İŞ PLANI

Üretim planında, hem şimdi hem de gelecekte ürünün nasıl üretileceği açıklanmalı,
mevcut tesisler ve gerekli kaynaklar ayrıntılı biçimde belirtilmelidir. Ayrıca, aşağıdaki faktörlerde ele alınmalıdır (Deloitte, 2009).
• Üretim sürecinin aşamalar halinde kısa bir açıklaması.
• Mevcut tesisler (arsa ve fabrika).
• Şimdi ve gelecekte üretim kapasitesi; kapasitenin gelecekte genişletilme olasılığı.
• Verimlilik ve fire yüzdesi; sonucu etkileyen faktörler ve bunların nasıl kontrol altına alınacağı ve izlenebileceği.
• Hedeflenen üretim ve satış seviyelerine ulaşmak için yeni makine ihtiyacının belirlenmesi.

Süreç akış şemaları kullanmanın temel nedeni sistemin ana parçaları arasındaki ilişkiyi göstermektir. Bu şemalar ile akış adım adım semboler ile gösterilirken semboller da birbirlerine oklar ile bağlanmaktadır. Bir sürecin akışındaki adımların mantık sıralamasının
ve adımların varlığının sorgulanmasında çok büyük fayda bulunmaktadır. Ayrıca bir sürecin iyileştirilmesinde ve kalitesinin artırılmasında da etkin olarak kullanılabilmektedir.

Hangileri bu sembollerdir?

Bu nedenle, üretim planı hazırlanırken aşağıdaki konular önemli olmaktadır.
• Planlama döneminin belirlenmesi.
• Ürün gruplarının hazırlanması.
• Kısıtların bilinmesi

Üretim planlaması yapılırken izlenecek yol aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
• Üretim planının kapsayacağı dönemin belirlenmesi.
• Stok düzeylerinin belirlenmesi.
• Talep tahminlerinin yapılması.
• Kesin siparişlerin belirlenmesi.
• Dönem başı ve dönem sonu stok düzeylerinin belirlenmesi.

Ön Planlama: Üretim geliştirme ve tasarımı, satış tahminleri, işyeri düzeni, araç
politikası ve üretimin ön planlaması çalışmaları bu aşamada yapılmaktadır.

Malzemeler: Üretilecek ürünlerin analizi yapılarak tüm özellikleri ortaya çıkarılırken üretiminde kullanılacak malzemeler hakkında bilgi verilmelidir. Bu
malzemeler arasında ham maddeler, parçalar, yarı işlenmiş ürünler sayılabilir.
Hazır bulundurulacak bu malzemelerin tüm özellikleri, miktarları, teslim süreleri, alımları ve kontrolleri önem taşımaktadır. Çünkü üretimin aksamaması
için bu malzemelerin istenilen şekilde hazır bulunması gerekmektedir

Yöntemler: İşletme için olası üretim yöntemlerinin değerlendirilmesi ve belirlenen koşullar ve olanaklar altında en iyisinin tanımlanması gerekmektedir. Bu
şekilde yapılan bir çalışma üretim süreçlerinin inceleme ve değerlendirmesi ile
uygulama yöntemlerinin özellikleri ve ayrıntılı olarak geliştirilmesini kapsamaktadır.

Talep Tahmininin Hazırlanması: Her ürün için bir satış tahmini yapılmaktadır.
Bu tahmin genellikle haftalık, aylık ya da üç aylık dönemlerde ve orta dönemde
genellikle 3-12 aylık satılacak ürün miktarını içermektedir. Tahminler model ya
da şekil farkına bakılmaksızın ürün grupları için yapılmaktadır. Ürün miktarını
belirtmek için tek bir ölçü birimi kullanılmalıdır, böylece toplam çıktının üretim
kapasitesi ile ilişkisi daha kolay kurulabilecektir.

Ana üretim çizelgelemenin amaçları aşağıda ifade edilmiştir:
• Ürün stok seviyelerini belli bir seviyede tutarak ve müşteriye verilen teslimat tarihlerine uyarak belirli bir müşteri memnuniyetini sağlamak.
• Malzeme, işçilik ve makinelerin en etkin ve verimli kullanımını sağlamak.
• Malzemeye yatırımı istenen seviyede tutmak.

MGP üç soruyu yanıtlamak için tasarlanmıştır:
• Ne gereklidir?
• Ne kadar gereklidir?
• Ne zaman gereklidir?

