İŞ ORTAMINDA PROTOKOL VE DAVRANIŞ KURALLARI

Öğrenilmiş davranışlar sonradan kazanılan davranışlardır. Yetişkin davranışlarının hemen hemen tümü öğrenme yoluyla kazanılmıştır. Öğrenme bir uyum sürecidir. İnsan davranışlarının ana teması olan uyum çabasının belli bir genel yönü vardır. Bu yön dinamik bir varlık olan insanın, çevresiyle etkileşimlerinin sonucu olan bir takım değişiklikler geçirerek kendini biyo-psiko-sosyal bir varlık olarak gerçekleştirmesi doğrultusundadır. Öğrenilmiş davranışlar insanların doğuştan değil sonradan öğrendikleri davranışlardır ve istendik ve istenmedik biçiminde olmak üzere iki türdür. İstendik öğrenilmiş davranışlar planlı eğitimin sonucunda gerçekleşen davranışlardır. Örneğin, okuma yazma öğrenmek, düzgün diksiyonlu bir biçimde konuşmak bu tür bir davranıştır. İstenmedik davranışlar ise küfürlü konuşmak, yalan söylemek gibi davranışlardır.

Görgü kuralları, insanların toplumsal ilişkilerinde kendi sınırlarını çizen, davranışlarını kabul edilebilir sınırlar içinde tutan davranış kurallarıdır. Görgü kurallarını bilmek protokol gereklerini yerine getirmeyi sağlar. Görgü kurallarını bilen ve uygulayan kişiler, protokol kurallarını da uygulamış olurlar. Görgü kurallarını bilmeyen ya da uygulamak istemeyen kişiler ise bu kuralları zor, gülünç, gereksiz ya da bir yük olarak görebilirler. Protokolü zedelemek için uğraş verirler ama muhtemelen kazdıkları kuyuya kendilerini düşerler

Görgülü bir yönetici asistanı alay, kinaye, dedikodu, iğneleme vb. içeren türde konuş- malar yapmamalıdır. Örneğin, büroya birisi girip çıktığında arkasından konuşmamalıdır.

Kurum kültürü ise aynı kurumda çalışanların tutum, inanç, varsayım vebeklentileri ile bireylerin davranışlarını ve bireyler arası ilişkileri belirleyen faaliyetlerin nasıl yürütüldüğünü gösteren normlar denetimidir.

Öğrenilmiş davranışlar insanların doğuştan değil sonradan öğrendikleri davranışlardır ve istendik ve istenmedik biçiminde olmak üzere iki türdür. İstendik öğrenilmiş davranışlar planlı eğitimin sonucunda gerçekleşen davranışlardır. Örneğin, okuma yazma öğrenmek, düzgün diksiyonlu bir biçimde konuşmak bu tür bir davranıştır. İstenmedik davranışlar ise küfürlü konuşmak, yalan söylemek gibi davranışlardır.

Protokolde önemli kişiler şunlardır: Yöneticiler, halen görevde olan ve emekli olmuş devlet adamları, davetli konuklar, kadınlar. Ayrıca kamusal yaşamda komutanlar, diplomatlar, politikacılar, hakimler, savcılar, bilim insanları, sanatçılar, yazarlar, gazeteciler, sporcular, iş insanları, din görevlileri, sivil toplum kuruluşu başkanları, vb. önemli kişilerdir.

Öğrenilmemiş davranışlar dendiğinde aklımıza iki kavram gelmektedir. Bunlar; içgü- dü ve refleks’tir. İçgüdü, bir canlı türünün üyelerinde akıl ve düşünceden bağımsız olarak doğuştan gelen bilinçsiz her türlü hareket ve davranış olarak tanımlanır. İnsanda içgüdü değil içgüdüsel davranış kavramı kullanılır. İçgüdüsel davranışlar doğuştan vardır. Öğrenme gerektirmezler. Örneğin, tırtılın koza yapması, örümceğin ağ örmesi, ördeğin doğar doğmaz yüzmeye başlaması birer içgüdü örneğidir. Bir bebeğin doğar donmaz emmeye başlaması da içgüdüsel bir davranıştır. Bir davranışın içgüdü olabilmesi için: doğuştan gelmesi, bir türün tüm üyelerinde olması, karmaşık bir davranış yapıda ve ertelenemez olmalıdır.

Sosyal yaşamda davranış biçimleri elbette kişinin yaşantısı boyunca öğrenmiş olduğu davranış kalıpları ve bireysel özellikler ile etkileşimli olarak bağlantılıdır. Sosyal yaşam, çoğu zaman yazılı olmayan fakat derlenmesi mümkün olan kuralların ayrıntılarında belirlenir. Kişi sosyal yaşamda uyulması gereken hukuk kuralları gibi yazılı bir biçimde temin edemeyebilir ya da sosyal yaşamda davranış biçimlerinin hukuk kuralları gibi yaptırım gücü bulunmayabilir. Sosyal yaşamda davranış biçimleri aslında etik kuralları ile oldukça ilişkilidir. Etik kurallar çerçevesi bize sosyal yaşamda yapılması gereken davranış biçimleri de sunmaktadır.

