Sağlık Kuruluşlarının Farklı Bölümlerinde Sağlık ve Güvenliğin Sağlanması

Çalışanların güvenlik tedbiri almasını, işçilerle birlikte çalışan olmayanların da güvenlik tedbiri almasını, çalışanların sürekli olarak dikkatli olmasını, düzenli ve bilgili çalışmasını, işçilerin ele aldıkları işi düzgün bir şekilde ortaya çıkarmalarını sağlar. Bilgilendirici, uyarıcı, hatırlatıcı özellikler taşırlar. Sağlık ve güvenlik işaretlerinin değişik kullanımları ve bu işaretlerin birlikte veya birbirinin yerine kullanılmasındaki genel kurallar belirlenmiştir.

Sabit ve kalıcı işaret levhaları; yasaklamalar, uyarılar ve yapılması zorunlu işler ile acil kaçış yollarının ve ilk yardım bölümlerinin yerlerinin belirlenmesi ve tanınması için kullanılmalıdır. Yangınla mücadele ekipmanının bulunduğu yerler, işaret levhası ile ve kırmızı renkle kalıcı şekilde işaretlenmelidir. Engellere çarpma veya düşme riski olan yerler, işaret levhası ve güvenlik rengi ile kalıcı şekilde belirlenmelidir. Trafik yolları güvenlik rengi ile kalıcı olarak işaretlenmelidir.

Güvenlik işaretleri kullanımında dikkat edilecek hususlar:

• Karıştırılma ihtimali olunan işaretleri ve çok sayıdaki işaretler birbirine çok yakın bir şekilde yerleştirilmemelidir.
• Işıklı bir işaret diğer bir ışıklı işaretin yakınına konulmamalıdır.
• Birden fazla sesli sinyalin aynı anda kullanılmamasına dikkat edilmelidir.
• Ortam gürültüsünün fazla olduğu yerlerde sesli sinyal kullanılmamalıdır.
• İşaretlerin ya da sinyal aygıtlarının bakım ve onarımlarının yapılması ve doğru çalışmasına özen gösterilmelidir.
• Tehlikenin büyüklüğüne göre işaret ve sinyal aygıtlarının sayısı ve yerleştirileceği yerler belirlenmelidir.
• Elektrikle çalışan işaretlerin enerji kesilmesi durumunda enerji kaynağı ile derhâl çalışması sağlanmalıdır.
• Tehlikeli madde ya da preparat depolanan alanlarda etiket kullanımı ve güvenlik önle ikaz işaretleri bulundurulmalıdır.

Yasaklayıcı sembollerin temel nitelikleri;

• Daire biçiminde
• Beyaz zemin üzerine siyah piktogram, kırmızı çerçeve ve diyagonal çizgi

(Kırmızı kısımlar işaret alanının en az % 35’ini kapsayacaktır.)

Uyarı işaretleri temel nitelikler;

• Üçgen şeklinde
• Sarı zemin üzerine siyah piktogram, siyah çerçeve

(Sarı kısımlar işaret alanının en az % 50’sini kapsayacaktır.)

Emredici işaretler temel nitelikler,

• Daire biçiminde
• Mavi zemin üzerine beyaz piktogram

(Mavi kısımlar işaret alanının en az %50’sini kapsayacaktır.)

Acil çıkış ve ilk yardım işaretlerinin temel nitelikleri;

Dikdörtgen veya kare biçiminde, yeşil zemin üzerine beyaz piktogram

(Yeşil kısımlar işaret alanının en az %50’sini kapsayacaktır.)

Yangınla mücadele işaretleri temel nitelikleri;

• Dikdörtgen veya kare biçiminde
• Kırmızı zemin üzerine beyaz piktogram

(Kırmızı kısımlar işaret alanının en az % 50’sini kapsayacaktır.)

İş yerlerinde kilitleme ve etiketleme sistemi, makinelerle ilgili aşağıdaki işlerin yapılması sırasında kullanılmalıdır:

1. Bakım
2. İşletme
3. Montaj
4. Yenileme
5. Söküm işleri
6. Kalibrasyon
7. Yağlama
8. Temizlik işleri
9. Onarım vs.

Bir makinenin bakım ve onarımı sırasında, çalışan tarafından kilitleme sisteminin ve güvenli çalışmanın uygulama adımları sırasıyla;

1. Duruş için hazırlık yapılması
2. Ekipmanın durdurulması
3. Tüm enerji kaynaklarının izole edilmesi
4. Kilit ve etiketlerin yerleştirilmesi
5. Depolanmış enerjinin boşaltılması
6. Ekipmanın enerjiden yalıtılmış olduğunun tekrar kontrol edilmesi

Periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişi:

İş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve güvenlik şartları yönetmeliğinde belirtilen mühendis, teknik öğretmen, tekniker, yüksek teknikerler.

Bir ekipmanın periyodik kontrolünü gerektiren durumlar aşağıdaki gibidir:

• Ekipmanın kurulmasından sonra ve ilk defa kullanılmadan önce ve değişikliğinde.
• Arızaya sebep olabilecek etkilere maruz kalarak tehlike yaratabilecek iş ekipmanlarında.
• Çalışma şeklinde değişiklikler, kazalar veya ekipmanın uzun süre kullanılmaması gibi iş ekipmanındaki güvenliğin bozulmasında neden olabilecek durumlardan sonra.

