İŞ HUKUKU VE İŞ SAĞLIĞI GÜVENLİĞİ MEVZUATI - Deneme Sınavı - 13

Bireysel iş hukuku, birey olarak işçi, işveren ve devlet arasındaki hukuki ilişkilerin incelendiği hukuk dalıdır. İş sözleşmesinin kurulması, bu sözleşmeden doğan işçi ve işveren borçları, iş sözleşmesinin fesih yoluyla sona erdirilmesi ve sonuçları, çalışma süreleri, yıllık izinler, iş sağlığı ve güvenliği önlemleri gibi konular bireysel iş hukukunun inceleme alanına dahildir. İşçi veya işverenlerin kurmuş oldukları sendikaları aracılığıyla girdikleri hukuki ilişkilerin incelendiği hukuk dalı ise toplu iş hukuku olarak adlandırılır. Toplu iş hukuku kendi içinde sendikalar hukuku, toplu iş sözleşmesi hukuku ve toplu iş uyuşmazlıkları hukuku olarak alt dallara ayrılır. İşçi ve işveren sendikalarının kuruluş ve işleyiş
esasları, sendikalara üyelik, sendikal hak ve özgürlüklerin korunması sendikalar hukuku altında incelenir. İşçi sendikası ile işveren sendikası veya
işveren arasında bağıtlanan toplu iş sözleşmesinin, hüküm ve sonuçları toplu iş sözleşmesi hukuku, toplu görüşmelerin anlaşmazlıkla sonuçlanması halinde başvurulacak barışçı çözüm yolları ve iş mücadelesi araçları olarak grev ve lokavt toplu iş uyuşmazlıkları hukukunun inceleme alanına dahildir. Ayrıca kamu görevlilerinin sendika ve toplu görüşme hakları da bu hukuk dalıyla ilgilidir. Doğru cevap D'dir.

Bireysel İş Hukuku kapsamı:
• İş Kanunu
• Basın İş Kanunu
• Deniz İş Kanunu
• Türk Borçlar Kanunu

Toplu İş Hukuku kapsamı:

•Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu

Doğru cevap B'dir.

Osmanlı İmparatorluğu döneminde çalışma ilişkileri ilk dönemler örf ve adet kuralları çerçevesinde düzenlenirken Tanzimatla birlikte yasal düzenlemelerin sayısı artmıştır. 1865 tarihli Dilaver Paşa Nizamnamesi, 1869 tarihli Maadin
Nizamnamesi, 1877 tarihli Mecelle’nin çalışma ilişkilerine ilişkin ilgili hükümleri, 1909 tarihli Tatil-i Eşgal Kanunu ve Cemiyetler Kanunu bu dönem kabul edilen yasal düzenlemelerin başında gelir. Doğru cevap D'dir.

Ülkemizde çıkarılan ilk İş Kanunu 1936 tarihli 3008 sayılı İş Kanunu’dur. Doğru cevap C'dir.

İşverenin Korunması, iş hukukunun ilkeleri arasında yer almaz. Doğru cevap A'dır.

Yönetim hakkı, iç yönetmelikler, toplu iş sözleşmesi ve yargı; iş hukukunun ulusal kaynaklarından; iki taraflı sözleşmeler ise uluslararası kaynaklarındandır. Doğru cevap E'dir.

3 kişiden fazla işçi çalışan esnaf işyerleri İş Kanunu’nun kapsamı içindedir. Doğru cevap B'dir.

Mutlak emredici hükümler aksi hiçbir biçimde kararlaştırılamayan,
işçi lehine dahi olsa aksinin kararlaştırılması mümkün olmayan düzenlemelerdir. Doğru cevap D'dir.

Yürütme, iş hukukunun resmi kaynakları arasında yer alır. Doğru cevap B'dir.

Yargıtay antrenörlerin İş Kanunu’nun uygulama alanına girdiğine karar
vermiştir. İş Kanunu kapsamı dışında kalan profesyonel sporcular Türk Borçlar Kanunu’nun hizmet sözleşmesine ilişkin hükümlerine tabi olarak çalışırlar. Doğru cevap A'dır.

