İŞ VE YAŞAMDA MOTİVASYON

‘’Adam, bahçede oynayan  çocukları yanına çağırır ve onlara “Burada oynadığınız için çok mutluyum. Siz burada olduğunuz için kargalar sebzelere gelemiyor. Bunun için size her gün 5 lira vereceğim der.” Çocuklar her gün gelip oynadıkları için para kazanmaktan dolayı mutludur. Ancak bir gün adam çocuklara artık para veremeyeceğini söyler. Çocuklar da o zaman biz de burada oynamayız derler. O günden sonra bahçede sessizlik ve sakinlik hakimdir.’’ Unutulmamalıdır ki motivasyon nedeni ne olursa olsun bunun kesintiye uğraması bireylerde her zaman isteksizlik ve işlevsizlik yaratır.

Motivasyon (güdü) insanı belli bir amaç için harekete geçiren güç demektir

Yönetici çalışanın verimli, etkili ve mutlu olduğundan, yani örgüte karşı hareket etmeyeceğinden emin olmak için altındakiler üzerinde denetim güçüne sahip olmalıdır. Yönetici bu denetimi çalışanların söylediklerine kulak vererek ve çalışanların yaptıklarına dikkat ederek sağlar. Sonra yönetici çalışanların söylediklerini dinlediğini bilmelerini ve yaptıklarına, özellikle de iyi şeyler yaptıkları zaman, dikkat ettiğini bilmelerini sağlar.

Verilen emirler ne kadar iyi düşünülmüş ve ifade edilmiş olursa olsun, bunların kesinlikle uygulanamayacağı sonucuna hemen varmak hatalıdır. İşgörenlerin belli bir ‘kabul alanı’ bulunur ve bu kabul alanı içindeki emirler yerine getirilir; dışında kalanlar ise pek yerine getirilmezler. Motivasyondan yararlanılarak ‘kabul alanı’ genişletilebilir.

İyi bir ödülde bulunması gereken özellikler şunlardır; Çalışanlarınızın koyduğunuz hedefler doğrultusundaki davranışlarını ödüllendirmelisiniz, Ödül, yerinde ve çalışanın performansına bağlı olarak verilmelidir, Rastgele verilen bir ödül, hem çalışanın hem de iş arkadaşlarının motivasyonunu düşürür, Verdiğiniz ödüller, adaletli olmalıdır.

Ekonomik Araçlar; İşletmenin kuruluş nedeniyle işgörenlerin çalışma nedeni özde ekonomik temele dayanır. Bu nedenle motivasyonda ekonomik özendirme araçları diğer araçlardan etkilidir. Motivasyonda ekonomik özendirme araçlarını; ücret artışı, pirimli ücret, karara katılma, para ödülü verme olarak dört kategoride inceleyebiliriz.

Amaç Birliği: İşletme yönetiminin en önemli işlevi, örgüt olarak işletme amaçları ile işgörenlerin amaçları arasında denge sağlamaktır. Örgütsel başarı insanı sömürmekle değil insanı kazanmakla olmalıdır. İşgörenleri fiziksel, düşünsel ve duygusal yapılarıyla bir bütün olarak değerlendiren yöneticiler önce işverenlerin çalışma amaçlarını yakından tanımakla ve sonra davranış biçimlerini değerlendirmekle işletmeye yararlı elemanlar kazanma şansını elde ederler. Amaç birliği örgütsel birliğe yol açar. Amaç birliği kendinden oluşmaz, yaratılır. Bu birliğin yaratıcısı ise yöneticiler olmalıdır.

Motivasyonda özendirici araçlar olarak örgütsel ve yönetsel içerikli bazı araçlardan yararlanmak olasıdır. Bu araçlar şunlardır;  Amaç Birliği, Yetki ve Sorumluluk Dengesi, Eğitim ve Yükselme,  Kararlara Katılma, İletişim, , İş Genişletme, İş Zenginleştirme, Yarı Otonom Çalışma Grupları ,Fiziksel Koşulların İyileştirilmesi

Rotasyon, bir birimde çalışan görevlilerin düzenli bir biçimde yer değiştirmeleridir. Rotasyon, çalışanlara belirli süreler için farklı departmanlarda görev vermektir.

İş genişletmede kişiye yaptığı işler dışında işler vererek motivasyon sağlamaya çalışılır. Çalışanın maaşında, özlük haklarında, statüsünde bir değişiklik olmaz. İş genişletme, bir dizi görevi yeni, daha kapsamlı ve daha ilginç bir iş haline getirmek için birleştirmek ve bir çalışana birden fazla işin sorumluluğunu vermektir.

