İŞ HUKUKU VE İŞ SAĞLIĞI GÜVENLİĞİ MEVZUATI

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 4. maddesi, işverenin genel yükümlülüklerini düzenlemektedir. Doğru yanıt B'dir.

6331 sayılı Kanun’un 2/2-ç maddesinde bağımsız çalışanların kanunun kapsamında olmadığı düzenlenmiştir. Doğru yanıt A'dır.

Geçici Personel; Bir yıldan az süreli veya mevsimlik hizmeti görenler olarak tanımlanmaktadır. Doğru yanıt A'dır.

Alt İşveren, bir işverenden, iş yerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin bir işte veya bir işin bölüm veya eklentilerinde, iş alan ve bu iş için görevlendirdiği sigortalıları çalıştıran üçüncü kişiyi, ifade eder. Doğru yanıt C'dir.

Fabrika faaliyetleri bu kapsamda yer almamaktadır. Doğru yanıt E'dir.

Çalışma ücretleri işverenin risk değerlendirmesi sonucuna göre belirlemesi gereken önleyici tedbirlerden biri değildir. Doğru yanıt C'dir.

İş yerinin girdiği tehlike sınıfına göre 1000- 1500-2000 çalışanı olan işveren, en az bir tam süreli iş yeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı çalıştırmakla yükümlüdür. Doğru yanıt A'dır.

6331 sayılı Kanun’un 20. maddesinde çalışan temsilcisi görevlendirme yükümlülüğü düzenlenmiştir.Doğru yanıt D'dir.

Grev yapmak 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'na göre sorumluluk değil yasak olarak belirlenmiştir. Doğru yanıt D'dir.

İş yerinde yaşamsal tehlikenin varlığı, çalışanlara çalışmaktan kaçınma hakkı vermemekte, bu durumda işverene uygulanabilecek tek baskı aracı, eğer iş güvenliği teftişi yapılırsa, işin durdurulması yaptırımı olarak düzenlenmektedir. Acil olmayan yaşamsal tehlikeler bakımından söz konusu yaptırım, müfettiş tespitini takip eden dört gün içinde uygulanacaktır. Doğru yanıt D'dir.

• Memur: Mevcut kuruluş biçimine bakılmaksızın, Devlet ve diğer kamu tüzel kişi- liklerince genel idare esaslarına göre yürütülen asli ve sürekli kamu hizmetlerini ifa ile görevlendirilenler, bu kanunun uygulan- masında memur sayılırlar (Md. 4).

Sözleşmeli Personel: Kalkınma planı, yıl- lık program ve iş programlarında yer alan önemli projelerin hazırlanmasında ve ger- çekleştirilmesinde ve işlerliği şart olan, zaruri ve istisnai hâllere münhasır olmak üzere meslek bilgisine ve ihtisasına ihtiyaç duyulan elemanların sözleşme ile çalıştırılmasına karar verilen kamu hizmeti görevlileridir (Md. 4).

Geçici Personel; Bir yıldan az süreli veya mevsimlik hizmeti görenler.

İşçiler; (a,b,c) fıkraları dışında kalan kişilerdir. Bunlar hakkında bu kanun uygulanmaz (Md. 4).

İşyeri Sahibi

Kanun’a göre sigortalı olanların işlerini yaptıkları iş yerlerinin sahibi veya kullanıcısı olan gerçek ya da tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşları ifade eder.

Alt İşveren

Bir işverenden, iş yerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin bir işte veya bir işin bölüm veya eklentilerinde, iş alan ve bu iş için görevlendirdiği sigortalıları çalıştıran üçüncü kişiyi, ifade eder.

6331 sayılı Kanun’un 2/2-d maddesi uyarınca tutuklu ve hükümlülerin infaz hizmetleri sırasında iyileştirme kapsamında yaptıkları işyurdu, eğitim, güvenlik ve meslek edindirme faaliyetleri Kanun’un kapsamı dışında tutulmuştur.

İSG Hizmetleri Yönetmeliğine Göre Çalışanların Sorumlulukları;

Çalışanlar, iş yerinde sağlıklı ve güvenli çalışma ortamının korunması ve geliştirilmesi için;

İş yeri hekimi, iş güvenliği uzmanı veya işveren tarafından verilen iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili mevzuata uygun talimatlara uyar.

İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yerine getirmek üzere işveren tarafından görevlendirilen kişi veya OSGB’lerin yapacağı çalışmalarda işbirliği yapar.

İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin çalışmalara, sağlık muayenelerine, bilgilendirme ve eğitim programlarına katılır.

Makine, tesisat ve kişisel koruyucu donanımı verilen eğitim ve talimatlar doğrultusunda ve amacına uygun olarak kullanır.

Teftişe yetkili makam tarafından işyerinde tespit edilen noksanlık ve ilgili mevzuata aykırılıkların giderilmesi konusunda, işveren ve çalışan temsilcisi ile işbirliği yapar.

İş yerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tesis ve binalarda sağlık ve güvenlik yönünden ciddi ve yakın bir tehlike ile karşılaştıklarında ve koruma tedbirlerinde bir eksiklik gördüklerinde, işverene veya çalışan temsilcisine derhal haber verir.

1. İş yerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tehlikeli madde, taşıma ekipmanı ve diğer üretim araçlarını kurallara uygun şekilde kullanmak, bunların güvenlik donanımlarını doğru olarak kullanmak, keyfi olarak çıkarmamak ve değiştirmemek.

2. Kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımı doğru kullanmak ve korumak.

3. İş yerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tesis ve binalarda sağlık ve güvenlik yönünden ciddi ve yakın bir tehlike ile karşılaştıklarında ve koruma tedbirlerinde bir eksiklik gördüklerinde, işverene veya çalışan temsil- cisine derhâl haber vermek.

4. Teftişe yetkili makam tarafından iş yerinde tespit edilen noksanlık ve mevzuata aykırılıkların giderilmesi konusunda, işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak. Kendi görev alanında, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak.

5. İş yerine, sarhoş veya uyuşturucu madde almış olarak gelmek ve işyerinde alkollü içki veya uyuşturucu madde kullanmak yasaktır (Md. 28).

Devlet memurları, Türkiye Cumhuriyeti Ana- yasasına sadakatle bağlı kalmak ve T.C. yasalarına sadakatle uygulamak zorundadırlar (657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, Md.6). Devlet memurları siyasi partilere üye olamazlar, herhangi bir siyasi parti veya kişinin yararını ve zararını hedef tutan bir davranışta bulunamazlar, görevlerini yerine getirirken dil, ırk, cinsiyet, siyasi düşünce felsefi inanç, din ve mezhep ayrımı yapamazlar (657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, Md.7). Devlet memurları resmi sıfatlarının gerektirdiği itibar ve güvene layık olduklarını hizmet içindeki ve dışındaki davranışlarıyla göstermek zorundadırlar (657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, Md.8). Devlet memurlarından yurt dışında görevli bulunanlar devlet itibarını veya görev haysiyetini zedeleyici fiil ve davranışlarda bulunamazlar (657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, Md.9). Devlet memuru amirinin verdiği emirleri yerine getirmekle görevlidir (657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, Md.10).

Çalışanların Hakları

Katılım Hakkı

Çalışmaktan Kaçınma Hakkı

Çalışılan Tehlikeli Bölgeyi Terk Etme Hakkı

İdari Makamlara Şikayet ve İhbar Hakkı

İşverenin 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 27. maddesi uyarınca para cezasının tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde sulh ceza mahkemesine itiraz hakkı saklıdır.

Çalışanlar, işverenin iş sağlığı ve güvenliği yükümlülüklerini yerine getirmemesi durumunda baskı (önleyici) aracı niteliği taşıyan bazı haklarla işverenin söz konusu yükümlülükleri yerine getirmesini sağlayabilirler. Bu nedenle bu hakları, baskı aracı niteliği taşıyan haklar olarak nitelendirmek yanlış olmayacaktır. 6331 sayıl İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nunda katılım hakkı (18. madde), çalışmaktan kaçınma hakkı, çalışma yerini terk etme hakkı, iş sözleşmesini haklı nedenle derhâl fesih hakkı (13. madde), işvereni şikâyet ve ihbar hakkı (24. madde) olarak düzenlenmiştir.