İŞ SAĞLIĞI YÖNETİMİ

Sağlık hizmetinin kendine özgü özellikleri ise şunlardır:
• Hizmet doğrudan doğruya insandan insanadır.
• Müşteri ile hizmeti veren arasında doğrudan bir ilişki vardır.
• Hizmetin zamanında yapılması esastır.
• Hizmet kusursuz ve mükemmel olmalıdır.
• Hizmette verimliliği ve başarıyı ölçmek çok zordur

Kaliteli bir sağlık hizmeti için ön koşullar (Akgün, 2005; Al-Assaf ve Akgün, 2020)
Sunulan bir sağlık hizmetini pek çok etken etkilemektedir. Bu etkenlerden bazıları şunlardır:
• Kaynak kullanım ve dağılımı politikaları
• Hastane/toplum sağlık ve bireysel bakım hizmetlerinin nitelik ve niceliği
• Genel sağlık politikaları
• Halka karşı duyulan sorumluluklar
• Halkın sağlık konusundaki bilgi, tutum ve uygulamaları
• Sağlık sektörü dışındaki sektörlerin sağlığa yaklaşımları
• Ulusal ve uluslararası etkiler
• Basın/medya

Beyaz kod; bu standart ile sağlık çalışanlarına yönelik şiddet olaylarının yönetimine ilişkin düzenleme
yapılmıştır. Bu standart kapsamında amaç hastanede görevli personele yönelik şiddet riski varlığında ya da şiddet uygulanması hâlinde, olaya en kısa sürede müdahalenin yapılmasıdır

Personelin sağlık durumlarına ve ihtiyaçlarına yönelik düzenleme; bu standart personelin sağlık
durumlarına ve ihtiyaçlarına yönelik düzenlemeleri kapsamaktadır.
Bu standarttan beklenen amaç;
• Engelli ve kronik hastalığı olan personelin ihtiyacına yönelik düzenlemelerin (ulaşım, diyet, uygun
çalışma ortamı gibi) yapılması,
• Gebe ve emziren çalışanların çalışma alanları ve koşullarının tanımlanması, tanımlama doğrultusunda uygulamaların gerçekleştirilmesidir.

Sağlık çalışanlarının sağlığını tehdit eden önemli problemler olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu sorunları ana başlıklar altında incelersek:

1. Mevzuat eksikliği

2. Nitelikli insan gücü ve eğitim eksikliği

3. Etkin bir kayıt sisteminin olmaması

4. İSG yapılanması ve sağlık kuruluşlarındaki hiyerarşi nedeniyle yaşanan problemler

“Hasta ve Çalışan Güvenliğinin Sağlanmasına Dair Yönetmelik” ile hem risklerin kontrol edilmesini hem de kalite ve akreditasyon standartlarının sağlanması amaçlanmaktadır.

Türkiye’de 2012 yılında iş sağlığı ve güvenliği ile özel bir kanun kabul edilmiştir. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu sayesinde iş sağlığı ve güvenliği alanı temel bir yasal düzenlemeye kavuşmuş ve kendi başına çalışanlar hariç bütün iş yerlerini kapsayan bir düzenleme getirmiştir.

Uluslararası Standardizasyon Organizasyonu (ISO) tarafından, Mart 2018 tarihinde yayımlanmış olan ISO 45001- İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi standardı TSE tarafından TS ISO 45001: 2018 olarak Nisan 2018 tarihinde Türk Standardı olarak yayımlanmıştır.
ISO 45001:2018, mevcut İş Sağlığı ve Güvenliği Yöne- tim Sistemi Standardı olan OHSAS 18001’in yerini alacak- tır. Şu an OHSAS 18001 belgesine sahip tüm kuruluşların standardın yayım tarihinden itibaren 3 yıl içerisinde geçiş yapmaları gerekecektir. Geçiş için tanınan 3 yılın ardından OHSAS 18001 iptal edilecektir.
ISO 45001: 2018, ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi ve ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi’nin yeni sürümle- riyle yüksek düzeyde uyumluluk sağlamak için diğer ISO yönetim sistemleri standartlarıyla entegre olacak şekilde tasarlanmıştır.

