İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN TEMELLERİ - Deneme Sınavı - 6

İşveren iş kazalarını kazadan sonraki üç iş günü içinde Sosyal Güvelik Kurumuna bildirimde bulunur. Doğru cevap C şıkkıdır.

İş yeri hekimleri, bu yönetmelikte belirtilen görevlerini yerine getirmek için aşağıda belirtilen sürelerde görev yaparlar:
• Az tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 5 dakika.
• Tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 10 dakika.
• Çok tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 15 dakika

Doğru cevap B şıkkıdır.

İş Yeri Hekimliği Belgesi
• İşyeri hekimliği eğitim programını tamamlayan ve eğitim sonunda Bakanlıkça yapılacak veya yaptırılacak işyeri hekimliği sınavında başarılı olan hekimlere,
• İş sağlığı veya iş sağlığı ve güvenliği bilim uzmanı unvanına sahip olan Bakanlıkça yapılacak veya yaptırılacak iş yeri hekimliği sınavında başarılı olan hekimlere,
• Hekimlik diplomasına sahip iş sağlığı, iş sağlığı ve güvenliği bilim doktorlarına, iş sağlığı ve güvenliği alanında yardımcılık süresi dahil en az sekiz yıl teftiş yapmış olan hekim iş müfettişlerine, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü ve bağlı birimlerinde iş sağlığı ve güvenliği alanında en az sekiz yıl fiilen çalışmış hekimlere istekleri hâlinde,
• İş ve meslek hastalıkları yan dal uzmanlığını alan hekimlere istekleri hâlinde, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünce verilir.

Doğru cevap E şıkkıdır.

İş yeri hekimi, işyerinde bulunması hâlinde diğer sağlık personeli ile birlikte çalışır. İş yeri hekimleri, iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri kapsamında aşağıdaki alt başlıklarda izah edilen görevleri yapmakla yükümlüdür. Bu alt başlıklar şu şekilde sıralanabilir; rehberlik, risk değerlendirmesi, sağlık gözetimi, eğitim, bilgilendirme ve kayıt, ilgili birimlerle iş birliği. Doğru cevap E şıkkıdır.

Çalışanın kişisel özellikleri, işyerinin tehlike sınıfı ve işin niteliği öncelikli olarak göz önünde bulundurularak uluslararası standartlar ile iş yerinde yapılan risk değerlendirmesi sonuçları doğrultusunda; az tehlikeli sınıftaki işlerde en geç beş yılda bir, tehlikeli sınıftaki işlerde en geç üç yılda bir, çok tehlikeli sınıftaki işlerde en geç yılda bir, özel politika gerektiren grupta yer alanlardan çocuk, genç ve gebe çalışanlar için en geç altı ayda bir defa olmak üzere periyodik muayene tekrarlanır. Ancak iş yeri hekiminin gerek görmesi hâlinde bu süreler kısaltılır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Diğer Sağlık Personelinin Nitelikleri ve Görevlendirilmeleri:
İşverence diğer sağlık personeli olarak görevlendirilecekler, bu Yönetmeliğe göre geçerli diğer sağlık personeli belgesine sahip olmak zorundadır.

Doğru cevap D şıkkıdır.

Diğer sağlık personeli, bu Yönetmelik’te belirtilen görevlerini yerine getirmek için aşağıda belirtilen sürelerde görev yaparlar:
a. Çok tehlikeli sınıfta yer alan 10 ila 49 çalışanı olan iş yerlerinde çalışan başına ayda en az 10 dakika.
b. Çok tehlikeli sınıfta yer alan 50 ila 249 çalışanı olan iş yerlerinde çalışan
başına ayda en az 15 dakika.
c. Çok tehlikeli sınıfta yer alan 250 ve üzeri çalışanı olan iş yerlerinde çalışan
başına ayda en az 20 dakika

Doğru cevap B şıkkıdır.

6331 sayılı İş Sağlığı ve Kanunu uyarınca işverenler, işyerlerinde alınması gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin belirlenmesi ve uygulanmasının izlenmesi, iş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesi, çalışanların ilk yardım ve acil tedavi ile koruyucu sağlık ve güvenlik hizmetlerinin yürütülmesi ile yükümlüdür. Bu nedenle, işverenin genel yükümlülükleri, Kanun’un özellikle 4 üncü maddesinde düzenlenmiş olup bütün işverenlere yükümlülükler getirmiştir. Sağlıkla ilgili hükümler ise;
• İşyerinde risk değerlendirmesi yapılması,
• İş kazası ve meslek hastalıklarının kayıt ve bildiriminin yapılması,
• Sağlık gözetiminin gerçekleştirilmesi,
• Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin verilmesi, şeklindedir.

