İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ MEVZUATI

1925

2003

Bilgiyi ölçme ve değerlendirme

Tavsiye kararları

ILO, 1946 yılında Birleşmiş Milletler tarafından bir uzmanlık kuruluşu olarak tanınmış ve bu şekilde Birleşmiş Milletlerin ilk uzman kuruluşu olmuştur.

ILO mevzuatının kaynakları arasında 1919 yı- lında kabul edilen ILO Anayasası en üste yer almaktadır. Anayasa’nın başlangıç bölümünde yer alan temel ilkeler ve 1946 yılında Anayasası’nın eki olarak kabul edilen 1944 tarihli Filadelfiya Bildirgesi de ILO mevzuatına doğrudan kaynak oluşturmaktadır. Ayrıca, 1998 yılında kabul edilen Çalışmaya İlişkin Temel Haklar ve İlkeler Bildirgesi ile 2008 yılında kabul edilen Adil Bir Küreselleşme için Sosyal Adalet Bildirgesi de ILO mevzuatının kaynakları arasındadır.

Teknik yardım ve işbirliği: İhtiyacı olan ülkelere ulusal iş sağlığı ve güveliği kapasitelerinin ve programlarının güçlendirilmesi için teknik yardım ve finansal destek sağlamak önemlidir.

Sözleşmeler, düzenledikleri konuda temel ilkeleri içermekte olup kabul edildikten sonra üye ülkelerin onaylamasına yönelik, onaylayan ülkeyi bağlayan ve hukuksal yükümlülükler doğuran belgelerdir.

Türkiye’nin onayladığı ILO sözleşmelerinin yanında * işareti bulunmaktadır.

İş Sağlığı ve Güvenliği ve Çalışma Ortamına İlişkin Sözleşme Protokolü, 2002

164 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği ve ÇalışmaOrtamına İlişkin Tavsiye Kararı, 1981

161 sayılı İş Sağlığı Hizmetleri Sözleşmesi,1985*

171 sayılı İş Sağlığı Hizmetleri Tavsiye Kararı, 1985

187 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliğini Geliştirme Çerçeve Sözleşmesi, 2006*

197 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliğini Geliştirme Çerçeve Tavsiye Kararı, 2006

97 sayılı İşçilerin Sağlığını Koruma TavsiyeKararı, 1953

102 sayılı Sağlık Kuruluşları Tavsiye Kararı,1956,

194 sayılı Meslek Hastalıkları Listesi Tavsiye Kararı, 2002

187 sayılı Sözleşme, ulusal iş sağlığı ve güvenliği mevzuatı, politikaları, sistemleri ve programları yoluyla önleyici sağlık ve güvenlik kültürünü oluşturmak için sistematik bir yaklaşım sağlamaktadır (XIX World, 2011). Sözleşmenin amacı ulusal politika, ulusal sistem ve ulusal program geliştirme suretiyle iş kazalarının, meslek hastalıklarının ve ölümlerin önlenmesi için iş sağlığı ve güvenliğinin sürekli geliştirilmesine katkıda bulunmaktır.

1972 yılındaki Paris Zirvesinde sosyal birliğin ekonomik birlik ile eşitlik temelinde ele alınması ile bir dönüm noktası olmuştur. Bu kapsamda 1978 yılında İş Sağlığı ve Güvenliği Birinci Eylem Planı (1978-1982) uygulamaya geçirilmiştir. Bu eylem planında kazalara karşı üretim süreçlerine yönelik özel kurallar geliştirmek, işçilerin maruz kaldıkları etkenlerde üst sınırı belirlemek, iş sağlığı ve güvenliğinde denetimi gerçekleştirmek, iş kazası ve meslek hastalıklarının nedenlerini araştırmak ve risk düzeylerini belirlemek, üye devletler arasında iş sağlığı ve güvenliği istatistiklerinin ve yöntemle- rinin uyumlu hâle gelmesini sağlamak ile iş sağlığı ve güvenliği araştırmaları ve aralarındaki eşgüdümü sağlamak bulunmaktadır.

İkinci Eylem Planı, 1984 yılında kabul edilmiştir. Ancak, ekonomik kriz nedeniyle ilk eylem planının gerisinde kalmış ve iş sağlığı ve güvenliği alanında Avrupa Tek Sene.di onaylanıncaya kadar bir durgunluk dönemi söz konusu olmuştur

AB’nin iş sağlığı ve güvenliği alanındaki direk- ti eri yedi başlık altında toplanabilir. Bunlar

Çerçeve Direktif

İşyeri, Ekipmanlar, İşaretler ve Kişisel Ko- ruyucu Donanım

Kimyasal Maddeler ve Kimyasallarla Gü- venli Çalışma

Fiziksel Maddelere Maruziyet

Biyolojik Etkenlere Maruziyet

İşyükü, Ergonomi ve Psikososyal Riskler

Belirli İşkolları ve İşçilerle İlgili Önlemler

Çerçeve Direktif, iş sağlığı ve güvenliğinin alanını geliştirmede bir kilometre taşı olarak kabul edilmektedir ve Çerçeve Direktifin kabul edilmesinden sonra AB’de iş sağlığı ve güvenliği alanında mevzuat oluşturma süreci hızlanmıştır.

Avrupa Komisyonu tarafından 2019 yılına iliş- kin hazırlanan raporda, iş kazaları sonucunda en fazla can kaybının inşaat sektöründe yaşandığı, iş kazalarında göçmen çocukların özellikle korunmasız olduğu, özel sektörde sendikalaşma oranının düşüklüğü, kayıt dışılığın yüksekliği ve taşeronlaşmanın yaygınlığının çalışanların güvenliği konusundaki riskleri artıran etmenler olduğu ifade edilmiştir.

1946

Sözleşme

Tavsiye kararı

Uygulama Kuralı

Protokoller

2002