Periyodik kontrollere tabi iş ekipmanları ve kontrolleri yapmaya yetkili kişi unvanları: Basınçlı kap ve basınçlı tesisatlar, Yetkili kişi unvanları: Makine mühendisleri, Metalurji mühendisleri, Malzeme mühendisleri, Makine teknik öğretmenleri, Metal teknik öğretmenleri, Makine tekniker veya yüksek teknikerleri. Kaldırma ve iletme ekipmanları, Yetkili kişi unvanları: Makine mühendisleri, Makine teknik öğretmenleri, Metal teknik öğretmenleri, makine tekniker ve yüksek teknikerleri tarafından yapılır. Tesisatlar, Yetkili kişi unvanları: Elektrik mühendisleri, elektrik eğitimi bölümü mezunu teknik öğretmenler. Elektrik dışında kalan diğer tesisatın periyodik kontrollerini ise makine mühendisleri, makine ve metal eğitimi bölümü mezunu teknik öğretmenler, makine tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından yapılır. Tezgâhlar, Yetkili kişi unvanları: Yetkili kişi zorunluluğu bulunmamaktadır. Tercihen kullanılan makine ile ilgili eğitim almış makine mühendisi, makine teknikeri veya yüksek tekniker.

Bu alanlar TAEK (Türkiye Atom Enerjisi Kurumu) ve NDK (Nükleer Düzenleme Kurumu) tarafından lisanslanır ve denetlenir.

X-Işını içerikli temel cihazlar şu şekildedir:

• Radyoloji grubu cihazları
• Tomografi, mamografi, kemik densitometri, digital grafi, konvansiyonel grafi, mobil grafi,
• Periferik ve koroner anjio cihazları
• Ameliyathane ve acil ünitesi cihazları (Mobil röntgen-C-kollu grafi)
• Endoskopi ünitesi cihazları (C-Kollu grafi cihazı)
• Taş kırma ünitesi cihazları (C-Kollu grafi cihazı)
• Diş hekimliği cihazları (Diş tomografi, panoramik röntgen, periapikal röntgen, RVG)

İyonlaştırıcı radyasyon ile alakalı yasal mevzuat; radyasyon güvenliği ve tıpta tedavi amacıyla kullanılan iyonlaştırıcı radyasyon kaynaklarını içeren tesislere lisans verme yönetmeliğini, sağlık hizmetlerinde iyonlaştırıcı radyasyon kaynakları ile çalışan personelin radyasyon doz limitleri ve çalışma esasları hakkında yönetmeliği, radyasyon güvenliği tüzüğünü, lisanslama işlemlerini, sağlık kuruluşlarında iyonize radyasyon kaynakları ile ilgili sorumlularını, lisans sahibini, radyasyondan korunma sorumlusunu (RKS), radyasyon güvenliği uzmanlarını (Tıbbi fizik uzmanı) kapsamaktadır.

Radyasyon Güvenliği Yönetmeliğinin amacı, iyonlaştırıcı radyasyon ışınlamalarına karşı kişilerin ve çevrenin radyasyon güvenliğini sağlamaktır. Bu Yönetmelik, radyasyon güvenliğinin sağlanmasını gerektiren her türlü tesis ve radyasyon kaynağının tehlikelerine karşı alınması gereken tedbirleri ve yapılması gereken faaliyetlerle ilgili hususları kapsar. Bu Yönetmelik nükleer tesisler, nükleer yakıtlar, nükleer tesislerden çıkan radyoaktif atıklar ve nükleer maddelere ilişkin faaliyetleri kapsamaz.

Tıpta Tedavi Amacıyla Kullanılan İyonlaştırıcı Radyasyon Kaynaklarını İçeren Tesislere Lisans Verme Yönetmeliğinin amacı; iyonlaştırıcı radyasyon kaynaklarının tıpta tedavi için kullanılmasında, çalışanların, hastanın, halkın ve çevrenin radyasyon güvenliğini sağlamaktır. Bu Yönetmelik, tıpta tedavi amacıyla kullanılan X ışını, gamma ışını, elektron demeti cihazları ve yakın mesafe tedavisinde kullanılan kaynak ve cihazlarla, bunların kullanıldığı tesisin radyasyon güvenliği ve lisanslanmasına ilişkin esas ve usulleri kapsar.

Sağlık Hizmetlerinde İyonlaştırıcı Radyasyon Kaynakları ile Çalışan Personelin Radyasyon Doz Limitleri ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmeliğin amacı, sağlık kurum ve kuruluşlarında radyasyon kaynağı ile teşhis, tedavi veya araştırmanın yapıldığı alanlarda çalışan tüm personelin radyasyondan kaynaklanabilecek risklere karşı radyasyon dozu limitlerini ve doz limitlerinin aşılmaması için alınması gereken tedbirler ile aşılması durumun- da alınacak tedbirler ve radyasyon kaynakları ile ilgili çalışma esaslarını belirleyerek ilgili personelin korunmasını sağlamaktır. Bu Yönetmelik, radyasyon kaynağı ile teşhis, tedavi veya araştırmanın yapıldığı kamu ve özel tüm sağlık kurum ve kuruluşları ile radyasyon kaynaklarıyla çalışan personeli kapsar.

Radyasyon Güvenliği Uzmanı (Tıbbi Fizik Uzmanı), radyasyon güvenliği konusunda eğitim almış ve çalıştığı kurumda denetim için görevlendirilmiş kişidir. Kurumda bulunan tüm iyonlaştırıcı radyasyon kaynakları ile yapılan çalışmalarda güvenlik önlemlerinin alınması, rehberlik etme, radyasyon alanları denetimi (en az 6 ayda bir), ölçüm ve raporlanmasını yapar.