İŞ ORTAMINDA PROTOKOL VE DAVRANIŞ KURALLARI

Kamusal yaşamda yöneticinin temsil niteliği protokol kurallarına uymasıyla ortaya çıkar. Çünkü yöneticinin başarısını %34 temsil niteliği (protokol), %33 bilgi ve becerisi, %33 kişiliği oluşturmaktadır.

Protokol, resmî davranışı tanımlamaktadır; protokol de görgü gibi kurallar aracılığıyla tanımlanmaktadır. Protokol kuralları, görgü kurallarını geçersiz kılmaz; tam tersine onları sağlamlaştırır. Protokol kuralları sadece; resmîyet içeren ortamlarda, makam, toplantı ve tören, resmî davet, ziyafet, vb. etkinliklerde geçerlidir.

Toplumsal davranış kuralları; her ülkede egemen olan kültüre ait değerler, inançlar; gelenek ve görenekler; normlara, bağlı olarak tanımlanmaktadır. Sosyal açıdan değer, insanın toplum içinde nasıl hareket edeceğini belirten kurallardır.

Protokol kurullarını oluşturan öğeler:

Sosyal davranış kurullarını oluşturan öğeler:

Tarih boyunca bütün devletler ve toplumlar törensel ve biçimsel kurallar düzeni içinde yaşamışlardır. Her dönemde devletin ve devlet adamlarının yaşam düzeni protokol kuralları içinde yürütülmüştür. Ayrıca, bütün dinlerde ve mabetlerde yapılan ayin ve törenler; belirli bir düzen içinde gerçekleştirilmiştir. Bu nedenledir ki, protokolün doğduğu ve uygulandığı yerler ilk olarak saraylar ve mabetler olmuştur.

Protokolün tarihçesi, diplomatik protokol tarihidir. “Diplomatik alanda protokol kurallarının temeli, Yunanlar tarafından atılmıştır. Çünkü elçilerin dokunulmazlığı gibi ilk diplomasi kuralları Yunanlar tarafından yaratılmış ve daha sonra Romalılar tarafından da uygulanmıştır. Nitekim Romalılarda elçilere gösterilen saygı ve itibar bugünlere kadar gelmiştir.

Türkiye’de kamusal alanda, protokol kelimesinin kullanıldığı yerler ve anlamları aşağıda listelenmiştir:

Protokolde Önemli Kişiler: Kamusal ve toplumsal yaşamda protokol kurallarının uygulanmasında üç kişi çok önemlidir. Denebilir ki; protokol, saygı ve nezaket kuralları bu üç kişi için konmuştur. Protokolde en önemli kişiler şunlardır:

Devlet protokolü, devlet törenlerinde devlet başkanlarına uygulanan diplomatik ve siyasi protokol kuralları bütünüdür. Türkiye’de Başkentte yapılan milli ve resmi bayram törenleri, Cumhurbaşkanının göreve başlama ve tebrik törenleri, Cumhurbaşkanına sunulan güven mektubu törenleri; Cumhurbaşkanının kabul ya da ziyaret törenleri, Cumhurbaşkanı tarafından verilen resmi davet ve ziyafetler, vefat eden Cumhurbaşkanlarının cenaze törenleri, Cumhurbaşkanının yabancı ülkelere resmi ziyaretleri, yabancı devlet başkanlarının karşılama ve uğurlama törenleri; devletin yabancı konukları ağırlama işleri, uluslararası anlaşmalar ve imza törenleri, uluslararası resmi toplantı ve konferanslar, Cumhurbaşkanı’nın yabancı devlet adamlarına; tebrik, teşekkür ve taziye mesajları devlet protokolü kapsamında değerlendirilmektedir.

Kıdem (Öncegelme): Protokolde kıdem ya da kıdemli olma, eşdüzeyde olan, aynı unvan veya rütbeyi taşıyan kişiler arasında uygulanan bir tür öncegelme ilkesidir. Bu yüzden, kıdem (öncegelme) ilkesi, genel olarak eşitler arasında ve yatay protokol sıralamasında uygulanan bir ölçüttür. Ayrıca, eşdüzeyde olan kişi ve/veya kurumlar arasında astlık ve üstlük oluşturmamak için, protokolde öncelik sıralaması yatay olarak yapılmaktadır. Kıdemli olma (öncegelme) hakkı, bir kurumda aynı unvan, rütbe, mevki, statü, kariyer ve meslekte daha önce göreve başlamak demektir.

