İŞ SAĞLIĞI YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 7

Tehlikeli atıklar için her kuruluş tehlikeli atık taşıma ve bertaraf etme lisansına sahip firmalar ile anlaşma yoluna giderek atıklarını teslim ederler. Tıbbi ve tehlikeli atıklar için atık teslim etme sürecinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından kurulmuş olan MOTAT sistemi kullanılır. Bu sistem sayesinde kuruluşların hangi atıkları, ne zaman, hangi konumdan, hangi firmaya verdikleri online olarak kayıt altına alınır ve takibi yine online olarak yapılır.

Tıbbi atıkların taşınmasında her sağlık kuruluşu bağlı bulunduğu belediye ile sözleşme imzalamak zorundadır. Belediyeler de sağlık kuruluşu, taşıma ve bertaraf firmaları arasında bir köprü görevi üstlenir.

Yukarıda biyolojik etkenlerin enfeksiyon risk düzeyi grupları verilmektedir. Buna göre,bir işverenin biyolojik etkenlere maruz kalan çalışanlarına ilişkin kayıtları maruziyet sona erdikten sonra en az 15 yıl saklamasını gerektiren risk grubu veya grupları şunlardır (III ve IV):

Boğmaca, grip ve zatürre damlacık saçılması yolu ile bulaş gösteren enfeksiyonlardır. Bu enfeksiyonlar solunum salgıları ile temas sonucu oluşmaktadırlar.

Enfeksiyonların bulaşma yolları dikkate alındığında vektör yolu ile bulaşın meydana gelmesi  "mikroorganizmayı canlı bir organizmaya aktaran bir ara taşıyıcının olmasını" ifade eder.

Alanlar                          Temel Ajanlar

I.Kimyasal                      A. Enfeksiyon

II.Biyolojik                      B. Anestezi

III.Psiko-sosyal               C. Radyasyon 

IV.Fizik-Ergonomik           D. Vardiya

                                      E. Şiddet

Yukarıda sağlık personelinin risk altında olduğu alanlar ve bununla ilişkili temel ajanlar verilmiştir. Bu alanlar ile temel ajanların eşleşmesi doğru bir biçimde şu şekildedir:

Alanlar             Temel Ajanlar

I.Kimyasal:       Anestezi              

II.Biyolojik:       Enfeksiyon                

III.Psiko-sosyal:  Vardiya         

IV.Fizik-Ergonomik: Radyasyon ve Şiddet

"...... enjektör, bistüri ve diğer delici kesici aletlerin batması veya cildin kesilmesi, soyulması gibi nedenler ile cilt bütünlüğünün bozulmasıdır" ifadesinden boş bırakılan kısmı doğru biçimde tamamlayan kavram, perkütan'dır.

"Perkütan; enjektör, bistüri ve diğer delici kesici aletlerin batması veya cildin kesilmesi, soyulması gibi nedenler ile cilt bütünlüğünün bozulmasıdır"

Delici-kesici alet yaralanmalarında yapılması gerekenler:

I. Yaralı bölge su ve sabun ile yıkanmalıdır

II. Yaralı bölge %70 alkol ve %10 povidon iyot içeren cilt antiseptiği ile silinmelidir

III. Yaralı bölgeyi sıkmamak ve kanatmaya çalışmamak gerekir

IV. İnceleme, takip ve tedavi için Hastane Enfeksiyon Kontrol Komitesine başvurulmalıdır

Sağlık kuruluşlarındaki atıkların sınıflandırılması kapsamında sağlık kuruluşlarında laboratuvarlardan kaynaklanan sıvı kimyasal atıklar, kemoterapi atıkları, ilaç atıkları, hava filtreleri gibi atıklar,  tehlikeli atıklar olarak adlandırılırlar.

Sağlık kuruluşlarındaki kan ürünlerini içeren atıklar, tıbbi atıklardan enfeksiyon yapıcı atıklar olarak adlandırılırlar.

Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği'ne göre sağlık kuruluşlarından kaynaklanan atık türleri için toplama ekipmanları şu şekildedir:

Evsel atıklar siyah poşetlerde biriktirilirler

Ambalaj atıkları mavi poşetlerde biriktirilirler

Tıbbi atıklar kırmızı renkli plastik torbalarda toplanırlar

Patolojik atıklar diğer tıbbi atıklardan farklı biçimde kırmızı renkli plastik biriktirme kapları içinde toplanırlar

Kesici ve delici özellikli tıbbi atıklar plastik veya aynı özellikte lamine kartondan yapılmış kutu veya konteynerler içinde toplanırlar

Sağlık kuruluşu yöneticisi iş sağlığı ve güvenliğine yönelik eğitimler kapsamında sağlık kuruluşunda teknik konularda eğitimler düzenlemiştir. Bu durumda, sağlık kuruluşu yöneticisinin kimyasal, fiziksel ve ergonomik risk etmenleri konusunda bir eğitim düzenlemiş olması beklenir.

Grup 3 : İnsanda ağır hastalıklara neden olan, çalışanlara ciddi tehlike oluşturan ve topluma yayılma riski olabilen, genellikle etkili koruma ve tedavi imkânı bulunanlar.

Kalıcı veya gizli enfeksiyona neden olabilen, uzun kuluçka dönemi olan, tedaviye rağmen uzun süreler tekrarlayan ya da ciddi hasar bırakabilen enfeksiyonlara neden olan biyolojik etkenlere maruziyet sonrası kayıtlar en az 40 yıl saklanır.

Maruz kaldıkları veya kalmış olabilecekleri biyolojik etkene karşı, henüz bağışıklığı olmayan çalışanlar için uygun aşılar, işverence yapılır.

Boğmaca, grip, zatürre damlacık saçılması ile bulaş gösteren enfeksiyonlardır.

Salmonella (Tifo), kolera sindirim sistemi yoluyla girerler.

Sağlık personelinin risk altında olduğu fizik-ergonomik ajanlar: Gürültü, Vibrasyon, Sıcak-soğuk

Kaza(kesi, batma), Radyasyon, Ayakta durma, Ağırlık kaldırma, Şiddet – saldırı

Sağlık personelinin risk altında olduğu psiko-sosyal ajanlar: Vardiya, Gece çalışma, Uzun süre

Stres, İş yükü, Meslek doyumu

Psikolojik etkenler; zekâ seviyesi, görme yeteneği, duygusal durumu, kaza eğilimi, iş tatmini, yabancılaşma duygusu, monotonluk, riski kabullenme, stres, psikolojik rahatsızlıklar, alkol ve uyuşturucu bağımlılığı