Doğru cevap A'dır.

İş yeri hekiminin yetkileri aşağıda verilmiştir:
• İş yerinde belirlediği hayati tehlikenin ciddi ve önlenemez olması ve bu hususun acil müdahale gerektirmesi hâlinde işin durdurulması için işverene başvurmak.
• Görevi gereği iş yerinin bütün bölümlerinde iş sağlığı ve güvenliği konusunda inceleme ve araştırma yapmak, gerekli bilgi ve belgelere ulaşmak ve çalışanlarla görüşmek.
• Görevinin gerektirdiği konularda işverenin bilgisi dâhilinde ilgili kurum ve kuruluşlarla iş yerinin iç düzenlemelerine uygun olarak iş birliği yapmak.
• Tam süreli iş sözleşmesi ile görevlendirilen iş yeri hekimleri, çalıştıkları iş yeri ile ilgili mesleki gelişmelerini sağlamaya yönelik eğitim, seminer ve panel gibi organizasyonlara katılma hakkına sahiptir. Bu gibi organizasyonlarda geçen sürelerden bir yıl içerisinde toplam beş iş günü kadarı çalışma süresinden sayılır ve bu süreler sebebiyle iş yeri hekiminin ücretinden herhangi bir kesinti yapılamaz.

Doğru cevap B'dir.

İş Yeri Hekiminin Yükümlülükleri:
• İş yeri hekimleri, bu yönetmelikte belirtilen görevlerini yaparken, işin normal akışını mümkün olduğu kadar aksatmamak ve verimli bir çalışma ortamının sağlanmasına katkıda bulunmak, işverenin ve iş yerinin meslek sırları, ekonomik ve ticari durumları hakkındaki bilgiler ile çalışanın kişisel sağlık dosyasındaki bilgileri gizli tutmakla yükümlüdürler.
• İş yeri hekimleri, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yürütülmesindeki ihmallerinden dolayı, hizmet sundukları işverene karşı sorumludur. 
• İş yeri hekimleri, işverene yazılı olarak bildirdikleri iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili alınması gereken tedbirlerden acil durdurma gerektiren hâller ile yangın, patlama, göçme, kimyasal sızıntı gibi hayati tehlike arz edenleri, belirlenecek makul bir süre içinde işveren tarafından yerine getirilmemesi hâlinde, iş yerinin bağlı bulunduğu çalışma ve iş kurumu il müdürlüğüne yazılı olarak bildirmekle yükümlüdürler.
• İş yeri hekimi, görevlendirildiği iş yerinde yapılan çalışmalara ilişkin tespit ve tavsiyeleri ile iş yeri hekiminin görevleri başlıklı dokuzuncu maddede belirtilen hususlara ait çalışmalarını, iş güvenliği uzmanı ile birlikte yapılan çalışmaları ve gerekli gördüğü diğer hususları onaylı deftere yazar.
• İş yeri hekimi, meslek hastalığı ön tanısı koyduğu vakaları, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularına sevk eder.

Doğru cevap C'dir.

Sosyal güvenlik kurumu, SGK, işsizlik sigorta prim teşvikinden yararlanabilmek için gerekli şartlar;
• Bu işyerinin 6331 sayılı Kanunu’nun 9’uncu maddesi kapsamında çok tehlikeli sınıfta yer alan bir işyeri olması,
• İşverenin Türkiye genelinde çok tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerinde her ay toplamda ondan fazla çalışanı bulunması,
• İş yerinde son üç yıl içinde ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan bir iş kazasının meydana gelmemiş olması, gerekmektedir.

Doğru cevap D'dir.

Aşağıda sıralanan durumların olması hâlinde işsizlik sigortası prim teşviki uygulamasına son verilir.

• İş yerinin tehlike sınıfının çok tehlikeli sınıftan tehlikeli veya az tehlikeli sınıfa dönüşmesi hâlinde tehlike sınıfı değişiklik tarihini takip eden ay/dönem başından itibaren iş yerinin teşvik uygulamasına son verilir.

