Aof Panel

S

İş süreçleri veya görevlerini analiz etmek için kullanılan temel kuyruk teorilerinden Tek kanallı, Poisson geliş ve üstel hizmet süreli kuyruk modelinde kabul edilen varsayımlar nelerdir?

Kuyruk sistemlerinde tek kanallı ve tek aşamalı kuyruk modeli, yaygın biçimde karşılaşılan model türüdür. Bu modelde geçerli olan varsayımlar şöyledir.

Gelişler Poisson, servis süreleri ise üstel dağılıma uygundur,
Ortalama servis hızı, ortalama geliş hızından büyüktür,
Geliş kaynağının büyüklüğü sonsuzdur,
Müşterilere FIFO kuralı uyarınca servis verilmektedir.

S

Senaryo veri giriş aşamasında sisteme tanımlanması gereken verilerden üç tanesini yazınız.

Senaryo veri giriş aşamasında sisteme tanımlanması gereken girdi verileri şunlardır:

Başlatılacak iş süreci vakalarının sayısı ve geliş hızı yani iki işlem arasındaki ortalama gelişlerarası süre nedir?
İstatistiklerden hariç tutulacak, isteğe bağlı ısınma ve soğuma süresi için ilk ve son işlem oranı.
Görevlere atanan kaynaklar (çalışanlar), kaç görevli olduğu, çalışma programları ve saatlik maliyetleri.
Her görevin işlem süresi dağılımları, dağılım parametreleri ve sabit maliyet değerleri.
Modeldeki her koşullu dallanma için dallanma olasılıkları.
Yeni süreç vakalarının oluşturulması için kullanılan kaynakların çalışma programı ve “varsayılan” zaman çizelgesi.
Her görevin maliyeti ve süresi için isteğe bağlı eşik değerler. Eşikleri aşan değerler için ek istatistiklerdir.

S

Senaryo tanımlama aşamasına gelindiğinde oluşturulacak benzetim senaryosunda hangi bilgilere ihtiyaç vardır?

Bu aşamada aşağıdaki bilgilere ihtiyaç vardır.

Her görevin işlem süresi olasılık dağılımı ve parametreleri
Görevin gerçekleştirilmesinden sorumlu olan kaynak havuzu
Görevin maliyet ve katma değer gibi diğer performans öznitelikleri

S

Sizden ödev olarak bir süreç benzetimi tasarlamanız istendiğinde dikkatle kaydetmeniz gereken veriler nelerdir? Bu veriler benzeticinin (yani sizin) ne işine yarayacağını kısaca yazınız.

Benzetim sırasında oluşturulan her iş ögesi için, bu örneğe atanan kaynağı ve aşağıda belirtilen üç zaman değeri kayıt altına alınır:

Görevin yürütülmeye hazır olduğu zaman.
Görevin başlatıldığı, yani bir kaynağa atandığı zaman.
Görevin tamamlandığı zaman.

Benzetici, toplanan bu verileri kullanarak her bir görev için ortalama bekleme süresini ve çevrim süresini hesaplayabilir. Süreçteki darboğaz kaynakları belirlemeye çalıştığımızda bu göstergeler oldukça önemlidir. Örneğin bir görevin ortalama bekleme süresi büyükse, bu görev için bir darboğaz olduğu anlamına gelir. Analist daha sonra bu darboğazı gidermek için farklı seçeneklerden oluşan senaryoları deneyerek sonuçları değerlendirebilir.

Ek olarak, benzetici hangi kaynakların hangi iş ögelerini gerçekleştirdiğini kaydettiğinden ve her bir iş ögesinin ne kadar sürdüğünü bildiğinden, belirli bir kaynağın iş ögelerini işlemekle meşgul olduğu toplam süreyi de bulabilir. Bir benzetim çalışması sonucunda bir kaynağın meşgul olduğu süreyi benzetimin toplam süresine bölerek, kaynak kullanımını, yani kaynağın ortalama meşgul olduğu sürenin yüzdesini elde edebiliriz.

S

Sizden ödev olarak bir süreç benzetimi tasarlamanız istendiğinde sizi bekleyen süreci kabaca tanımlar mısınız?

