İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN TEMELLERİ

işverenler; iş yerinde karşılaşılan sağlık ve güvenlik risklerini dikkate alarak çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlamakla yükümlüdür. İşverene yüklenen bu ‘sağlık gözetimi borcu’ yalnızca meslek hastalıklarının önlenmesi değildir; bu gözetim aynı zamanda iş kazalarının azaltılmasına yönelik hedefleri de kapsamaktadır. (Doğru Yanıt A Şıkkıdır.)

6331 sayılı İş Sağlığı ve Kanunu uyarınca işverenler, işyerlerinde alınması gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin belirlenmesi ve uygulanmasının izlenmesi, iş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesi, çalışanların ilk yardım ve acil tedavi ile koruyucu sağlık ve güvenlik hizmetlerinin yürütülmesi ile yükümlüdür. Bu nedenle, işverenin genel yükümlülükleri, Kanun’un özellikle 4 üncü maddesinde düzenlenmiş olup bütün işverenlere yükümlülükler getirmiştir. (Doğru Yanıt B Şıkkıdır.)

1. İşveren;
a. Çalışanların iş yerinde maruz kalacakları sağlık ve güvenlik risklerini dikkate alarak sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b. Aşağıdaki hâllerde çalışanların sağlık muayenelerinin yapılmasını sağlamak zorundadır:
1. İşe girişlerinde.
2. İş değişikliğinde.
3. İş kazası, meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaşmalarından sonra işe dönüşlerinde talep etmeleri hâlinde.
4. İşin devamı süresince, çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike sınıfına göre Bakanlıkça belirlenen düzenli aralıklarla. Doğru Yanıt C Şıkkıdır.)

İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Kanunu’nun iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri başlıklı 6 ncı maddesi uyarınca işverenin; mesleki risklerin önlenmesi ve bu risklerden korunulmasına yönelik çalışmaları da kapsayacak, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sunulması için işverenin iş güvenliği uzmanı, iş yeri hekimi ve on ve daha fazla çalışanı olan çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde diğer sağlık personeli görevlendirmek zorundadır.

İş yeri hekiminin yetkileri aşağıda verilmiştir:
• İş yerinde belirlediği hayati tehlikenin ciddi ve önlenemez olması ve bu hususun acil müdahale gerektirmesi hâlinde işin durdurulması için işverene başvurmak.
• Görevi gereği iş yerinin bütün bölümlerinde iş sağlığı ve güvenliği konusunda inceleme ve araştırma yapmak, gerekli bilgi ve belgelere ulaşmak ve çalışanlarla görüşmek.
• Görevinin gerektirdiği konularda işverenin bilgisi dâhilinde ilgili kurum ve kuruluşlarla iş yerinin iç düzenlemelerine uygun olarak iş birliği yapmak.
• Tam süreli iş sözleşmesi ile görevlendirilen iş yeri hekimleri, çalıştıkları iş yeri ile ilgili mesleki gelişmelerini sağlamaya yönelik eğitim, seminer ve panel gibi organizasyonlara katılma hakkına sahiptir. Bu gibi organizasyonlarda geçen sürelerden bir yıl içerisinde toplam beş iş günü kadarı çalışma süresinden sayılır ve bu süreler sebebiyle iş yeri hekiminin ücretinden herhangi bir kesinti yapılamaz. (Doğru Yanıt E Şıkkıdır.)

Sosyal güvenlik kurumu, SGK, işsizlik sigorta prim teşvikinden yararlanabilmek için gerekli şartlar;
• Bu işyerinin 6331 sayılı Kanunu’nun 9’uncu maddesi kapsamında çok tehlikeli sınıfta yer alan bir işyeri olması,
• İşverenin Türkiye genelinde çok tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerinde her ay toplamda ondan fazla çalışanı bulunması,
• İş yerinde son üç yıl içinde ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan bir iş kazasının meydana gelmemiş olması, gerekmektedir. (Doğru Yanıt E Şıkkıdır.)

İş yeri hekimi olabilmek için öncelikle doktorluk diploması sahibi olmak gereklidir. Doktorluk branşı konusunda iş yeri hekimliği açısından bir sınırlama yoktur. Her branştan doktor, iş yeri hekimi olabilir. İşyeri hekimliği eğitim programını tamamlayan ve eğitim sonunda Bakanlıkça yapılacak veya yaptırılacak işyeri hekimliği sınavında başarılı olan hekimlere, işyeri hekimliği belgesi verilir. İş güvenliği sınavı, 50 sorudan oluşan çoktan seçmeli bir sınavdır. Başarılı olmak için en az 70 puan almak gereklidir. Sınava girmeden önce iş yeri hekim adaylarının eğitim süresi, toplamda 220 saat olup, 180 saati teorik (90 Uzaktan eğitim + 90 Örgün eğitim), ve 40 saati uygulamadan (staj) oluşmaktadır. 

(Doğru Yanıt B Şıkkıdır.)

İşyeri hekiminin görev ve yetkileri arasında sayılmıştır. (Doğru Yanıt C Şıkkıdır.)

