İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN TEMELLERİ - Deneme Sınavı - 9

Bakınız Çizelge 2.1

Bakınız Çizelge 2.1

İşletmelerin pozitif bir güvenlik kültürüne sahip olabilmesi için çalışan personelin aşağıda açıklanan niteliklere / özelliklere sahip olması beklenmektedir (Louvar, 2013):
• Tüm çalışanlar işletme güvenliğine katkı sağlar.
• Herkes, işini güvenli ve doğru biçimde yapmak için yeterli zaman ayırır.
• Herkes kazaların çalışma arkadaşlarını, kendi ailesini, iş yerini ve kendisini
ciddi biçimde etkileyebileceğini kabul eder.
• Herkes teknik konular ile güvenlik konularında mükemmeliyeti elde etmek
ve sürdürmek için örgütlenmiştir; ve bu konularda işletme bünyesinde hep
birlikte çalışırlar.

Güvenlik durumuna ilişkin söylemler “güven içinde” olunduğunu yansıtsa bile çalışanlar, her an bir şeyler olacağı inancını taşırlar.

ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi:
Çevre yönetim sistemi, işletmelerde üretim sırasında ortaya çıkan çevresel faktörleri kapsayan sistematik bir yaklaşımdır.

OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi
İş sağlığı ve güvenliği faaliyetleri, yönetim sistemlerinin uygulanması açısından en fazla ihtiyaç duyulan faaliyetlerdir.

Bakınız Çizelge 2.3

Bakınız Çizelge 2.4

Buradan hareketle, örgütlerde güvenlik kültürünün özelliklerini aşağıdaki hususlar etkilemekte ve belirlemektedir

Bununla birlikte, güvenlik temelli kültür için gerekli olduğu yaygın şekilde kabul edilen “güvenlik kültürü öğeleri” şu şekilde sıralanabilir
(Culture of Safety Risk Analysis, 2005):
• Örgüt üst yönetiminin açıkça güvenliğe bağlılık taşıması ve bunun tüm düzeylerde paylaşılan değer, inanç ve davranışsal normlara dönüştürülmesi,
• Bu bağlılığın oluşmasına yardımcı olmak için gerekli kaynakların, özendiricilerin ve ödüllerin örgüt tarafından sağlanması,
• Güvenliğe temel öncelik olarak – üretim ya da etkinlik pahasına- değer
verilmesi;
• Çalışanlar ve örgütün tüm düzeyleri arasında iletişimin yaygın ve samimi
olması,
• Yüksek seviyede üretime rağmen güvenli olmayan davranışların nadiren
görünmesi,
• Hatalar ve sorunlara karşı açıklığın (gizlilikten kaçınmanın) bulunması;
meydana geldiklerinde de raporlanması,
• Örgütsel öğrenmeye değer verilmesi (bir soruna yönelik verilen tepkide birey suçlamasından çok sistemin performansının gelişimine odaklanılması)

OHSAS 18001

İş sağlığı ve güvenliğinin tarihsel gelişimini incelediğimizde, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili ilk yazılı kaynaklar Yunanlı düşünür Heredot’a kadar dayandırılmaktadır. Çalışanların sağlığı ile yapılan iş arasındaki ilişkilerin araştırılmasına ilk onun tarafından başlandığı ileri sürülmektedir. Ünlü tarihçi ve düşünür Heredot, ilk kez çalışanların verimli olması için yüksek enerjili besinlerle beslenmesi gerektiği üzerinde durmuştur

İş sağlığı ve güvenliği alanında bilimsel anlamdaki ilk gelişmeler İtalya’da ortaya çıkmakla birlikte konunun gelişimi İngiltere’de olmuştur.

ABD’de iş sağlığı ve güvenliği alanında ilk düzenleme, Massachusetts eyaletinde yapılmıştır. 1836 yılında çocuk işçilerle ilgili bir kanun çıkarılmış, 1867 yılında denetim sistemi kanunlaşmış ve denetim sisteminin uygulanmasını sağlayacak olan örgüt sistemi kurulmuş, istatistikî veri toplama çalışmaları yoğunlaşmıştır. Federal hükümet daha sonra işyerlerinin sağlık ve güvenlik açısından denetim sorumluluğunu kendi üzerine almıştır

İş kazasına uğrayanlara tazminat ödenmesi ilk olarak 1885 yılında Almanya’da uygulanmaya başlamış sonra Avrupa ve Amerika’da yaygınlaşmıştır

Tanzimat ve Meşrutiyet dönemlerinde, Osmanlı İmparatorluğu ile Batı Avrupa ülkeleri arasındaki siyasal yakınlaşma ekonomik ilişkilere de yansımış, Osmanlı İmparatorluğu yeni bir pazar olarak Batı Avrupa ülkelerinin ilgisini çekmiştir. Osmanlı İmparatorluğu’nda da ilk sanayileşme hareketleri başlamıştır. İş sağlığı ve güvenliği alanında ilk düzenlemeler de ancak bu dönemde yapılmıştır. İşçilerin en yoğun olarak çalıştıkları alanın kömür madenleri olması nedeniyle yapılan ilk düzenlemeler bu alana yöneliktir. Bu dönemde yapılan ilk düzenleme, 1865 tarihli Dilaver Paşa Nizamnamesi’dir.

Türkiye’de gerçek anlamda sanayileşme hareketinin Cumhuriyet döneminde başlamış olması nedeniyle iş sağlığı ve güvenliği alanında düzenlemeler asıl bu dönemde yapılmıştır. 10.09.1921 tarihli ve 151 sayılı Ereğli Havzai Fahmiyesi Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik Kanun ile madenlerde 18 yaşından küçük olanların çalıştırılması yasaklanmış, günlük çalışma süresi 8 saatle sınırlandırılmış, 8 saatten fazla çalışılması halinde iki kat fazla ücret ödenmesi ve bu çalışmanın tarafların rızasıyla yapılması düzenlenmiştir.

İş sağlığı ve güvenliğinin amacı,
• Çalışanları korumak,
• Üretim güvenliğini sağlamak,
• İşyeri güvenliğini sağlamaktır.

İş sağlığı, daha çok çalışma ortamında bulunan ve işçinin sağlığını etkileyebilecek risk faktörleri karşısında işçinin sağlığının korunması anlamındadır

İş Kazası: Sigortalının işveren otoritesi altında bulunduğu bir sırada gördüğü iş veya işin gereği dolayısıyla aniden ve dıştan meydana gelen bir etkenle onu bedenen veya ruhça zarara uğratan bir olaydır.