İŞ VE YAŞAMDA MOTİVASYON

Davranış Şartlandırma, Bekleyiş, Eşitlik ve Amaç Kuramları Süreç Kuramları'ndandır. İhtiyaçlar Hiyerarşisi Yaklaşımı, Çift-Faktör Kuramı, Başarma İhtiyacı Kuramı ve ERG Yaklaşımı ise Kapsam Kuramları'ndandır. Doğru yanıt B'dir.

Maslow'a göre kendini gerçekleştirme eğilimi her insanda bulunmakta; fakat çok az sayıda kişi bu seviyeye ulaşabilmektedir. Korunma ihtiyacı fizyolojik değil, güvenlik ihtiyaçları arasındadır. Ait olma ve kabul görme sosyal ihtiyaçlar arasındadır ve ilk sırada her zaman açlık, susuzluk gibi fizyolojik ihtiyaçlar bulunmaktadır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Çift faktör kuramında takdir edilme, tanınma ve ilerleme motive edici faktörler olarak; maaş, özel yaşamdaki mutluluk, iyi çalışma koşulları ve iş güvenliği ise hijyen faktörler olarak değerlendirilir.  Hijyen faktörleri, bulunması gereken asgari faktörlerdir. Bunlar yoksa çalışanı motive etmek imkansızdır. Ancak varlıkları motivasyon için gerekli ortamı yaratır. Motivasyon, motive edici faktörler sağlanırsa gerçekleştirilebilir. Hijyen faktörlerini sağlamadan yalnızca motive edici faktörleri sağlamak, personeli motive etmeye yetmeyecektir. Bu nedenle hem motive edici faktör olan ilerleme hem de hijyen faktör olan iş güvenliğinin bir arada olması durumunda çalışan motivasyonunun daha yüksek olması beklenir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Fizyolojik kökenli açlık, susuzluk, cinsellik gibi güdülere ise dürtü adı verilir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yönetici herkesin aynı özendirme ve teşviklerle motive olduğu düşüncesinden sıyrılmalıdır. Yöneticinin personelinin ihtiyaçlarını bilmesi, davranışları analiz edebilmesi ve bütün insanların birbirlerinden farklı olduklarının bilincinde olması gerekir. A,C,D ve E seçeneklerinde sunulan bilgiler de doğru olmakla birlikte, soruda verilen örnekle ilişkili olan bilgi çalışanları motive eden faktörler kişiden kişiye değişiyor olmasıdır. Yönetici pozisyonunda olmak, her birey için motivasyon artırıcı bir işlev görmeyebilecektir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Örgütsel davranış değiştirme konusunda yapılan çalışmalarda, cezalandırmanın her zaman etkili olmadığı, ödüllendirmenin davranış değiştirmede daha etkili olduğu ortaya çıkmıştır. Örgütsel davranış değiştirme konusunda yapılan çalışmalarda, cezalandırmanın her zaman etkili olmadığı, ödüllendirmenin davranış değiştirmede daha etkili olduğu ortaya çıkmıştır. Hatalı davranışlar nedeniyle mesaiye kalmak, kişide motivasyon kırıcı etkiye neden olabilir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Soruda açıklaması verilen kavram ödüldür. Ödüller “dışsal ödüller” ve “içsel ödüller” olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Dışsal ödüllere, maaş artışı, içsel ödüllere ise takdir etme gibi durumlar örnek verilebilir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Amaç Kuramı'na göre yönetici açısından önemli olan, yönetimin öngördüğü amaçlar ile kişinin belirleyeceği amaçlar arasındaki uygunluktur. Bu ise amaç belirlemede astların da katkısını gerektirmektedir. Bu kapsamda, iş yerinin yıllık üretim ve kazanç hedeflerinin belirlenmesi toplantısında işletmenin çalışanlarının hepsinin katılımı sağlanamaması durumunda, çalışan temsilcisinin toplantıya katılımı, performans artırıcı işlev görecektir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

R. Stacy Adams tarafından geliştirilen bu kurama göre bireyin iş başarısı ve tatmin olma derecesi, çalıştığı ortamla ilgili olarak eşitlik veya eşitsizliklere bağlıdır. Çalışanlar iş ilişkilerinde eşit bir biçimde davranış görme arzusundadırlar ve bu arzu motivasyonu etkilemektedir. Bu kapsamda, aynı pozisyonda çalışan kadın ve erkeklerin eşit haklara sahip olmasının motivasyona etkisini en iyi açıklayan kuram Eşitlik Kuramı'dır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Porter-Lawler modelinin ikinci bölümünü oluşturan ödüller, içsel ve dışsal ödüller olarak ikiye ayrılmıştır. Dışsal ödüller, bireyin kişisel ihtiyaçlarını gidermek üzere kullanacağı, gideren ödüllerdir. Aldığı maaş ya da statüsünün yükselmesi durumu kişinin kişisel ihtiyaçlarını giderecektir. İçsel ödüller ise, bireyin kendini gerçekleştirme ihtiyaçlarını tatmin eder. Kişinin işinde sergilediği performans sonucu kazandıklarından duyduğu içsel mutluluk ve gurur içsel ödüllere örnek verilebilir. Bu kapsamda, maaş, para ödülü, işte yükselme ve hafta sonu tatili dışsal; takdir görme ise içsel ödüller olarak değerlendirilebilir. Doğru yanıt B seçeneğidir.