Çalışanların yapacakları işe uygun olduklarını belirten işe giriş ve periyodik sağlık muayenesi ile gerekli tetkiklerin sonuçlarını İşe Giriş/Periyodik
Muayene Formu işleyerek ve iş yerinde muhafaza etmek işyeri hekiminin görev ve yetkileri arasında sayılmıştır. (Doğru Yanıt D Şıkkıdır.)

İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve
Eğitimleri Hakkında Yönetmelik’in ‘Tanımlar’ başlıklı 4 üncü maddesinde diğer sağlık personelinin tanımı; “İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinde görevlendirilmek üzere Bakanlıkça belgelendirilmiş hemşire, sağlık memuru, acil tıp teknisyeni ve çevre sağlığı teknisyeni diplomasına sahip olan kişiler ile Bakanlıkça verilen işyeri hemşireliği belgesine sahip kişilerdir.” şeklinde yapılmıştır.
İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik’le hüküm altına alınan diğer sağlık personelinin, görevlendirilmeleri, yetki, sorumluluk, görev ve eğitimleri gibi usul ve esaslarda, yukarıda belirtilen görev ve sorumluluklar  diğer sağlık personelinin görev ve sorumlulukları arasında sayılmıştır. (Doğru Yanıt E Şıkkıdır.)

İşverenler; çalışanları arasından ilgili yönetmeliklerde belirtilen nitelikleri haiz bir veya birden fazla işyeri hekimi görevlendirirler.  Ayrıca, işverenler; iş yerinde karşılaşılan sağlık ve güvenlik risklerini dikkate alarak çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlamakla yükümlüdür.

Ayrıca, işverenler; iş yerinde karşılaşılan sağlık ve güvenlik risklerini dikkate alarak çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlamakla yükümlüdür. İşverene yüklenen bu ‘sağlık gözetimi borcu’ yalnızca meslek hastalıklarının önlenmesi değildir; bu gözetim aynı zamanda iş kazalarının azaltılmasına yönelik hedefleri de kapsamaktadır; “Çünkü çalışanların sağlık gözetimi ile fiziksel yetersizlikleri ve sağlık sorunları saptandığından sağlıklarına uygun işe yerleştirilmeleri sağlanarak iş kazaları ve meslek hastalıklarının ortaya çıkmasının önüne geçilebilir. Doğru cevap B'dır.

İşveren iş yerinde çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlamak ve meslek hastalıklarının kayıt ve bildirimi yapmakla yükümlüdür. Bu yükümlülükler 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu “İş kazası ve meslek hastalıklarının kayıt ve bildirimi” ve “Sağlık gözetimi” başlıkları altında verilmiştir. Doğru cevap C'dir.

İşverenler iş kazalarını kazadan sonraki üç iş günü içinde Sosyal Güvenlik Kurumu'na bildirmek zorundadır. Doğru cevap A'dır.

İşveren sağlık hizmeti sunucuları veya iş yeri hekimi tarafından kendisine bildirilen meslek hastalıklarını, öğrendiği tarihten itibaren üç iş günü içinde Sosyal Güvenlik Kurumu'na bildirmelidir. Doğru cevap A'dır.

Sağlık hizmeti sunucuları kendilerine intikal eden iş kazalarını, yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucuları ise meslek hastalığı tanısı koydukları vakaları en geç on gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirmelidir. Doğru cevap E'dir.

İşveren, aşağıdaki hâllerde çalışanların sağlık muayenelerinin yapılmasını sağlamak zorundadır:
1. İşe girişlerinde.
2. İş değişikliğinde.
3. İş kazası, meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaşmalarından sonra işe dönüşlerinde talep etmeleri hâlinde.
4. İşin devamı süresince, çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike sınıfına göre Bakanlıkça belirlenen düzenli aralıklarla.

Doğru cevap A'dır.

Çalışanın ölümü veya maluliyetiyle sonuçlanacak şekilde vücut bütünlüğünün bozulmasına neden olan iş kazası veya meslek hastalığının meydana gelmesinde ihmali tespit edilen iş yeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının yetki belgesi askıya alınır. Doğru cevap D'dir.

İş yerindeki eksiklik ve aksaklıkların düzeltilmesinden, tedbir ve tavsiyelerin yerine getirilmesinden işveren sorumludur. Bildirilen eksiklik ve aksaklıkların acil durdurmayı gerektirmesi veya yangın, patlama, göçme, kimyasal sızıntı ve benzeri acil ve hayati tehlike arz etmesi, meslek hastalığına sebep olabilecek ortamların bulunmasına rağmen işveren tarafından gerekli tedbirlerin alınmaması hâlinde, bu durum
iş yeri hekimi veya iş güvenliği uzmanınca, Bakanlığın yetkili birimine, varsa yetkili sendika temsilcisine, yoksa çalışan temsilcisine bildirilir. Doğru cevap C'dir.

Tam süreli iş yeri hekimi görevlendirilen iş yerlerinde, diğer sağlık personeli görevlendirilmesi zorunlu değildir. Doğru cevap B'dir.