İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ DONANIMLARI, ÖLÇME TEKNİKLERİ - Deneme Sınavı - 8

Basınçlı Temiz Hava Tüplü Cihaz: Cihaz, esnek hortum, hava akımı sağlayan regülatör ve tam yüz maskesinden oluşur. Regülatörü, değişik şahısların ciğer yapısına göre nefes almada ihtiyaç göstereceği kadar temiz havayı verebilecek şekilde kendiliğinden ayarlıdır. Nefes vermede, oksijen veya hava akımı kesilerek harcanması önlenmekte ve tüpün daha uzun süre kullanılması sağlanmaktadır. Petrol buharlarına karşı patlama riski olan atmosferde ve kullanılan oksijenin, tehlikeyi artırabileceği yerlerde kullanılmaktadır.

Nominal Koruma Faktörü (NPF): İş yeri ortamında bulunan tehlikeli maddenin miktarının (konsantrasyonunun), o maddenin mesleki maruziyet sınır değerine (MAK) bölünmesiyle elde edilen minimum koruma katsayısıdır.

FFP1 filtreleme yeteneğine sahip toz maskeleri, su ve yağ bazlı zararsız partiküller ile neme karşı %80 oranında koruma sağlar.

Dolomit Tozu Testi: EN 149:2001 +A1:2009 Standardına göre bir maskenin minimum 8 saat kullanılabileceğini gösteren tercihen yapılan bir testtir. Dolomit tozu ile yapılan testleri geçen maskelerin sertifika işaretlemelerinde “D” işareti bulunmaktadır.

Yeşil renk ve K harfi taşıyan maskenin solunum filtresi maskenin, amonyak ve organik türevlerine karışı koruyucu olduğunu gösterir. (173. sayfadaki tablo)

Eldiven Seçimini Belirleyen Faktörler
• Kimyasalın çeşidi
• Maruziyet şekli (sıçrama, emilim vb)
• Maruziyet süresi
• Gerekli olan koruma alanı (el, dirsek vb)
• Kavrama gereklilikleri
• Termal koruma
• Boyut ve ergonomi
• Aşınma/direnç gereklilikleri

Besinlerin oksijenle birleşerek enerji açığa çıkarma­sı olayına solunum denir. Solunum organları (Solunum sis­temi), akciğerlerle, havayı dışardan alıp akciğerlere taşıyan burun, yutak, gırtlak ve soluk borusudur. Deri de yardımcı solunum organıdır. Dolayısıyla E seçeneğinde yer alan karaciğer, solunum sisteminin bir organı değildir.

Bir iş yerinde çalışma sırasında çalışanın solunum bölgesi göz önünde bulundurulduğunda, risk ortamında kimyasal ya da partikul olarak toz, gaz, buhar, sis, duman, sprey bulunması ve/veya havadaki oksijen oranının %19.5’in altına düşmesi durumunda ya da aşırı soğuk ve sıcak ortamlarda çalışan tarafından solunum sistemi koruyucu kullanılmalıdır.  Şehirlerden ve sanayi bölgelerinden uzak yer­lerde soluduğumuz hava normal koşullarda %21 oksijen, %78 azot ve diğer gazlardan oluşur. Buna göre doğru yanıt C seçeneğidir.

Doğru yanıt D seçeneğidir.  Normal ortam havası hacimsel olarak %20.9 oksijen içerir. Kapalı alandaki ok­sijen seviyesi toplam hava miktarının %19.5 inden aşağı düştüğünde, ortam oksijen açısından yetersiz duruma gelir. Oksijen yetersizliği gaz ya da sıvı tankların içinde, geniş boru hatları gibi kapalı alanlarda yapılan çalışmalarda oluşabilir. Oksijen oranı %8-10 arasında düştüğünde şuur kaybı, fenalaşma, yüzde kül rengi, dudaklarda morlaşma, bulantı ve kusma görülmektedir.

Doğru yanıt A seçeneğidir. Solunum koruma sistemi ile ilgili donanımlar iki başlıkta incelenebilir. Bunlardan birincisi Ortam atmosferine bağımlı olarak nitelendirilen filtreleme cihazları ikincisi ise ortam atmosferinden bağımsız olarak nitelendirilen solunum aparatlardır. Ortam atmosferinden bağımsız olarak nitelendirilen aparatlardan biriyle ilgilidir. Kapalı devre solunum cihazları olarak adlandırılan bu cihazlar altı temel gruba ayrılmaktadır. Kimyasal reaksiyonlu cihaz, zehirli gazların bulunduğu veya atmosferdeki oksijen oranının %19.5 in altında olduğu durum­larda kullanılır. Cihazın çalışma prensibi verilen nefesteki karbondioksit ve buharı absorbe eden ve maskeye kimyasal reaksiyon sonucu oluşan oksijen veren kanisterden geçen temiz havanın solunum torbasında soğuduktan sonra maskeye girmesi ola­rak özetlenebilir.

Solunum sistemi koruyucularının sahip olması gereken standartlar söz konusudur. Bu standartlardan bazıları seçeneklerde verilmiştir. Doğru yanıt B seçeneğinde yer alan standarttır. Sorunun doğru yanıtı olan TS EN 13794, solunumla ilgili koruyucu cihazlar içinde yer alan kapalı devre solunum cihazı standartlarını taşıdığını göstermektedir.

Doğru yanıt E seçeneğidir. EN 149:2001 +A1:2009 Standardına göre bir maskenin minimum 8 saat kullanabilmektedir. Bunu gösteren testte Dolomit Tozu Testi denmektedir. Dolomit tozu ile yapılan testleri geçen maskelerin sertifika işaretlemelerinde “D” işareti bulunmaktadır.

%12-15   Solunum ve nabız artışı, koordinasyon, algı ve yargının bozulması (Tablo 6.1)

Kimyasal Reaksiyonlu (Oksijen Üreten) Cihaz: Zehirli gazların bulunduğu veya atmosferdeki oksijen oranının %19.5 in altında olduğu durumlarda kullanılır.

TS EN 137: Kendi kendine yeterli, açık devreli sıkıştırılmış hava solunum cihazı

Maruziyet sınır değeri (TWA ya da MAK): Çeşitli kimyasal maddelerin ve partiküllerin iş yeri havasında bulunmasına müsaade edilen azami konsantrasyonlarına denir.

Maskelerin üzerinde bulunan harflerin anlamı: NR: Yeniden kullanılamaz. (Bir kez kullanılabilir)

Kişisel Koruyucu Donanımların İş Yerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik’in Ek-2’ de el ve kol koruyucuların çeşitleri aşağıdaki gibidir.

Özel koruyucu eldivenler,

Makinelerden (delinme, kesilme, titre- şim ve benzeri)

Kimyasallardan,

Elektrikten,

Sıcak ve soğuktan

Gerekli ise eldiven takma ve çıkarma için ihtiyaç duyulan süreyi en aza indirgemek amacıyla tasarlanmış olmalıdır.

El ve Kol Koruyucu Standartları

TS EN 407 - Isıl Risklere (Isı ve/veya ateş) Karşı Koruyucu Eldivenler