İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

Çalışanın, çalışan temsilcisi olabilmesinin koşulları şunlardır:
• İş yerinin tam süreli, daimi çalışanı olmak,
• En az 3 yıllık iş deneyiminin olması,
• En az ortaokul düzeyinde öğrenim görmüş olmak.

İş yerinde görevlendirilecek çalışan temsilcisi sayısı,

• 2-50 arasında çalışanı bulunan iş yerlerinde 1,
• 51-100 arasında çalışanı bulunan iş yerlerinde 2,

• 101-500 arasında çalışanı bulunan iş yerlerinde 3,

• 501-1000 arasında çalışanı bulunan iş yerlerinde 4,
• 1001-2000 arasında çalışanı bulunan iş yerlerinde 5,
• 2001 ve üzeri çalışanı bulunan iş yerlerinde 6’dır.

Çalışan temsilcisi,
• İş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili çalışmalara katılma,
• Çalışmaları izleme,
• Tehlike kaynağının yok edilmesi veya tehlikeden kaynaklanan riskin azaltılması için tedbir alınmasını isteme,
• Tekliflerde bulunma ve benzeri konularda çalışanları temsil etmeye yetkilidir.

İşverenin, iş sağlığı ve güvenliği kurulu oluşturma yükümünün koşulları
şunlardır:
• İş yerinde altı aydan fazla sürekli işlerin yapılması,
• İş yerinde en az elli çalışanın bulunması.

İş sağlığı ve güvenliği kurulları aşağıdaki kişilerden oluşmaktadır:
• İşveren veya işveren vekili,
• İş güvenliği uzmanı,
• İş yeri hekimi,
• İnsan kaynakları,personel, sosyal işler veya idari ve mali işleri yürütmekle
görevli bir kişi,
• Bulunması halinde sivil savunma uzmanı,
• Bulunması halinde iş yerinde görevli formen, ustabaşı veya usta,
• Çalışan temsilcisi, iş yerinde birden çok çalışan temsilcisi olması halinde baş temsilci.

İş sağlığı ve güvenliği kurulu, en az ayda bir kere toplanır.

İşyeri sağlık ve güvenlik birimi (İSGB), iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütmek üzere işyerinde kurulan, gerekli donanım ve personele sahip olan birimdir.

İşveren, iş yerinde yürütülen iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin her türlü kaydı ve
ayrıca çalışanların işten ayrılma tarihinden itibaren en az 15 yıl süreyle kişisel sağlık dosyalarını saklamakla yükümlüdür.

Çalışanların, iş yerinden ayrılarak başka bir iş yerinde çalışmaya başlaması halinde yeni işveren çalışanın kişisel sağlık dosyasını talep ederse önceki işveren dosyanın bir örneğini onaylayarak 1 ay içinde gönderir.

Çalışanın, çalışan temsilcisi olabilmesinin koşulları şunlardır: İşyerinin tam süreli daimi çalışanı olmak, en az 3 yıllık iş deneyiminin olması ve en az ortaokul düzeyinde öğrenim görmüş olmaktır. Doğru cevap B seçeneğidir.

İşyerinde görevlendirilecek çalışan temsilcisi sayısı; 2-50 arasında çalışanı bulunan işyerlerinde 1, 51-100 arasında çalışanı bulunan işyerlerinde 2, 101-500 arasında çalışanı bulunan işyerlerinde 3, 501-1000 arasında çalışanı bulunan işyerlerinde 4, 1001-2000 arasında çalışanı bulunan işyerlerinde 5, 2001 ve üzeri çalışanı bulunan işyerlerinde 6’dır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Çalışan temsilcisi; iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili çalışmalara katılma, çalışmaları izleme, tehlike kaynağının yok edilmesi veya tehlikeden kaynaklanan riskin azaltılması için tedbir alınmasını isteme, tekliflerde bulunma ve benzeri konularda çalışanları temsil etmeye yetkilidir. Yıllık rapor hazırlama, iş sağlığı ve güvenliği kurulunun görev ve yetkilerindendir. Doğru cevap E seçeneğidir.

İş sağlığı ve güvenliği iç yönerge taslağı hazırlamak, önleme politikası geliştirmek, eğitim programları hazırlamak, yıllık rapor hazırlamak iş sağlığı ve güvenliği kurulunun görev ve yetkilerindendir. İşverenin, iş sağlığı ve güvenliği kurulu oluşturma yükümünün koşulları ise şunlardır: İşyerinde altı aydan fazla sürekli işlerin yapılması, işyerinde en az elli çalışanın bulunmasıdır. Doğru cevap A seçeneğidir.