Girişimci için önemli dokümanlardan biri de iş planıdır. Bu dokümanda işletme ile ilgili bilgiler, işletmenin strateji ve hedefleri, ürün/hizmet bilgileri, iş fikrinin piyasa ve talep yapısı, pazarlama ve üretim planı, yönetim organizasyon planı, finansal plan, iş kurma süreci faaliyet planı ve risk değerlendirmesi bulunmaktadır. Bu dokümandaki bilgiler incelendiği zaman girişimciye iş kurma ve işletme sürecinde yol gösterici bilgilerin olduğu görülmektedir.

İş Planı, işletmenin ekonomik ömrünü sürdürebilmesi için yapması gerekenleri ve bunları nasıl yapacağına karar verilen bir süreçtir. İşletmelerin sürdürülebilirliği müşterilerinin istek ve gereksinimlerini karşılayan mal ya da hizmet üretmelerine bağlı olduğuna göre iş planı içindeki üretim planının önemi ortaya çıkmaktadır. Üretim planı iş planı içinde önemli bir yere sahip olup adeta can damarlarından biridir.

Girdilerin çıktılara dönüşmesini sağlayan dönüşüm süreçleri fiziksel, yersel, fizyolojik ve kimyasal olabildiği gibi psikolojik ve bilgisel de olabilmektedir.

Girdilerin çıktıya dönüşümünde dört değişik türde değer yaratılabilmektedir. Bunlar şekil, yer, zaman ve sahiplik değeridir. Şekil değeri, girdilerin gerçek biçimlerinin değiştirilerek tüketiciye daha yararlı bir şekle dönüştürülerek yaratılmasıdır. Bu şekil değişimi, fiziksel ya da kimyasal olabilmektedir. İşletmelerin büyük bir kesimi bu tür değer yaratmaktadır.

Proje tipi üretimde eşsiz tek bir ürün belirli bir sürede tamamlanmaktadır. Bu ürünün üretiminden sonra, aynı ürün bir daha üretilmemektedir. Bu ürünün üretiminde ürün özellikleri tamamen müşteri tarafından belirlendiği ve tek bir ürün olduğu için siparişe göre üretime benzerlik göstermektedir.

Son 20 yılda müşteri istek ve gereksinimleri, teknoloji, ekonomi, sosyal hayat ve rekabet gibi bir çok konudaki büyük değişim fabrikasyon üretim sistemlerinde farklı yaklaşımların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bilgisayar ve ileri teknolojilerdeki gelişmelerin üretim ile bütünleşmeye başlaması ile birlikte ileri üretim sistemleri adı verilen sistemler oluşmuştur. Bu ileri üretim sistemleri arasında önemli olarak esnek üretim, tam zamanında üretim, yalın üretim, bilgisayarla bütünleşik üretim ve grup teknolojisi/hücresel üretim sistemleri sayılabilmektedir.

Ürün gruplarının oluşturulmasında üretim teknikleri ve yöntemleri konusunda tecrübe sahibi olmak dışında teknolojik gelişmeler, makine ve personel kapasitesi gibi kısıtların da göz önüne alınması önemli olmaktadır. Bu nedenle, üretim planı hazırlanırken aşağıdaki konular önemli olmaktadır:
• Planlama döneminin belirlenmesi.
• Ürün gruplarının hazırlanması.
• Kısıtların bilinmesi.

Üretim planlaması faaliyetleri iki ana grupta toplanabilmektedir.
1. Ön Planlama: Üretim geliştirme ve tasarımı, satış tahminleri, işyeri düzeni, araç politikası ve üretimin ön planlaması çalışmaları bu aşamada yapılmaktadır.
2. Planlama: Bu aşamada planlama kaynakları ile işin hazırlanması ve iş verme faaliyetleri ele alınmaktadır.

İş akışı: Üretim emrinden sonraki aşamada, malzemelerin depodan çıkarılarak ilgili iş istasyonlarına dağıtımlarının yapılması ile üretim fiilen başlamaktadır.

Ana üretim planlamasının hazırlanmasında genel olarak dört aşama bulunmaktadır:
1. Talep Tahmininin Hazırlanması.
2. Talebi Karşılayan Toplam Kapasitenin Belirlenmesi.
3. Üretim Kapasitesi İçin Alternatif Kaynakların Belirlenmesi.
4. Talebi Karşılayan Optimal Üretim Kapasitesinin Bulunması.