Çalışan motivasyonunu sağlamak için özendirici araçları kullanırlarken aşağıdakiler dikkate alınmalıdır:

• Motivasyonda özendirici araçları kullanırken dikkat edilmesi gereken en önemli
husus, kullanılan tekniğin duruma uygun olmasıdır.
• Verilen ödül gereğinden az ya da çok olmamalıdır. Eğer gereğinden az ya da çok
olursa, çalışana olan etkisi yetersiz kalır.
• Motivasyon yöntemine karar verirken, çalışanların ihtiyaçları ile kurumun ihtiyaçlarının dengede olmasına özen gösterilmelidir.
• Motivasyonda özendirici araçları kullanırken dikat etmemiz gereken bir diğer
önemli nokta da, çalışana sunduğunuz imkan için yetkinizin olmasıdır. Örneğin,
çalışanlarınızı motive etmek için, ücretlerini arttıracağınızı söylemeden önce, bu
ücret artışını gerçekleştirebileceğinizden emin olmalısınız.
• Ayrıca, kullanacağınız özendirici araçlara karar verirken, içinde ekonomik ve diğer
özendirici araçların dengeli bir biçimde yer almasına dikkat etmelisiniz.
• Her özendirici aracın her çalışanda aynı etkiyi yaratacağı yanılgısına sakın düşmeyin. Bir kişi için özendirici nitelik taşıyan bir araç, bir diğeri için de aynı düzeyde
özendirici olmayabilir.
• Motivasyonda kullanılan özendirici araçlar, her yerde, her durumda ve her zamanda aynı etkiyi göstermezler. Yöneticilerin bu bilinçle özendirici araçlara yaklaşmaları ve değerlendirmeleri gerekmektedir.

Doğru yanıt E seçeneğidir.

Prim, yüksek performansa verilen en bilinen ödüldür. Prim, çalışanların çoğu için en değerli motivasyon aracıdır. Primin miktarı ve bunu elde etmek için ne seviyede bir performans gerektiği açık bir biçimde çalışana aktarılmalıdır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Çalışan motivasyonunda kullanılan başlıca ödüller ücret artışı, prim, terfi, eğitim, izin ve esnek çalışma saatleridir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Sosyal katılma, psiko-sosyal araçlardan biridir. Tüm işgörenler işletmeye girdikleri ilk günden başlayarak çeşitli sosyal gruplara girer. Bu bir gereksinmedir. İşgörenler bir grup tarafından kabul edilme gerçeğine ulaşamazlarsa işlerini bırakmak zorunda dahi kalabilirler. Öte yandan grup içi ilişkilerden hoşnut olan işgören daha üretken olacaktır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Sosyal uğraşlar kapsamında, iş görenlerin boş zamanlarını değerlendirmek amacıyla işletmeler sportif uğraşlar, geziler, kütüphane, özel günler ve eğlenceler gibi aktiviteler yaratmalıdırlar. Doğru yanıt E seçeneğidir.

İş genişletme, çalışanların faaliyet alanlarını genişletmek demektir. İş genişletme ile çalışanlara aynı seviyede çeşitli görevler verilir. Çalışanın yaptığı işlemler sayı ve çeşitlilik bakımından arttırılırken, yapılan işin güçlüğü, kişinin aldığı sorumluluk duygusu aynı kalmaktadır. İş genişletmede kişiye yaptığı işler dışında işler vererek motivasyon sağlamaya çalışılır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

İşler insanların arzu ettikleri özelliklere sahip olacak şekilde, kuruluşlarda da insanların istedikleri ortamı yaratacak şekilde yeniden düzenlenmelidir. Bu amaçlara yönelik olarak iş zenginleştirme faaliyetleri geliştirilmiştir. İş zenginleştirme, faaliyet alanının dikey yönde genişletilmesi olarak tanımlanır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi’nin son basamağı kendini gerçekleştirmedir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Fiziksel koşulların iyileştirilmesi, örgütsel ve yönetsel araçlardandır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

İşi zenginleştirmek için yapılması gerekenleri ise şu biçimde sıralayabiliriz:
• Çalışanların yaptıkları işleri, kurumun hedefleri ile ilişkilendirin. Çalışanlar, yaptıkları işin kurumun hedeflerine ulaşmasına katkısı olmasından motive olurlar.
• Karar alma sürecine çalışanlarınızı da katın. Kariyerinde gelişmek ve ilerlemek isteyen çalışanlar, bu yönde katkı sağlamak için çok çalışacaklardır.
• Çalışanlarınıza yaptıkları işlerin nedenlerini ve sonuçlarını anlatın. Böylelikle, çalışanlarınızı işlerin farklı ve daha iyi yöntemlerle yapmaları için motive etmiş
olursunuz. Unutmayın ki, başarma hırsı olan insanlar, işin bütününü görmekten
hoşlanırlar.
• Çalışanlarınıza vereceğiniz karmaşık işler, onların kendilerini göstermeleri için fırsat tanıyacaktır. Bununla başa çıkabilen bir çalışanın motivasyonu yükselecek ve üretkenliği artacaktır.
• Çalışanlarınıza serbestlik tanıyın. Böylelikle, çalışanlar işlerini daha verimli yapmak için kendilerini bağımsız hissedecek, bu da onların motivasyonunu arttıracaktır. Esnek çalışma saatleri, bu konuda oldukça etkili bir yöntemdir.

Doğru yanıt C seçeneğidir.