• Çalışan sayısının on ve altına düşmesi hâlinde, çalışan sayısının on ve altına düştüğü ay/dönem başından itibaren iş yerinin teşvik uygulamasına son verilir.

• Ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası meydana gelmesi hâlinde, ilgili durumun Bakanlıkça veya Kurumca tespit edildiği tarihi takip eden ay/dönem başından itibaren iş yerinin teşvik uygulamasına son verilir.

• İş yerinin, İSG-KATİP’e kayıtlı onaylanmış ve devam eden iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin verilmesine ilişkin, iş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi ya da İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliğine göre Bakanlıkça yetkilendirilmiş kurum ve kuruluşlar ile yapılmış bir sözleşmesinin
bulunmaması hâlinde, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin alınmadığı ay başından itibaren işyerinin teşvik uygulamasına son verilir. 

• İşsizlik sigortası primi işveren payı teşvikinden yararlanma süresinde iş yerinin kapanması hâlinde, iş yerinin 5510 sayılı Kanun kapsamından çıktığı tarihten itibaren teşvik uygulamasına son verilir.

Doğru cevap A'dır.

• İşyeri hekimliği eğitim programını tamamlayan ve eğitim sonunda Bakanlıkça yapılacak veya yaptırılacak işyeri hekimliği sınavında başarılı olan hekimlere,
• İş sağlığı veya iş sağlığı ve güvenliği bilim uzmanı unvanına sahip olan Bakanlıkça yapılacak veya yaptırılacak iş yeri hekimliği sınavında başarılı olan hekimlere,
• Hekimlik diplomasına sahip iş sağlığı, iş sağlığı ve güvenliği bilim doktorlarına, iş sağlığı ve güvenliği alanında yardımcılık süresi dahil en az sekiz yıl teftiş yapmış olan hekim iş müfettişlerine, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü ve bağlı birimlerinde iş sağlığı ve güvenliği alanında en az sekiz yıl fiilen çalışmış hekimlere istekleri hâlinde,
• İş ve meslek hastalıkları yan dal uzmanlığını alan hekimlere istekleri hâlinde, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünce verilir.

Doğru cevap B'dir.

İş yeri hekiminin görevleri: Rehberlik, Risk Değerlendirmesi, Sağlık Gözetimi, Eğitim, Bilgilendirme ve Kayıt, İlgili Birimlerle İş Birliği. Doğru cevap E'dir.

Diğer sağlık personelinin görevleri:

• İlk yardım hizmetlerinin organizasyonu ve yürütümünde iş yeri hekimi ile birlikte çalışmak.
• Çalışanların sağlık eğitiminde görev almak.
• İş yeri bina ve eklentilerinin genel hijyen şartlarının sürekli izlenip denetlemesinde iş yeri hekimiyle birlikte çalışmak.
• İş yeri hekimince verilecek iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili diğer görevleri yürütmek.
• İş yerinde görevli çalışan temsilcisi ve destek elemanlarının çalışmalarına destek sağlamak ve bu kişilerle iş birliği yapmak.

Doğru cevap C'dir.

İlgili Birimlerle İş Birliği:
• Sağlık gözetimi sonuçlarına göre, iş güvenliği uzmanı ile iş birliği içinde çalışma ortamının gözetimi kapsamında gerekli ölçümlerin yapılmasını önermek, ölçüm sonuçlarını değerlendirmek.
• Bulunması hâlinde üyesi olduğu iş sağlığı ve güvenliği kurulu ile iş birliği içinde çalışmak.
• İş yerinde iş sağlığı ve güvenliği konularında bilgi ve eğitim sağlanması için ilgili taraflarla iş birliği yapmak.
• İş kazaları ve meslek hastalıklarının analizi, iş uygulamalarının iyileştirilmesine yönelik programlar ile yeni teknoloji ve donanımın sağlık açısından değerlendirilmesi ve test edilmesi gibi mevcut uygulamaların iyileştirilmesine yönelik programların geliştirilmesi çalışmalarına katılmak.
• Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Yönetmeliğine göre meslek hastalığı ile ilgili sağlık kurulu raporlarını düzenlemeye yetkili hastaneler ile iş birliği içinde çalışmak, iş kazasına uğrayan veya meslek hastalığına yakalanan çalışanların rehabilitasyonu konusunda ilgili birimlerle
işbirliği yapmak.
• İş sağlığı ve güvenliği alanında yapılacak araştırmalara katılmak.
• Gerekli yerlerde kullanılmak amacıyla iş sağlığı ve güvenliği talimatları ile çalışma izin prosedürlerinin hazırlanmasında iş güvenliği uzmanına katkı vermek.
• Bir sonraki yılda gerçekleştirilecek iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili faaliyetlerin yer aldığı yıllık çalışma planını iş güvenliği uzmanıyla birlikte hazırlamak.
• İş yerinde görevli çalışan temsilcisi ve destek elemanlarının çalışmalarına destek sağlamak ve bu kişilerle iş birliği yapmak.

