

Rutin yöntemde, bazı sorunlar son derece yaygın ve sıradandır. Dolayısıyla çözümleri de uzun zaman önce geliştirilmiştir. Pek çok kez doğruluğu kanıtlanmış bir çözüm veya süreci uygulamak, o sorunu ortadan kaldırmak için son derece uygundur. Bu sayede masraflardan ve zamandan tasarruf etmek, gereksiz gerilimlerden korunmak da mümkündür.

Yaratıcı kişiler sorunları alt parçalara ayırabilme yeteneğine sahiptirler. Analiz ve sentezler gerçekleştirir, problemi parçalara ayırır ve çözümü kolaylaştıracak küçük sonuçları bieleştirebilirler. Bu sayede çözülemeyecek kadar büyük görünen sorunları bile alt etmenin yolunu bulurlar. Doğru cevap D'dir.

Yaratıcılığın bireyin yaşıyla beraber gösterdiği değişimlere yönelik araştırmalar oldukça eskilere uzanır.

Amerikan İç Savaşı dönemlerinde bu konuyla ilgilenen bir doktor olan George Beard; zihinsel yeteneklerin yaşla orantılı bir ters U eğrisi üzerinde oynadığını, kırklı yaşlardan hemen önce zirveye ulaşan yeteneğin, bu yaştan sonra düşüşe geçtiğini iddia etmiştir.

Beard tüm dünyayı etkileyen yaratıcılık seviyesindeki ürünlerin %70’inin 45 yaşından genç insanlarca gerçekleştirildiğini savunmuştur.

Doğru cevap C'dir.