İŞ VE SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU

Konfederasyon, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun tanımlar başlığını taşıyan 2. maddesinde tanımlanmıştır. Bu tanıma göre konfederasyon, “Değişik işkollarında en az beş sendikanın bir araya gelerek oluşturdukları tüzel
kişiliğe sahip” kuruluşlardır.

Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na göre sendikaların organları; “Zorunlu Organlar” ve “İsteğe Bağlı (İhtiyari) Organlar” olmak üzere iki grupta incelenebilir (STİSK m.9/1, 2). Sendikaların, sendika şubelerinin ve konfederasyonların zorunlu organları; “Genel Kurul”, “Yönetim Kurulu”, “Denetleme Kurulu” ve “Disiplin Kurulu” dur.

Sendika kurucularının; “Fiil ehliyetine sahip olmaları, sendikaların kurulacağı işkolunda fiilen çalışır olmaları,
Türk Ceza Kanunu’nun 53. maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, ediminin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama ve kaçakçılık suçlarından birinden mahkûmiyetlerinin bulunmaması” gerekir.

Sendika ve konfederasyon tüzüklerinde aşağıdaki hususların yer alması gerekir:

1. Adı

2. Üye olma şartları

3. Faaliyet göstereceği işkolu

İşçi sayıldıkları için işçi sendikasına üye olma hakkına sahip bu kişilerin, işçi sendikasına üye olabilmeleri başka bir deyişle üye olma hakkını kullanabilmeleri için Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na göre on beş yaşını doldurmuş olmaları gerekir.

4857 sayılı İş Kanunu’na göre “işyerinde işveren adına hareket eden ve işin, işyerinin ve işletmenin yönetiminde görev alan kimseler” işveren vekili sayılmakta iken, Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na göre ancak “işletmenin bütününü yöneten kişi” işveren vekili sayılmaktadır.  Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu açısından yalnızca televizyon fabrikasının bütününü yöneten genel müdür işveren vekili olarak işveren sayılacak ve bu sıfatla işveren sendikasına üye olabilecektir.

Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu hükümlerine göre
üyelik borçları; “sendikal kuruluş düzenine
uymak, yöneticilik ve temsilcilik görevlerinin tanıdığı yetkileri kötüye kullanmamak,
üyelik aidatını ödemek” şeklinde sıralanabilir.

İşçi sendikası üyesi işçinin bir yılı geçmemek üzere işsiz kalması sendika üyeliğini etkilemez.

Sendika ve konfederasyonlara faaliyetler konusunda getirilen serbestiye koşut olarak, 2821 sayılı Kanunda olduğu gibi 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu ile de bazı yasaklar getirilmiştir. Söz konusu yasaklar, “Amaca Yönelik Yasaklar”, “İşçi ve İşveren İlişkilerinde Yasaklar”, “Ticari Faaliyet Yasağı” ve “Gelirlerini Üyeleri ve Mensupları Arasında Dağıtma Yasağı” şeklinde dörde ayrılır.

Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na
göre sendika ve konfederasyonların kapatılma yolu ile sona erdirilmesi, “sendika ve
konfederasyonun Anayasada belirtilen Cumhuriyetin niteliklerine ve demokratik esaslara
aykırı faaliyetlerde bulunması” hali ile sınırlıdır.

İşçi Sendikası: Sendikalar ve Toplu İş Sözleş­mesi Kanunu’na göre “işçi sendikaları, işkolu esası­na göre bir işkolunda ve bu işkolundaki işyerlerinde çalışan en az yedi işçi tarafından kurulur”.

2821 sayılı Sendikalar Kanunu gibi, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na göre de işçi ve işverenlerin ku­rabileceği tek sendikal üst kuruluş konfede­rasyondur. Konfederasyon, 6356 sayılı Sen­dikalar ve Toplu İş  Sözleşmesi Kanunu’nun tanımlar başlığını taşıyan 2. maddesinde tanımlanmıştır. Bu tanıma göre konfede­rasyon, “Değişik işkollarında en az beş sen­dikanın bir araya gelerek oluşturdukları tüzel kişiliğe sahip” kuruluşlardır.

Sendika ve konfederasyon tüzüklerinde aşağıdaki hususların yer alması gerekir:

Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na göre sendikaların organları; “Zorunlu Organlar” ve “İsteğe Bağlı (İhtiyari) Organlar” olmak üzere iki grupta incelenebilir. Sendikala­rın, sendika şubelerinin ve konfederasyonların zo­runlu organları; “Genel Kurul”, “Yönetim Kurulu”, “Denetleme Kurulu” ve “Disiplin Kurulu” dur.

Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu hü­kümlerine göre sendika veya konfederasyonun ilk genel kurulu, tüzel kişiliğin kazanılmasından, şube­lerin ilk genel kurulu ise kuruluş tarihinden itibaren başlayarak altı ay içinde yapılır.

Sendikalarda tutulması ve düzenlenmesi zorunlu defter ve kayıtlar;

Amaca Yönelik Yasaklar

Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nda öngörülen amaca yönelik ya­saklar şu şekilde sıralanabilir:

Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na göre sendika ve konfederasyonların gelirleri,

Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na göre genel ku­rulların başlıca görev ve yetkileri şu şekilde sırala­nabilir:

Kuruluş Kararı ile Fesih: Sendika ve konfederasyonlar, en üst karar organı olan genel kurul kararı ile feshedile­bilir