İş sözleşmesinin kurulması, bu sözleşmeden doğan işçi ve işveren borçları, iş sözleşmesinin fesih yoluyla sona erdirilmesi ve sonuçları, çalışma süreleri, yıllık izinler, iş sağlığı ve güvenliği önlemleri gibi konular Bireysel İş Hukukunun inceleme alanına dâhildir. Sendikaların kurulması ve işleyişleri ise Toplu İş Hukukunun inceleme alanındadır. Doğru cevap A'dır.

Toplu görüşmelerin anlaşmazlıkla sonuçlanması halinde başvurulacak barışçı çözüm yolları ve iş mücadelesi araçları olarak grev ve lokavt, toplu iş uyuşmazlıkları hukukunun inceleme alanına dâhildir. Doğru cevap B'dir.

Kurtuluş Savaşı sırasında 1921 yılında TBMM tarafından kabul edilen Ereğli Havzai Fahmiyesi Maden Amelesi Hukukuna Müteaallik Kanun ile Kömür Tozları Kanunu’nun kabulü dikkat çekicidir. Ancak ülkemizde modern anlamdaki iş hukuku Cumhuriyet’in kurulması ile oluşmuştur. 1924 tarihli Hafta Tatili Kanunu ve 1926 tarihli Borçlar Kanunu bu alandaki ilk kanunlardır. Doğru cevap C'dir.

Ülkemizde modern anlamdaki iş hukuku Cumhuriyet’in kurulması ile oluşmuştur. 1924 tarihli Hafta Tatili Kanunu ve 1926 tarihli Borçlar Kanunu bu alandaki ilk kanunlardır. Devletin öncülüğünde ulusal sanayinin oluşmaya başlaması ile 1936 tarihinde yürürlüğe giren 3008 sayılı İş Kanunu bu alandaki ilk özel kanun olup 30 yıldan fazla süreyle uygulanmıştır. Doğru cevap D'dir.

İş hukukunun 4 temel ilkesi bulunmaktadır. Bunlar: İşçinin korunması; Sözleşme serbestisinin sınırlanması; Yararlılık veya işçi lehine şart; ve Kendi kendine Yardım'dır. Doğru cevap E'dir.

İşçinin korunması ilkesi sınırsız biçimde işçilere ekonomik ve sosyal haklar sağlamak olarak anlaşılmamalıdır. Bir Anayasa Mahkemesi kararında ifade edildiği gibi, sosyal devlet güçsüzleri güçlüler karşısında koruyarak gerçek eşitliği ve dolayısıyla toplumsal dengeyi sağlamakla yükümlü bir devlet anlayışıdır. Dolayısıyla işçinin korunmasının sınırı toplum yararıdır. Doğru cevap A'dır.

Yararlılık ilkesi veya işçi lehine şart ilkesi uyarınca aynı konuyu düzenleyen birden çok hukuk kuralının bulunması hâlinde işçinin lehine olan düzenleme öncelikle uygulanır. Doğru cevap B'dir.

Uluslararası kaynaklar, birden fazla devletin bir araya gelmesiyle oluşturulan çok taraflı anlaşmalar ve yabancı ülkelerde çalışan Türk işçilerinin çalışma koşullarını ve sosyal güvenlik haklarını düzenleyen iki taraflı anlaşmalardan oluşur. Doğru cevap C'dir.

işyerinde uygulanacak çalışma koşullarını önceden, genel ve yeknesak biçimde içeren düzenlemeler iç yönetmeliği oluşturur. İç yönetmelik iş sözleşmesinin eki niteliğindedir. Doğru cevap D'dir.

Evlerde ev hizmetlerinde çalışanlar İş Kanunu’nun kapsamı dışında bırakılmıştır. Evlerde temizlik işi yapanlar, bahçıvanlar veya şoförler Türk Borçlar Kanunu’nun hizmet sözleşmesine ilişkin hükümlerine tabi tutulmuştur. Doğru cevap E'dir.