Protokol kuralları Fransızca ' protoole ' kelimesinden Türkçeleştirerek dilimize protokol olarak yerleşmiştir. Davranış bilgisi anlamına gelen protokol kuralları yöneticilerin ve tüm çalışanların kamusal yaşamda biçimsel olarak uyum gösterdikleri; uyguladıkları kurallar bütünüdür. Doğru cevap D'dir.

Protokol kurallarının temeli Yunanlılar tarafından atılmıştır. Çünkü elçilerin dokunulmazlığı gibi ilk diplomasi kuralları Yunanlılar tarafından yaratılmış ve daha sonra Romalılar tarafından da uygulanmıştır. Doğru cevap C'dir.

Türk devlet yönetiminde kamu gücü Hakan ile Hatun tarafından birlikte temsil edilmiştir. Antlaşmalarda Hatun Hakan'ın sağ tarafında oturur, tüm antlaşmalarda imzası bulunur, imzası olmayan antlaşmalar geçersiz sayılırdı. Osmanlı Devleti'nde padişahın eşinden çok annesi Valide Sultan protokolde yer almıştır. Doğru cevap B'dir.

Özel ve kamu kurum ve kuruluşlarında tören düzenindeki organizasyonlarda konum, yer, mekan, alan, kullanılan eşyalar, malzemeler, nitelik ve nicelik, dekorasyon , giyim kuşam, ikramlar, katılımcıların davranışları, verilen hizmetler, hediyeler, takdimlerin önemli bir anlamı ve yorumu vardır. Çünkü protokolde % 99 başarı başarısızlık olarak değerlendirilir. Doğru cevap A'dır.

Protokoller 6 farklı şekilde olabilir: 1. Katma protokol, ek protokol, katılma protokolü, 2. Koalisyon protokolü, 3. Sınır protokolü, 4. Yönetsel protokol, 5. Sağlık terimi protokol, 6. Antlaşma belgesi olarak protokol. Doğru cevap E'dir.

Protokolde önemli kişiler şunlardır: Yöneticiler, halen görevde olan ve emekli olmuş devlet adamları, davetli konuklar, kadınlar. Ayrıca kamusal yaşamda komutanlar, diplomatlar, politikacılar, hakimler, savcılar, bilim insanları, sanatçılar, yazarlar, gazeteciler, sporcular, iş insanları, din görevlileri, sivil toplum kuruluşu başkanları, vb. önemli kişilerdir.Doğru cevap B'dir.

Protokolde önemli olan resmi yerler şunlardır: Makam odaları, makam otomobilleri, toplantılar, törenler, ve resmi davet / ziyafetler. Doğru cevap E'dir.

Protokol türlerini 9 maddeye ayırabiliriz. Bunlar; saray protokolü, devlet protokolü, siyasi protokol, diplomatik protokol, askeri protokol, mülki protokol, kurumsal protokol, adli protokol ve akademik protokoldür. Doğru cevap B'dir.

Türkiye Cumhuriyeti'nde devlet protokolünün sorumluluğu Atatürk'ün Cumhurbaşkanlığı döneminde Ocak 1927 tarihinde Dışişleri Bakanlığı Protokol Genel Müdürlüğü'ne verilmiştir. Doğru cevap A'dır.

Protokol ilkelerine göre yöneticinin eşi, kamusal alanda ve bir etkinlikte yönetici eşit olarak eşiyle birlikte ev sahibidir. Bu yüzden yönetici eşi yönetici statüsündedir. Ancak eş bu temsil hakkını kamusal alanda eşiyle birlikte olduğu zaman kullanmaktadır. Bu durum eş kurallara uymak zorundadır. Kamusal alanda ve etkinliklerde eş tek başına eşini temsil edemez. Eşinin yerini alamaz. Eş sadece eşini sosyal olarak temsil edebilir. Doğru cevap B'dir.