İş sağlığı ve güvenliği kurulunun görev ve yetkileri şunlardır: İş sağlığı ve güvenliği iç yönerge taslağı hazırlamak, alınması gerekli tedbirleri planlamak ve belirlemek, önleme politikası geliştirmek, eğitim programları hazırlamak, yıllık rapor hazırlamak, işçinin çalışmaktan kaçınma hakkını kullanmasında karar vermektir. Tekliflerde bulunma ve benzeri konularda çalışanları temsil etmek çalışan temsilcisinin görev ve yetkilerindendir. Doğru cevap B seçeneğidir.

İHY m.12’de işyeri hekimlerinin asgari çalışma süreleri, işyerinin girdiği tehlike sınıf ve derecesine göre ve işyerindeki çalışan sayısına göre değişen şekilde düzenlenmiştir. Buna göre; az tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 5 dakika, tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 10 dakika, çok tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 15 dakikadır. Az tehlikeli sınıfta yer alan 2000 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde, her 2000 çalışan için tam gün çalışacak en az 1 işyeri hekimi görevlendirilir. Tehlikeli sınıfta yer alan 1000 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde, her 1000 çalışan için tam gün çalışacak en az 1 işyeri hekimi görevlendirilir. Çok tehlikeli sınıfta yer alan 750 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde, her 750 çalışan için tam gün çalışacak en az bir işyeri hekimi görevlendirilir. Doğru cevap D seçeneğidir.

İş güvenliği uzmanlarının görevleri şunlardır: Rehberlik ve danışmanlık, risk değerlendirme, çalışma ortamı gözetimi, eğitim, bilgilendirme ve kayıttır. İşyeri hekimlerinin görevleri ise şunlardır: Rehberlik ve danışmanlık, sağlık gözetimi, eğitim ve bilgilendirme, ilgili birimlerle işbirliğidir. İş güvenliği uzmanları ile işyeri hekimleri benzer görevlere sahip olmakla birlikte sağlık gözetimi sadece işyeri hekimlerinin görevidir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Diğer sağlık personeli, İHY’de belirtilen görevlerini yerine getirmek için aşağıda belirtilen sürelerde görev yaparlar: Çok tehlikeli sınıfta yer alan 10-49 çalışanı olan işyerlerinde çalışan başına ayda en az 10 dakika, çok tehlikeli sınıfta yer alan 50-249 çalışanı olan işyerlerinde çalışan başına ayda en az 15 dakika, çok tehlikeli sınıfta yer alan 250 ve üzeri çalışanı olan işyerlerinde çalışan başına ayda en az 20 dakika görev yaparlar. Doğru cevap A seçeneğidir.

İş güvenliği uzmanı belgesi (A), (B) ve (C) grubu olarak sınıflandırılmıştır. İş güvenliği uzmanlarından (C) sınıfı belgeye sahip olanlar az tehlikeli sınıfta, (B) sınıfı belgeye sahip olanlar az tehlikeli ve tehlikeli sınıflarda, (A) sınıfı belgeye sahip olanlarsa bütün tehlike sınıflarında yer alan işyerlerinde çalışabilirler. Doğru cevap C seçeneğidir.

İSGGM veya bağlı birimlerinde en az 10 yıl görev yapmış mühendislik veya mimarlık eğitimi veren fakülte mezunlarıyla teknik elemanlar ve iş sağlığı ve güvenliği alanında müfettiş yardımcılığı süresi dahil en az 10 yıl görev yapmış mühendis, mimar veya teknik eleman olan iş müfettişleri, (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavına doğrudan katılabilirler. AÇSHB’da geçen çalışma süreleri, fiilen iş güvenliği uzmanlığı sözleşmesi süresinden sayılır ve bu durumda olanlar AÇSHB’deki görevlerinden ayrıldıkları takdirde hak ettiği belgenin sınavına doğrudan katılabilirler. Doğru cevap D seçeneğidir.

Ülkemizde iş sağlığı ve güvenliği alanındaki en önemli gelişme, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun (İSGK) (RG, T.30.06.2012, S.28339) yürürlüğe girmesiyle yaşanmıştır.