Öncelikle sözde bir iş ögesi sanal olarak yaratılır ve benzetici ilk olarak bu iş ögesini atayabileceği meşgul olmayan bir kaynak bulmaya çalışılır. İş ögesini gerçekleştirebilecek bir kaynak yoksa benzetici, uygun bir kaynak mevcut olana kadar iş ögesini bekleme moduna alır. Bir iş ögesine bir kaynak atandığında benzetici, görev işleme süresinin olasılık dağılımına göre rastgele bir değişken türeterek iş ögesinin süresini belirler. Bunun için olasılık dağılımları ve karşılık gelen dağılım parametrelerin başlangıçta benzetim modeline girdi olarak tanımlanması gerekir. Benzetici, bir iş ögesinin süresini belirledikten sonra, iş ögesini bu süre boyunca meşgul moduna geçirir. Buradaki meşgul modu, görevin kendisine atanan kaynak tarafından yürütülmekte olduğu anlamına gelir. Benzetim zamanı bir sonraki olay zamanına ilerleyerek iş ögesinin tamamlandığı sonucu işlenir ve ona atanan kaynak serbest bırakılarak tekrar kullanılabilir hâle gelir. Benzeticinin işlemleri olabildiğince hızlı tamamlaması için akıllı zaman ilerletme mekanizmaları kullanmasında fayda vardır.

S

Benzetimi tanımlayarak, süreç benzetiminin oluşturulma ana fikrini yazınız.

Benzetim, bir sistemin davranışlarının analiz edilmesi gerektiği durumlarda veya analitik çözümle çözülemeyen sistem işleyişine olasılık dağılımlarının girdiği karmaşık durumlarda kullanılan bir tekniktir.

Süreç benzetiminin temelini oluşturan ana fikir, bir sürecin çok sayıda alternatif senaryolarını oluşturmak, bu senaryoları adım adım yürütmek ve bu yürütmedeki her adımı kaydetmek için bir benzetim modelini kullanmaktır. Benzetim modelinin çıktısı, olay ve eylem kayıtlarının yanı sıra çevrim süreleri, ortalama bekleme süreleri ve ortalama kaynak kullanımı istatistiklerini içerir. Sonuçlar, süreç performansı, müşteri memnuniyeti veya kaynak kullanımı gibi faktörleri iyileştirmek amacıyla süreç tasarımı veya kaynak sağlama kararlarını destekleyen ön görüler sağlar.

S

Süreç modellerinin nicel analizi için hangi tekniğin kullanıldığını ve kullanma nedenlerini kısaca yazınız.

Süreç modellerinin nicel analizi için iş süreçleri benzetimi kullanılmaktadır. En etkili ve yaygın olarak kullanılan benzetim, süreçlerin zaman içindeki dinamik davranışını, yani belirli ortam veya sistem parametrelerindeki değişikliklere veya dalgalanmalara tepki olarak süreç ve kaynak performansının gelişimini değerlendirmek için de kullanılır.

İş süreçleri benzetimi, süreçte yapılacak değişiklikleri uygulamadan önce test ederek, değişimlerin sonuçlarını öngörebilmeyi olanaklı hâle getirmiştir.

Benzetim, mevcut süreç üzerinde değişiklikler yapmadan veya yeni bir iş sürecini oluşturmadan önce farklı senaryolar doğrultusunda ayrıntılı analizler yapmayı sağlayarak iş sürecinin nasıl çalışacağını anlamamıza yardımcı olur.

İş süreçleri benzetimi aynı zamanda iyi bir eğitim aracıdır. Çalışanlara, işletmenin süreç modeli üzerinde her türlü bilgi verilebilir, işin nasıl yapılması gerektiği gösterilebilir.

Hatta süreç modeli işletmenin stratejik ortakları ile de paylaşılabilir ve süreçlerin nasıl işlediği görsel olarak canlandırılabilir.

S

İş süreçleri benzetim çalışması, hangi performans göstergelerinin belirlenmesini hedeflemektedir?

Sistemdeki darboğazların belirlenmesi,
Sistemdeki değer katmayan faaliyetlerin belirlenmesi,
Sistemin performansını artıracak değişikliklerin keşfedilmesi,
Alternatif süreç tasarımlarının gerçekleştirilmesi ve en iyi sonucu veren tasarımın seçilmesi,
Planlanmış alternatif tasarımların ekonomik açıdan sağlamasının yapılması,
Performans hedeflerinin belirlenmesi.

