İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN TEMELLERİ

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Uluslararası Çalışma Örgütünün (ILO), 2005 yılında, karma komisyonunda iş sağlığını; “İş sağlığı her meslekteki işçilerin fiziksel, ruhsal ve sosyal iyiliklerini en üst düzeyde koruma ve geliştirmeyi; işçilerin çalışma koşullarından ötürü sağlıklarını kaybetmelerinin önlenmesini; işçilerin iş yerindeki sağlığa zararlı faktörlerden kaynaklanan risklerden korunmasını; işçinin fiziksel ve psikolojik donanımına uygun işte çalışmasının sağlanmasını ve özetle işin insana uyarlanmasını ve her bir insanın işine adapte edilmesini amaçlar.” şeklinde ifade etmiştir

2012 yılında yürürlüğe giren 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ülkemizde ve dünyada da nadirattan olan müstakil bir “İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu” olmuştur; Avrupa Birliği uyumlaştırma çalışmaları ve bu müstakil Kanun’dan sonra bu sahada öncelikle ortak bir terminolojinin sağlam bir şekilde oluşturulması problemi ve gerekliliği ortaya çıkmıştır. Bu konuda üniversitelerde yapılan bilimsel çalışmalar, temel kavramların netleştirilmesi ve geliştirilmesini de kapsamaktadır.

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği’ne göre;

Tehlike, iş yerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya iş yerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyeli, olarak tarif edilmiştir.

TS 18001 İş sağlığı ve Güvenliği Yönetim Standardına göre;

Tehlike, insanların yaralanması veya sağlığının bozulması veya bunların birlikte gerçekleşmesine sebep olabilecek kaynak, durum veya işlem, şeklinde tanımlanmıştır. OHSAS 18001’in önceki tanımlarında malın hasar görmesi tehlike kavramı içerisine alınmamış olmasına rağmen TS 18001 olarak Türkçeye çevrilen 2007 versiyonunda bu kavram dikkate alınmıştır

Risklerin kontrolünde şu adımlar uygulanır.

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda iş sağlığı ve güvenliği terim ve kavramları;

Grizu; metanın havayla karışımıdır.

Topuk; işletmelerde güvenlik için bırakılan maden kısımlarıdır.

Sigortalı sayılanların maddi olan ve olmayan unsurlar ile birlikte ticari, sınai, zirai veya mesleki bir faaliyetin sürekli olarak icrası amacıyla tahsis edilen veya bu faaliyetlerde kullanılan yere daimi iş yeri denir.

Çırak, çıraklık sözleşmesi esaslarına göre bir meslek alanında mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını iş içerisinde geliştirilen ve 14 yaşını doldurmuş, 19 yaşından gün almamış olan kişidir.

Çocuk işçi, 14 yaşını bitirmiş, 15 yaşını doldurmamış ve ilköğretimini tamamlamış olan çalışan kişiyi ifade etmektedir.

Genç işçi, 15 yaşını tamamlamış, ancak 18 yaşını tamamlamamış kişiyi ifade etmektedir. Hizmet Akdi ile Çalışanlar 5510 sayılı Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının a bendi kapsamında olanları ifade etmektedir.

Rücu, başkasına ait bir borcu yerine getiren kişinin mal varlığında meydana gelen kaybı gidermeye yönelik tazminat niteliğinde bir talep hakkı olarak tanımlanmaktadır.

Türkiye’de 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 2012 yılında yürürlüğe girmiştir.

TS 18001 iş güvenliği standardı aşağıdakilerden OHSAS 18001’den Tükçeye uyarlanmış ve yıllarca iş sağlığı ve güvenliği alanında başarıyla uygulanmıştır.

Tehlike iş yerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya iş yerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelini ifade eder.

Ramak kala olay İş yerinde meydana gelen; çalışan, iş yeri ya da iş ekipmanını zarara uğratma potansiyeli olduğu hâlde zarara uğratmayan olayı ifade eder.

Şıklarda verilenlerin tamamı risk değerlendirmesi aşamalarındandır.

Planlama analiz edilerek etkilerinin büyüklüğüne ve önemine göre sıralı hâle getirilen risklerin kontrolü amacıyla yapılır.

Asli görevinin yanında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda özel olarak görevlendirilmiş uygun donanım ve yeterli eğitime sahip kişi destek elemanıdır.

Akreditasyon laboratuvarların, muayene ve belgelendirme kuruluşlarının ulusal ve uluslararası kabul görmüş teknik kriterlere göre değerlendirilmesi, yeterliliğinin onaylanması ve düzenli aralıklarla denetlenmesidir.

Çıraklık sözleşmesi esaslarına göre bir meslek alanında mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını iş içerisinde geliştiren çırak 14 yaşını doldurmuş, 19 yaşından gün almamış olan kişidir.

Rücu Bbşkasına ait bir borcu yerine getiren kişinin mal varlığında meydana gelen kaybı gidermeye yönelik tazminat niteliğinde bir talep hakkı olarak tanımlanır.