İŞ VE YAŞAMDA MOTİVASYON

Kişilik kavramının tanımı ve açıklaması dikkate alındığında üç özellik öne çıkmaktadır.

KİŞİLİK KURAMLARI

Kişiliğin nasıl oluştuğu ve özellikleri konusundaki kuramlar burada dört başlık altında gruplanmıştır.

Bunlar;

• Psikodinamik kuramlar

• İnsancıl kuramlar

• Ayırıcı özellik kuramları

• Sosyal öğrenme kuramlarıdır.

Karen Horney

Çevresel ve toplumsal etkenlerin kişiliğin oluşmasında belirleyici olduğunu savunmuştur. Bu etkenlerin başında, çocukluk yıllarında yaşanan insan ilişkileri gelmektedir. Ona göre Freud cinsellik güdüsüne gereğinden fazla ağırlık vererek insan ilişkilerini çarpıtmıştır. Kişiliğin gelişiminde cinsellik önemli bir yer tutmakla birlikte, temel güven ihtiyacı, gerçek ya da algısal tehditler gibi cinsel olmayan etkenler çok daha önemli rol oynamaktadır.

Erikson kişilik gelişiminde sekiz basamak belirlemiş ve her basamaktaki başarının önceki

basamaklardaki uyuma bağlı olduğunu belirtmiştir.

Temel güvene karşı güvensizlik

Özerkliğe karşı utanç ve kuşku

Girişimciliğe karşı suçluluk

Çalışma ve başarılı olmaya karşı aşağılık duygusu

Kimliğe karşı kimlik karmaşası

Yakınlaşmaya karşı yalıtılmışlık

Üretkenliğe karşı durgunluk

Benlik bütünlüğüne karşı umutsuzluk

Makyavelizm. İtalyan düşünür ve politikacı Niccolo Machiavelli'nin düşünceleri üzerine kurulu bir yaklaşımın adıdır.

 Carl Jung

Freud’un temel düşüncelerine farklı yorumlar getirmiştir. Örneğin Freud idi (bilinçdışını), “doyum ve heyecan arayan dürtülerin kaynayan kazanı” olarak nitelerken; Jung bilinçdışını egonun güç ve yaşam kaynağı olarak görmektedir. Ayrıca bilinç dışını  “kişisel bilinçdışı” ve  “ortak bilinçdışı” olarak ikiye ayırmaktadır.

Erik Erikson

Kişilikte cinsel gelişim ve içgüdüsel gereksinimlerin etkisi konusunda Freud’la benzer görüşleri paylaşmaktadır. Ancak ana-baba ve çocuk ilişkisinin niteliği de çok önemlidir. Özellikle uygulanan disipline bağlı olarak çocuklar, anne babaları tarafından sevildiklerini ya da nefret edildiklerini düşünebilirler. Kendilerini yeterli ve değerli hissederlerse, güvenli bir kimlik duygusu geliştireceklerdir. Dolayısıyla Freud’un kişilik kuramının odak noktası, Erikson’da ego gelişimine kaydırılmıştır.

Makyavelist özelliği yüksek olan insanlar çıkarları için başkalarını kullanırlar, ikna olması zor insanlardır, ama başkalarını kolayca ikna edebilmektedirler.

Sigmund Freud

Freud’a göre davranışın kaynağı bilinçdışı güdü ya da dürtülerdir. Dürtülerin bir kısmı saldırgan ve yok edicidir. Açlık, susuzluk, kendini koruma ve cinsellik dürtüleri ise insanoğlunun ve türlerin devamı içindir. Freud’un bu konudaki görüşleri Psikanalizin temelini oluşturmaktadır. Psikanaliz terimi hem Freud’un kişilik kuramının, hem de onun geliştirdiği tedavi yönteminin adıdır.

Adler’e göre kişilik, insanın fiziksel zayıflıklarının üstesinden gelmeye çabalamasıyla

gelişmektedir.