S

Kapasite analizinin temsil ettiği bakış açısı nedir?

Kaynakların verimli kullanılmasıyla ilgilenen operasyon yöneticilerinin bakış açısını kapasite analizi temsil eder. Rekabetçi süreçler, müşteri hizmetleri ile kaynak kullanımını dengelemede etkilidir. Bu bölümde tartışılan akışı yönetme teknikleri, kaynak kullanımı ve müşteri memnuniyeti arasında doğru denge arayışı ile ilgilidir. Darboğazları azaltmanın yollarını ve kapasiteyi artırma stratejilerini öne çıkarır.

S

Kritik Yol Yöntemini tanımlayarak, kritik yol yönteminin tanımında etkili olan kavramlardan söz ediniz.

Karar ağ geçitleri içermeyen süreç modellerinin analizinde kullanılabilen Kritik Yol Yöntemi (Critical Path Method-CPM), görevlerin süreleri ve ilişkilerinin göz önünde bulundurularak projenin toplam süresinin hesaplandığı bir proje yönetim tekniğidir. “Erken Başlangıç (EB)”, “Erken Tamamlanma (ET)”, “Geç Başlangıç (GB)” ve “Geç Tamamlanma (GT)” kavramları kritik yol tanımında önemlidir. Bir görevin en erken başlayabileceği zaman “Erken Başlangıç (EB)” olarak tanımlanır. Başlama anı kendisinden önce gelen bütün öncül görevlerin bitmesine bağlıdır. Bir görevin en erken sonlanacağı zaman, “Erken Tamamlanma (ET)” olarak tanımlanır. Görevin en erken başlayabileceği zamana görev süresinin eklenmesiyle bulunur. Geç Başlangıç (GB), bir süreçte gecikmelere neden olmadan bir görevin en geç başlayacağı zaman olarak tanımlanır. Geç Tamamlanma (GT), bir süreçte ge- cikmelere neden olmadan bir görevin en son tamamlanacağı anı tanımlar. Geç tamamlanma veya geç başlangıç anları geriye doğru geçişler ile hesaplanmaktadır.

S

Benzetim modelinin kullanılmasıyla sağlanan avantaj ve gerekçelerden üç tanesini yazınız.

Bir iş sürecini modellemek ve onu bir benzetim olarak çalıştırmak, hatalı bir sürecin kusurlarını bulmak ve tamiri için zaman ve para harcamaktan daha mantıklıdır. Bir benzetim sırasında sorunları erken bulmak ve düzeltmek zaman ve para tasarrufu sağlayabilir.

İş süreci modelleri, süreçlere ve model tasarımın okuması kolay görsel bir bakış sağlar. BPMN modellerine dayalı benzetim modelleri çalıştırmak, çeşitli görevler arasındaki bağlantıları kolayca görmenize ve işlem akışına hangi görevlerin eklenmesi veya buradan çıkarılması gerekebileceğini belirlemenize olanak tanır. Benzetimden elde edilen görsel çıktılar, süreçteki geçmiş ve gelecekteki değişiklikleri yöneticilere ve paydaşlara iletmenizi kolaylaştırır.
İş süreci tasarım aşamasında yeni süreci oluşturulmadan önce test etmek, karar vericiye gerçek dünyada nasıl çalışacağına dair iyi bir fikir verir.
Benzetim analizi, neyin işe yarayıp neyin yaramadığını görmenizi sağlar. Benzetimi yapılmış sorunları çözmek, gerçek dünyadaki sorunları düzeltmekten daha kolay ve daha ucuzdur.
Benzetim, gerçek zamanlı iş akışları üzerinde herhangi bir etkisi olmadan yeni çalışanlara süreçler ve sistemlerle ilgili eğitim uygulama ve deneyim sağlamanın iyi ve uygun maliyetli bir yoludur.
Bir benzetim modelinden elde edilen sonuçlar genellikle doğrudur ve süreci sanal dünyadan gerçek dünyaya geçirdiğimizde ne bekleyeceğimizi bilmemize yardımcı olabilir.

S

Süreç benzetimi nedir?