Refleks dışarıdan gelen bir uyarıcıya karşın düşünülmeden içten gelen davranışlar olarak tanımlanır. Örneğin, limon kelimesini duyan bir kişinin ağzının sulanması, yüksek ışık karşısında gözbebeklerinin küçülmesi, karabiber koklayınca hapşırmak birer refleks hareketidir. Bir hareketin refleks olabilmesi için, doğuştan gelmesi, genelde ertelenmesi çok güç olsa bile ertelenebilmesi, aniden olup bitmesi gerekmektedir.

Büyüme ve olgunlaşma sonucu ortaya çıkan davranışlardan biri yürüme ve dik durmadır.

Eğitim, görgü, belli bir eğitimle yetiştirmek, iyi ahlak, nezaket ve görgü kurallarına bağlılık anlamına gelen kavram terbiyedir.

İnsanların birbirlerine zariflik, incelik ve ölçülülük çerçevesinde davranmaları veya birbirlerini inciltmemek için gerekli özeni göstermeleri anlamına gelen kavram nezakettir.

Bir iş görüşmesine giderken dikkat edilmesi gereken kurallar arasında şunlar yer almaktadır:

*Giyiminize özen gösterin.

*Abartma ve yalandan uzak durun.

*Yemek sırasında sofra kurallarına uyun.

*İşi yapabileceğiniz konusunda güven verin.

*İnsanlara ismiyle hitap edin.

Günümüz İşyerlerinde Dikkat Edilmesi Gereken Davranışlar

• İş yerinde çalışma arkadaşlarınızın masasına yaslanmak, oturmak, hele koltuğa oturmak, izinsiz

eşyasını kullanmak saygısızlıktır.

• Uzun süre masa başında çalışanlar için vücutlarında gerinme gereksinimi oluşabilir. Ancak bu

davranışı toplum içinde yapmak hoş bir görüntü oluşturmayabilir. Hatta “uykusu gelmiş” gibi

algılanmanız olasıdır.

• Çalışma mekanında veya toplantı salonunda size ait olmayan koltuğun yerini değiştirdiyseniz, iş

bitimi tekrar eski yerine götürmelisiniz.

• Çalışırken masanızın aşırı derecede dağınık olması, hakkınızda iyi bir izlenim vermeyeceği gibi tam

bir düzenli masada hiç çalışmıyorsunuz izlenimi verebilir. Çalışmanız bittiğinde ya da iş günü

bittiğinde odayı terk ederken masa derli toplu bırakılmalıdır.• Tatile çıkıyorsanız ve tatilde sürekli aranmak istemiyorsanız iş ya da takım arkadaşlarınıza takip

ettiğiniz işlerle ilgili bilgiler vermeli, gerekli notlar bırakmalısınız.

• İşyerinde telefonun yanında bulundurulacak not defteri, kalem, telefon rehberi size ve sizi arayanlara

zaman kazandıracak, işinizi kolaylaştıracaktır.

• İşyerinde gelen telefonu başka birine aktarmanız gerekiyorsa bunu yaparken kişi ve konu hakkında

vereceğiniz bilgiler hem arayan taraf hem de aranan taraf için önemli bir zaman kazancı sağlayacaktır

Üstlerin uymaları gereken protokol ve davranışlardan biri, üstler kurumlardaki yerlerini düşünerek hareket etmelidirler.

Bir toplumda uyulması gereken saygı ve incelik kurallarının bütününe görgü denir.

Yazma, öğrenilmiş davranışlardan biridir.

Öğrenilmemiş davranışlar herhangi bir canlı türünün üyelerinde bulunan önceden öğrenilmemiş davranış kalıplarıdır. Büyüme ve olgunlaşma sonucu ortaya çıkan öğrenilmemiş davranışlar ise, insan doğasının gelişimi ile gerçekleşen davranışlardır. Bebeklerin yürümeye ya da konuşmaya başlaması, dik durmak, ses çıkartmak büyüme ve olgunlaşma sonucu ortaya çıkan öğrenilmemiş davranışlara birer örnek teşkil ederler. Doğru cevap A'dır.

Öğrenilmemiş davranışlar herhangi bir canlı türünün üyelerinde bulunan önceden öğrenilmemiş davranış kalıplarıdır. Geçici davranışlar öğrenilmemiş davranışlar arasındadır. Buna göre, belirli bir etkenin etkisi sonucunda ortaya çıkan ve etkeninin etkisi gittiğinde kendiliğinden ortadan yok olan davranışlardır. Alkol alan bir insanın daha cesaretli konuşması, aslında çok heyecanlı olan bir insanın narkozun etkisi ile sakin tavırlar göstermesi geçici davranışlara birer örnektir. Doğru cevap B'dir.