İŞ VE SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU - Deneme Sınavı - 10

Teşmil, uygulanmakta olan bir toplu iş sözleşmesinin uygulama alanının; aynı işkolunda faaliyette bulunan ancak yürürlükteki toplu iş sözleşmesinin tarafı olmayan başka işçi ve işverenleri de kapsayacak şekilde Cumhurbaşkanı Kararı ile genişletilmesidir. Teşmil uygulaması ile bir taraftan teşmil anında toplu iş sözleşmesi yapılması sözkonusu olmayan işyerlerindeki işçiler korunurken, diğer taraftan sendikalı işçi çalıştıran işverenler, sendikasız ve hatta bazen kaçak işçi çalıştıran bir takım işverenlerin haksız rekabetine karşı da korunmaktadırlar. Bir toplu iş sözleşmesinin teşmil edilebilmesi için, bu toplu iş sözleşmesini yapmış olan işçi sendikasının bağlı bulunduğu işkolundaki işçilerin en az yüzde birini temsil etmesi, ayrıca o işkolunda en çok üyeye sahip olması gerekmektedir. Teşmil kararı taraflardan birisinin veya Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanının başvurusu üzerine Cumhurbaşkanı tarafından alınır. Cumhurbaşkanı teşmil kararını vermeden önce Yüksek Hakem Kurulunun görüşünü alır. Yüksek Hakem Kurulu görüşünü onbeş gün içinde bildirir. Resmi Gazetede yayımlanan teşmil kararnamesinde kararın gerekçesi de açıklanır. Teşmil kararının kapsamına girecek işyerlerinde yürürlükte bir toplu iş sözleşmesi bulunmamalıdır. Ayrıca yetki için başvuruda bulunulan işyerleri açısından yetki sorunu çözülünceye kadar veya yetki devam ettiği sürece teşmil kararı alınamaz. Cumhurbaşkanı sadece toplu iş sözleşmesinin normatif (düzenleyici) hükümlerini teşmil edebilir. Tarafların karşılıklı hak ve borçlarını düzenleyen hükümler ile özel hakeme başvurma hakkındaki hükümler teşmil edilemez (m.40/5). Resmi Gazetede teşmil kararnamesinin yürürlüğe gireceği tarih de belirtilir. Ancak yürürlük tarihi Resmi Gazetede yayım tarihinden daha önceki bir tarih olamaz. Sorunun Doğru Cevabı B Şıkkıdır

Grev oylaması, grevi engelleme yollarından biridir. Grev oylaması, grev kararının işyerinde ilan edilmesinden itibaren, grev kararının ilan edildiği tarihte o işyerinde çalışan işçilerin en az 1/4’ünün 6 işgünü içinde yazılı olarak grev oylaması talebinde bulunması üzerine yapılır.

Kamu görevlileri ile ilgili olarak, toplu görüşme hakkı 1995 yılında Anayasanın 53. maddesine eklenen bir fıkra ile düzenlenmişti.

Çerçeve sözleşme, en az
bir, en çok üç yıl için yapılır

Toplu iş sözleşmeleri yazılı olarak yapılmalıdır

İşçiler ve işçi konfederasyonlarının toplu iş sözleşmesi yapma ehliyeti yoktur.

Taraflardan biri, yetki belgesinin alındığı tarihten itibaren on beş gün içinde karşı tarafı toplu görüşmeye çağırır.

Yorum davası barışcıl çözüm yollarından biri değildir.

Toplu görüşmeler 60 günlük süre doluncaya kadar devam eder.

175İngiltere, Belçika ve İskandinav
ülkeleri grev ve lokavtın hiçbir sınırlama olmadan uygulanabildiği ülkeledir.

Grevi uygulayan işçi sendikasının kapatılması, durumunda, grev veya lokavt
kendiliğinden ortadan kalkar.

Grev ve lokavtın işyerinin bütünlüğünü zedeleyecek nitelikte olması grev ve lokavtın ertelenmesine yol açan bir sebep değildir.

Toplu iş sözleşmesi, iş sözleşmesinin (hizmet akdinin) yapılması, içeriği ve sona ermesi ile ilgili hususları düzenlemek üzere işçi sendikası ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren arasında yapılan sözleşmedir.

Kanunda öngörülen oranlardan fazla engelli veya eski hükümlü çalıştırma, işyerine işçi alımında daha önceden o işyerinde çalışıp ayrılanlara öncelik verme iş sözleşmesinin yapılmasına ilişkin normatif hükümlere örnek olarak verilebilir. Ücret, fazla çalışma, prim, ikramiye, sosyal yardımlar, izinler, çalışma süreleri ile ilgili hükümler de iş sözleşmesinin içeriğine ilişkin normatif hükümlere örnektir.

“Çerçeve Sözleşme” iş hukuku sistemimize 6356 sayılı Kanunun getirdiği yeni bir kavramdır. Kanunun 2. maddesinin 1. fıkrası (b) bendinde çerçeve sözleşme, “Ekonomik ve Sosyal Konseyde temsil edilen işçi ve işveren sendikaları arasında işkolu düzeyinde yapılan sözleşme” olarak tanımlanmıştır.

Toplu iş sözleşmesi en az bir ve en çok üç yıl süreli olarak yapılabilir.

Toplu görüşmeye çağrı tarihinde bir işveren sendikasına üye bulunan işveren, sendika üyeliğinin sona ermesi halinde sendikaya yapılmış olan çağrı ile bağlı kalır. Yani görüşmelerden çekilmesi-kaçınması mümkün değildir. Süreç tamamlanacaktır.

Bir toplu iş sözleşmesinin yapılmasında belirli aşamalardan geçilmesi gerekir. Öncelikle yetkili bir işçi sendikası olmalıdır. Yetki aşamasından sonra toplu görüşmeye çağrı ve arkasından toplu görüşme aşamasına geçilir. Bu aşamada taraflar anlaşırlarsa toplu iş sözleşmesi imzalanır. Anlaşma olmadığı takdirde arabuluculuk aşamasına geçilir. Arabulucu tarafları uzlaştırmayı başarırsa yine toplu iş sözleşmesi imzalanır.
Aksi takdirde grev ve lokavtın serbest olduğu hallerde grev ve lokavt uygulanabilir. Grev ve lokavtın yasak olduğu hallerde ise kanuni hakem müessesesi (Yüksek Hakem Kurulu) devreye girer, uyuşmazlığı çözerek toplu iş sözleşmesini meydana getirir.

İşçi sendikası üyeliğinin herhangi bir nedenle sona ermesi halinde, toplu iş sözleşmesinden yararlanma da son bulur. Sendika üyesiyken daha sonra üyelikten ayrılanlar veya çıkarılanlar artık toplu iş sözleşmesinden yararlanamazlar.

Toplu iş uyuşmazlıklarında uyuşmazlık ya işçi sendikası ile işveren arasında ya da işçi sendikası ile işveren sendikası arasında çıkar. Yürürlükte bulunan bir toplu iş sözleşmesinin hükümlerinin taraflarca farklı yorumlanması nedeniyle veya açıkça ihlali nedeniyle ortaya çıkan uyuşmazlıklar toplu İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku iş uyuşmazlıklarına örnek olarak verilebilir.