Mevcut veya gelecekte oluşabilecek özel durumlar için öngörü kazanmak istenildiğinde benzetim modelleri kullanılır. Bir iş sürecinin BPMN modeli çizerek ve benzetimi yapılarak, hangi görevlerin kritik olduğu anlaşılır hale gelir. Kritik görevler tespit edildiğinde daha yakından ve ayrıntılı olarak incelenebilir. Gerçek bir deney çok pahalıdır. Benzetim, çok sayıda alternatifi analiz etmenin uygun maliyetli bir yoludur. Ek personel işe almak veya yeni bir sistemi sunmak söz konusu olduğunda deneme yanılma bir seçenek değildir. Önceden belirli bir önlemin istenen etkiye sahip olup olmayacağından emin olmak, özellikle yeni bir iş süreci başlatılırken, benzetim önemli ölçüde kaynak tasarrufu sağlayabilir. Gerçek sistem üzerinde bir deney çok tehlikeli olabilir. Örneğin demiryolu kurumu yeni bir trafik yönlendirme (sinyalizasyon) sistemi kurmadan önce, güvenlik sonuçlarını değerlendirmelidir. Bununla birlikte, benzetimin tek başına güvenlik sorunlarını çözemeyeceği de unutulmamalıdır.

S

Çevrim süresi verimliliğini açıklayınız.

Çevrim süresiyle ilgili sorunları ele almak amacıyla bir süreci analiz ederken, genel işlem süresinin genel çevrim süresine göre oranını değerlendirerek başlamak faydalı olabilir. Bu orana “Çevrim Süresi Verimliliği (ÇSV)” denir. Bir görevin veya bir sürecin çevrim süresi, “bekleme süresi” ve “işlem süresi” olarak iki ayrı gruba ayrılabilir. Bekleme süresi, çevrim süresinin işlemi ilerletmek için hiçbir işin yapılmadığı kısmıdır. İşlem süresi ise, katılımcıların fiilî iş yapmak için harcadıkları süredir. Çoğu süreçte, toplam çevrim süresinin önemli bir kısmı bekleme süresidir. Bekleme süresi tipik olarak iki katılımcı arasında bir geçiş olduğunda ortaya çıkar. Bu durumda, genellikle ilk katılımcının görevini bitirdiği an ile bir sonraki katılımcının bir sonraki göreve başladığı an arasında bir bekleme süresi vardır. Süreç katılımcıları işleri gruplar hâlinde gerçekleştirdiğinde bu bekleme süresi daha uzun olabilir.

S

Süreç performansı hangi analiz biçimi ile değerlendirilebilir ve önemi nedir?

Süreç yöneticileri sürecin performansı hakkındaki bilgileri çevrim süresi ve akış analizi ile elde ederler. Çevrim süresi analizi ile yöneticiler ve süreç̧ tasarımcıları sürecin çevrim süresi verimliliğini bularak süreçteki bekleme süresinin “istenen bir müşteri hizmeti seviyesi” için ne kadar doğru olduğunu keşfedebilirler.

Çevrim süresi analizi, müşteri perspektifini temsil eder çünkü̈ çoğu müşteri için işlerin tamamlanması kadar beklemek zorunda kalacağı zaman da önemlidir.

S

Genel amaçlı benzetim yazılımlarının avantaj ve dezavantajları nelerdir?

Genel amaçlı benzetim yazılımı, benzetim modelinin kurulmasına izin veren yapı taşlarına sahip bir araçtır. Genel amaçlı benzetim yazılımlarının en önemli avantajı sunduğu esnekliktir. Bu esneklik sayesinde birçok karmaşık sistem modellenebilmektedir. Ancak genel amaçlı benzetim yazılımları ile model geliştirme çalışmaları daha çok çaba gerektirir. İş süreçleri için hazırlanmış özel amaçlı benzetim paketleri genelde “iş süreçleri benzeticisi” ya da kısaca “benzetici” olarak adlandırılır. Bu yazılımların geliştirilmesinin nedeni; belirli uygulama tipleri için model geliştirmeyi ve analizleri daha hızlı yapma isteğidir. Genelde süreç benzetim yazılımları, öncelikle, iş süreçlerini modellemek ve özel analizler yapmak için tasarlanırlar. İş süreç̧ benzeticisi, süreçlerin belirgin sınıflarını içeren bir süreç benzetimini; programlama gerektirmeden yapabilme imkanını sağlar. Programlama tecrübesi gerektirmemesi ve kullanımının kolay olması is süreçleri benzeticilerin önemli avantajlarıdır. Bu avantaj, zamanın kısıtlı olduğu durumlarda önemli olabilir. Sadece standart özellikleri tarafından izin verilen iş süreçlerini modellemekle sınırlı olması benzeticinin dezavantajıdır.

