İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN TEMELLERİ - Deneme Sınavı - 2

İş kazalarının önlenmesinde devletin üzerine düşen görevler öncelikle iş sağlığı ve güvenliği konularında yol gösterici olmak, mevzuatı düzenlemek, denetim yapmak, kurallara uymayanlara yaptırım uygulamaktır.

Meslek hastalıklarına karşı alınabilecek genel önlemler şunlardır:

İşçilere yönelik koruyucu sağlık hizmetleri, aşılama, seroprofilaksi, ke­moprofilaksi, beslenme, erken tanı çalışmaları ve portör taramaları, işe dönüş muayeneleri, acil yardım ve ilkyardım ve sağlık eğitimidir.

İşçilerin iş kazaları ve meslek hastalıkları nedeniyle uğradıkları kayıplar şunlardır:

Dolaylı maliyetler, kapsam ve miktarı tam tespit edilemeyen ve sınırlandırılamayan maliyetlerdir:

Tek bir işçi ve işletme açısından bakıldığında kazaların maliyeti çok büyük görünmemekle birlikte ülke ekonomisi açısından bakıldığında durum öyle değildir.

İş kazaları ve meslek hastalıklarının neden olduğu manevi zararlar bir tarafa bırakılsa bile toplum açısından bu işçinin çalışamadığı sürede üreteceği değerleri kaybetmekten dolayı da zararlar ortaya çıkacaktır. İş kazası ve meslek hastalığına uğrayan kişinin bir daha hiç çalışmayacak duruma düşmesi halinde de sosyal güvenlik sistemine iki taraflı finansal yük binecektir. Örneğin, 60 yaşına kadar çalışacak olan bir işçinin 40 yaşında bir iş kazası geçirerek çalışamaz duruma düşmesi halinde toplum ve sosyal güvenlik kurumu bu işçinin 20 yıllık üretiminden ve 20 yılda ödeyeceği primlerden mahrum kalacaktır. Ayrıca, normal koşullarda 60 yaşından sonra bağlanacak emeklilik aylığı da 40 yaşında yani 20 yıl önce bağlanacağından sosyal güvenlik sisteminden daha az prim ödeyerek normalden daha uzun süre yararlanmış olacaktır. Sadece iş gücü, üretim ve sosyal güvenlik açısından düşünüldüğünde bile ülke ekonomisi büyük zarara uğramaktadır.

Tehlikeli davranışlara yol açan kişisel özellikler, iş kazalarına yol açan insana bağlı nedenlerden ilkidir. Bu özellikler yaş, cinsiyet, medeni durum, statü,
kıdem ve eğitim düzeyi olarak gruplandırılabilir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Kadınların erkeklere göre daha sabırlı, dikkatli ve tedbirli davranmaları maruz kaldıkları iş kazası sayısının erkeklere oranla daha az olmasında etkili
olmaktadır.

Bekâr ve yalnız yaşayan işçilerin iş kazasına uğrama oranı evli ve çocuk
sahibi işçilere göre daha fazladır.

Statü ve mevki de iş kazalarının meydana gelmesinde etkili bir faktördür.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Tehlikeli davranışlara yol açan fizyolojik faktörler, iş kazalarına yol açan insana bağlı nedenlerden ikincisidir. Bu faktörler fiziksel yetersizlikler, fiziksel uyumsuzluk, uykusuzluk ve yorgunluk olarak gruplandırılabilir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Tehlikeli davranışlara yol
açan psikolojik faktörler
şunlardır:

• Zihinselyetenek,
• Duygusalyapı,
• Sakarlık,
• Duygusaluyumsuzluk
(tatminsizlik),
• Aşırıgüven duygusu,
• Stres,
• Yapılan işeveortamauyum
(konsantrasyon) sorunu,
• İhmalkârlık.

Doğru cevap C seçeneğidir.

İş kazalarına yol açan çevresel
faktörler şunlardır:
• Gürültü,
• Aydınlatma,
• Isıve nem,
• Radyasyon.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Sesin hızı normal
koşullarda, havada 340 m/s’dir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Çalışanların Gürültü ile İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik, 2013 yılında yürürlüğe girmiştir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Kurşun ise insanın kullanmayı öğrendiği
ilk metaldir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Veremin Tıp literatüründeki adı ile tüberkülozdur. Doğru cevap B seçeneğidir.

Kaza ağırlık oranı belirli bir dönemde, bir milyon insan-saatli çalışma süresi içinde iş kazası nedeniyle kaybolan işgünü sayısını ifade etmektedir.

İş kazalarının nedenleri incelendiğinde, kazaların yaklaşık olarak % 90’ının insana bağlı nedenlerden, yaklaşık olarak %10’unun da fiziksel ve mekanik çevre koşullarına bağlı nedenlerden ortaya çıktığı görülmektedir. Bu verilerden anlaşılmaktadır ki iş kazalarının büyük bir kısmı insana bağlı nedenlerden kaynaklanmaktadır.

İş kazalarına yol açan insana bağlı nedenler şunlardır:
• Kişisel özellikler,
• Fizyolojik faktörler,
• Psikolojik faktörler.

Tehlikeli davranışlara yol açan kişisel özellikler şunlardır:
• Yaş,
• Cinsiyet,
• Medeni durum,
• Statü,
• Kıdem,
• Eğitim düzeyi.

Bir kısım iş kazası da işveren tarafından kurulan bu üretim organizasyonundan kaynaklanmaktadır. Bu
kazaların başlıca nedenleri şunlardır:

• Mühendislik bilgisinin veya makinelerin kurulacağı alanın yeterli olmaması nedeniyle üretim organizasyonun yanlış planlanması ve uygunsuz yerleştirilmiş olması,                                                                                                                                                         

• Makinelerin kullanımının ve çalıştırılma düzeninin insanın doğasına ve yapısına uyumlu olmaması (ergonomik olmaması),
• İşe alınırken işçinin işe uygun olup olmadığına dikkat edilmemesi yani işçi seçiminde titiz davranılmaması,
• İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin gerekli tüm tedbirlerin alınmamış olması,
• İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin gerekli araç ve gereçlerin eksik olması,
• İşçilere, genel iş sağlığı ve güvenliği eğitimi ile kullanacağı makine, araç ve gereçlerle ilgili yeterli eğitimin verilmemiş olması,
• İşverenin ve devletin iş sağlığı ve güvenliği denetimine gereken önemi göstermemesi,
• Yeterli iş güvenliği uzmanının bulunmaması, bulunanların da işyerlerinde istihdam edilmesinden kaçınılmasıdır.