İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

İSGÜM’ün amacı çalışanların sağlıklarının korunması, çalışma ortamındaki iş kazaları ve meslek hastalıkları risklerinin en aza indirilmesidir. Bu amaçların gerçekleştirilebilmesi için İSGÜM, iş teftişi örgütüne tıbbi ve teknik destek sağlamaya çalışmakta, işçilere ve işverenlere eğitim ve yol göstericilik fonksiyonunu üstlenmekte, iş sağlığı ve güvenliği konularında araştırmalar ve yayınlar yapmaya çalışmaktadır. Bu amaçla oluşturulan birim ise İş Sağlığı ve Meslek Hastalıkları Bölümüdür.

Örgütlenme konusundaki dağınıklığın yarattığı ikinci önemli sorun, iş sağlığı ve güvenliği konusunda çok büyük önemi olan denetim sorunudur. Bugüne kadar olan uygulamanın ortaya çıkardığı görünüm, AÇSHB’nin yanı sıra Sağlık Bakanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, belediyeler, SGK ve işyerlerindeki iş sağlığı ve güvenliği kurullarının da denetim yetkisine sahip bulunduğudur. Böylece sonuçta, etkin olmayan ve yetersiz bir denetim ortaya çıkmaktadır.

İş sağlığı ve güvenliği kurulu oluşturmak ve bu kurulun kararlarını uygulamak çalışanların değil işverenin yükümlülükleri arasında yer almaktadır.

İşverenin TBK kapsamında işçiyi gözetme borcuna aykırı davranmasının hukuki sonuçları şunlardır:
• İş sözleşmesinin geçersizliği,
• İşverenin alacaklı temerrüdüne düşmesi,
• İşçinin iş sözleşmesini derhal fesih hakkı.

6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu, Özel Hukuk Açısından İşverenin İşçiyi Gözetme Borcu'na ilişkin düzenlenmiştir.

Çalışanların Sağlık Gözetiminin Sağlanması
• Çalışanlar işe girişlerinde, iş değişikliklerinde, iş kazası ve meslek hastalığı veya meslek hastalığı dışındaki sağlık nedenleriyle tekrarlanan işten uzaklaşmalarından sonra işe dönüşlerinde talepte bulunmaları halinde sağlık gözetimine tabi tutulurlar.
• İşin devamı süresince çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike sınıfına göre AÇSHB tarafından belirlenen düzenli aralıklarla sağlık kontrolü yapılır.

• Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışacaklar, yapılacak işe uygun olduklarını belirten sağlık raporu olmadan işe başlatılamazlar.
• İSGK’da öngörülen sağlık raporlarının, işyeri sağlık ve güvenlik biriminde veya hizmet alınan ortak sağlık ve güvenlik biriminde görevli olan işyeri hekiminden alınması gerekir.
• Sağlık gözetimi ve kontrolleri ile ilgili maliyet işveren tarafından karşılanır. Çalışanlara yansıtılamaz.
• Çalışanın özel hayatı ve itibarının korunması açısından sağlık muayenesi yapılan çalışanın sağlık bilgileri gizli tutulur (m.15).

Başka iş yerlerinden çalışmak üzere kendi iş yerine gelen çalışanların genel nitelikteki bilgileri almalarını sağlamak üzere bu çalışanların işverenlerine gerekli bilgileri verilmesi, İşverenin genel bilgilendirmelerin dışında vermesi gereken bilgiler arasında yer alır.

İş güvenliği uzmanları, iş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere AÇSHB tarafından yetkilendirilmiş, iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip, AÇSHB ve ilgili kuruluşlarında çalışma hayatını denetleyen müfettişler ile mühendislik veya mimarlık eğitimi veren fakültelerin mezunları ile teknik elemandır.

Bakanlığın örgüt yapısı içinde dört ayrı birim konuyla ilgilidir. Bunlar İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, Rehberlik ve Teftiş Kurulu Başkanlığı, İş Sağlığı ve Güvenliği Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü Başkanlığı (İSGÜM) ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (ÇASGEM) birimleridir. Doğru cevap A'dır.

İSGÜM, Uluslararası Çalışma Örgütü’nün teknik yardımı ile kurulmuştur. AÇSHB İş Sağlığı Daire Başkanlığı’na bağlı olarak görev yapmaktadır. Doğru cevap B'dir.

İş sağlığı ve güvenliği konusu yalnızca İktisadi ve İdari Bilimler Fakülteleri’nin Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri bölümlerinde zorunlu ders olarak okutulmaktadır. Bazı meslek yüksekokullarında ve bazı hukuk fakültelerinde seçimlik ders olarak okutulmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Rehabilitasyon: Koruyucu ve tedavi edici hizmetlerine rağmen bedenen veya ruhen sakat kalmış, çalışma gücünü kaybetmiş kişilerin, başkalarına bağımlı olmadan yaşamlarını sürdürebilmelerini sağlamak amacıyla yapılan tıbbi ve sosyal yardım çalışmalarıdır. Doğru cevap D'dir.

Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu ile ulusal, bölgesel ve genel yayın yapan özel televizyon kuruluşları ve radyolar, ayda en az 60 dakika iş sağlığı ve güvenliği, çalışma hayatında kayıt dışılığın önlenmesi, sosyal güvenlik, işçi ve işveren ilişkileri konularında uyarıcı ve eğitici mahiyette yayınlar yapmak zorundadırlar. Doğru cevap D'dir.

İşverenler, iş kazalarını kazayı izleyen 3 işgünü içinde SGK’ya bildirecektir. Doğru cevap C'dir.

Sağlık hizmeti sunucuları kendilerine intikal eden iş kazalarını, yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucuları ise meslek hastalığı tanısı koydukları vakaları en geç 10 gün içinde SGK’ya bildireceklerdir. Doğru cevap E'dir.

Destek Elemanı: Asli görevinin yanında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili önleme, koruma, tahliye,yangınla mücadele, ilk yardım vb. konularda özel olarak görevlendirilmiş,uygun donanıma ve yeterli eğitime sahip kişilerdir. Doğru cevap A'dır.

İşyeri, adres değiştirdiği zaman 10 gün içinde yeniden yeni adrese göre işyeri bildirgesi verilmelidir. Doğru cevap B'dir.

Sigortalının meslek hastalığına tutulduğunu öğrenen işverenler bu durumu 3 iş günü içinde SGK’ya bildirmek zorundadırlar. Doğru cevap C'dir.