S

Kuyruk sistemlerinin verimliliğinin değerlendirilmesi için önerilen teorem nedir? Kısaca açıklayınız.

Little Yasası olarak bilinen teorem, bir sistem içindeki bir ögenin ortalama bekleme süresine ve zaman birimi başına sisteme gelen ortalama öge sayısına bağlı olarak sabit bir kuyruk sistemindeki ortalama öge sayısını belirlemektedir. Little yasası, ortalama sistemde bekleyen öge sayısının, ögelerin sistemde geçirdiği ortalama süre ile ögelerin geliş hızının çarpımı olduğunu ifade eder. Little yasası, kuyruk sistemlerinin verimliliğinin değerlendirilmesi için basit ve sezgisel bir yaklaşım sağlar.

S

Çevrim Süresi Verimliliği ne demektir? Çevrim süresi verimliliği sıfıra yakın bir oran ise, çevrim süresini iyileştirmek için ne yapılabilir?

Çevrim süresi hem değer katan hem de katmayan tüm işlem adımlarını içerir. Bunlar; faaliyet süresi, işlem süresi, inceleme süresi, ulaşım süresi, depolama süresi ve bekleme süresi gibi sürelerdir. Çevrim süresiyle ilgili sorunları ele almak amacıyla bir süreci analiz ederken, genel işlem süresinin genel çevrim süresine göre oranını değerlendirerek başlamak faydalı olabilir. Bu orana “Çevrim Süresi Verimliliği (ÇSV)” denir. (…) Sıfıra yakın bir oran ise, bekleme süresini azaltarak çevrim süresini iyileştirmek için önemli miktarda kazanım sağlanabilecek yer olduğunu gösterir.

S

Bir görevin veya bir sürecin çevrim süresinde yer alan bekleme süresi ve işlem süresi nedir?

Bekleme süresi, çevrim süresinin işlemi ilerletmek için hiçbir işin yapılmadığı kısmıdır. İşlem süresi ise, katılımcıların fiilî iş yapmak için harcadıkları süreyi ifade eder. Çoğu süreçte, toplam çevrim süresinin önemli bir kısmı bekleme süresidir. Bekleme süresi tipik olarak iki katılımcı arasında bir geçiş olduğunda ortaya çıkar. Bu durumda, genellikle ilk katılımcının görevini bitirdiği an ile bir sonraki katılımcının bir sonraki göreve başladığı an arasında bir bekleme süresi vardır. Süreç katılımcıları işlerini gruplar hâlinde gerçekleştirirlerse bu bekleme süresi nispeten uzun olabilir.

S

Bir görevin çevrim süreci nedir?

Bir görevin çevrim süresi görevin başladığı an ile görevin tamamlandığı an arasında geçen ortalama süredir. Bir işin bir sürecin giriş noktasından çıkış noktasına gitmesi için geçen süredir. Örneğin; bir bankadaki çevrim süresi, bir müşterinin şubeye girdiği andan aynı müşterinin ayrılmasına kadar geçen zaman olarak tanımlanabilir.

S

Süreçlerin tasarımında kullanılan çevrim süresini tanımlayarak nerede kullanıldığını yazınız.

Çevrim süresi, bir süreci tamamlamak için gereken toplam süredir ve bir iş sürecinin performansının en önemli ölçütlerinden biridir. Çevrim süresi hem değer katan hem de katmayan tüm işlem adımlarını içerir. Bunlar; faaliyet süresi, işlem süresi, inceleme süresi, ulaşım süresi, depolama süresi ve bekleme süresi gibi sürelerdir. Çevrim süresi, alternatif süreçlerin tasarımında performans karşılaştırması için yaygın olarak kullanılmaktadır.

Nicel Süreç Analizi