• ISO 45001, iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi için gereklilikleri belirler ve kuruluşun iş ile ölümleri, yaralanmaları ve meslek hastalıklarını önleyerek proaktif olarak iyileştirmeler ka- zandırarak kuruluşların güvenli ve sağlıklı iş ve işyerleri ortaya çıkarmasına kılavuzluk eder. ISO 45001, iş sağlığı ve güvenliği performansı için kriterleri belirgin olarak belirtmez, ayrıca bir İSG yönetim sisteminin tasarımı konusunda da kural koymaz.
• ISO 45001, yönetim sistemi aracılığıyla, işçi sağlığı, mutluluğu, huzuru ve refahı gibi sağlık ve güvenliğin diğer unsurlarını kuruluşların uygulama sistemlerine entegre etmeyi amaçlamaktadır.
• ISO 45001, ürün güvenliği, mal kayıpları veya çevresel etkiler gibi işçilerin ve ilgi- li diğer tarafların risklerinin ötesinde sorunları içermez ve değerlendirmeye almaz. ISO 45001, iş sağlığı ve güvenliği yönetimini sistematik olarak geliştirmek için kısmen veya tama- men kullanılabilir. Ancak tüm gereklilikler bir kuruluşun İSG yönetim sistemine dahil edilmedikçe ve dışlama olmaksızın yerine getirilmedikçe, bu standarda uygunluk iddiaları kabul edilemez.

ISO 45001 Faydaları
İş güvenliği yönetim sistemi, kuruluşa aşağıdaki gelişim faydaları sağlayacaktır:
• Kuruluşun bağlamını dikkate alan, risklerini ve fırsatlarını, yasal ve diğer gereklerini dikkate alan
sistematik süreçler oluşturma,
• Tüm faaliyetleri ile ilgili tehlikelerin ve İSG risklerinin belirlemeyi; bunları ortadan kaldırmak için
çalışmayı veya potansiyel etkileri en aza indirmek için kontroller koymayı,
• İSG risklerini ve yasal ve diğer gereklerini yönetmek için operasyonel kontroller oluşturmayı,
• İSG riskleri konusunda artan farkındalığı,
• Uygun önlemleri alarak İSG performansını değerlendirme ve iyileştirmeyi,
• Çalışanların İSG konularında aktif rol almasını sağlar.
• Genel olarak, bir kuruluşun çalışmak için güvenli bir yer olarak tanınmasının teşvik edilmesini ve
aşağıdaki gibi daha doğrudan sahip olacağı faydaları:
• Yasal mevzuat uyum yeteneklerinin geliştirilmesini,
• Genel olay maliyetlerinin azaltılmasını,
• Aksama sürelerini ve operasyonlardaki aksaklık maliyetlerini azaltmayı,
• Sigorta primlerinin maliyetini azaltmayı,
• Devamsızlık ve çalışan dönüşüm hızlarını azaltmayı,
• Uluslararası bir ölçüt sağladığının tanınmasını sağlar.

Personelin sağlık durumlarına ve ihtiyaçlarına yönelik düzenleme; bu standart personelin sağlık
durumlarına ve ihtiyaçlarına yönelik düzenlemeleri kapsamaktadır.
Bu standarttan beklenen amaç;
• Engelli ve kronik hastalığı olan personelin ihtiyacına yönelik düzenlemelerin (ulaşım, diyet, uygun
çalışma ortamı gibi) yapılması,

Beyaz kod; bu standart ile sağlık çalışanlarına yönelik şiddet olaylarının yönetimine ilişkin düzenleme yapılmıştır.

Tablo 8.2'ye göre titreşim bu konu başlıklarından değildir.

OHSAS 18001 belgesine sahip tüm kuruluşların standardın yayım tarihinden itibaren 3 yıl içerisinde geçiş yapmaları gerekecektir.

Çalışanların tempolarının artması ISO 45001'den beklenen faydalar arasında yer almaz.

Tebliğde sağlık işletmeleri 5. risk grubunda sıralanmış olup sağlıklı
ve güvenli bir çalışma ortamı açısından en riskli grupta yer almaktadır.

Ulusal düzeydeki iş kazası ve meslek hastalıkları istatistiklerine sağlık çalışanlarına ait yaralanma ve hastalık bilgileri yansımamakta ya da sadece iş sağlığı birimi olan ve düzenli kayıt tutan oldukça az sayıdaki hastaneden
bildirilenler yansımaktadır.

Aksine, işverenlerin önerileri dikkate alması beklenir.

Bu kurul elemanları: İşveren veya iş veren vekili, iş güvenliği uzmanı, iş yeri hekimi, insan kaynakları, personel, sosyal işler veya idari ve mali işleri yürütmekle görevli kişi bulunması hâlinde sivil savunma uzmanı, ve çalışan temsilcisi, iş yerinde birden çok çalışan temsilcisi olması hâlinde baş temsilcidir.

Çalışanların fiziksel koşullar, kullandıkları malzeme ve cihazlar ile çalışma süreçleri hakkında iyileştirme çalışmalarının yapılması sonucunda çalışanların çalışma ortamlarının ve çalışma yaşamının geliştirilmesi sağlanır.