Doğru cevap C'dir.

Diğer sağlık personeli belgesi, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nca,
belgelendirilmiş hemşire, sağlık memuru, acil tıp teknisyeni ve çevre sağlığı teknisyeni
diplomasına sahip olan kişiler ile Bakanlık’ça verilen iş yeri hemşireliği
belgesine sahip kişilerden;
a. Diğer sağlık personeli eğitim programını tamamlayan ve eğitim sonunda
Bakanlıkça yapılacak veya yaptırılacak diğer sağlık personeli sınavında başarılı
olanlara,
b. İş sağlığı veya iş sağlığı ve güvenliği programlarında lisansüstü eğitimini
tamamlayanlara,
c. Genel Müdürlük ve bağlı birimlerinde beş yıl fiilen çalışmış olanlara, istekleri
hâlinde İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünce verilir.

Doğru cevap D'dir.

İş sağlığı ve güvenliği; iş yeri kazalarının ve meslek hastalıklarının önlenmesi için gerekli bütün işleri kapsayan bir alan olup, işveren ile çalışanın birlikte etkili iletişim, eş güdüm ve katılımıyla yönetilebilecek bir yapıyı gerektirmektedir. İş yerinde bulunan herkesi ve herşeyi içine alan bir yaklaşım, iş kazası ve meslek hastalıklarını önleme çalışmalarında başarılı olmak için doğrudan dikkate alınması gereken bir olgudur. Hukuki açıdan, işverenin kazaları önlemek için çalışanı gözetme borcu olduğu kadar, çalışanın da işverenin bu borcunu yerine getirebilmesine destek olma zorunluluğu vardır. Bu da herkesin İSG’de katkısı olması gerektiğini ortaya koymaktadır. ‘‘İşverenin sağlık ve güvenlik risklerini etkili bir biçimde yönetme sorumluluğu bulunduğu kadar çalışanın da verilen eğitimleri alma, oluşturulan talimatları uygulama, alınan tedbirleri koruma ve işyerlerinde gördüğü tehlikeleri bildirerek sürekli iyileşmeye katılım sağlama görevi vardır. Bu kapsamda cevap: "İşveren ile çalışanın birlikte etkili iletişim ve eş güdümünü gerektirir" dir.

İlk iş sağlığı ve güvenliği kurulu, 1892 yılında İngiltere’de “South Metropolitan Gas Company” şirketinde gönüllü bir jüri şeklinde kurulmuş, ancak bu ülkede iş sağlığı ve güvenliği kurulları konusunda ilk yasal düzenleme, yıllar sonra, 1977 yılında yapılabilmiştir. 1912’de İsveç’te, 1921’de Çekoslovakya’da, 1931’de Meksika’da, 1934’te Almanya’da, 1937’de Hollanda’da, 1946’da Belçika’da ve 1947’de Fransa’da iş sağlığı ve güvenliği kurulları iş mevzuatına dahil edilmiştir. Bu kapsamda cevap "İngiltere"dir.

İş sağlığı ve güvenliği kurullarındaki çalışan temsilcilerinin, işverence değil çalışanların kendi aralarında yapacakları seçimle tespit edilmesi önemlidir. Varsa sendika temsilcilerinin de kurulda bulunması esastır. Seçim bazen sendikalarca yapılabilir. Seçilen temsilciler, her bölüm ve vardiyadan, çalışanları etkin biçimde temsil edecek kişiler olmalı; ayrıca işletmenin değişik alanlarından olmalıdır. Temsilcilerin alternatifleri de seçilmelidir. Etkinliğin arttırılması açısından, kurullarda çalışan ve işveren tarafının eşit sayıda bulunması gerektiği de ILO ve diğer uluslararası organizasyon raporlarında belirtilmektedir. Bu kapsamda cevap "Varsa sendika temsilcileride kurulda yer almalıdır" seçeneğidir.