İş Hijyeni ve Genel Korunma Yöntemleri

• Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması.
• Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme ve benzeri yöntemlerle azaltılması.

• Gerekli önlemleri de dikkate alarak, gürültüye maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya konulur.
• Gürültüye maruz kalınan çalışma yerleri uygun şekilde işaretlenir. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılması sağlanır.

• Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında,
kulak koruyucu donanımları çalışanların kullanımına hazır hâlde bulundurur.
• Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
• Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her türlü çabayı gösterir ve alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

• Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli tedbirleri derhâl alır.
• Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

• Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi
• Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler
• Kulak koruyucularının seçilmesi

• Maruziyeti, maruziyet sınır değerinin altına indirmek üzere gerekli olan tedbirleri derhâl alır.
• Maruziyet sınır değerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik gerekli tedbirleri alır.

• Risk değerlendirmesi sonucunda elde edilen bilgiler,
• İş yerinde bulunan tozun çeşidinin tanınması, tozdan kaynaklanan sağlık ve güvenlik riskleri, meslek hastalıkları, mesleki maruziyet sınır değerleri ve diğer yasal düzenlemeler hakkında bilgiler,
• Çalışanların kendilerini ve diğer çalışanları tehlikelerden koruması için yapılması gerekenler ve alınacak önlemler,
• Kişisel koruyucu donanımların doğru kullanımı ve bakımı.

• Uygulamaların Gerekliliği: Işınlanmanın zararlı sonuçları göz önünde bulundurularak, net bir fayda sağlamayan hiçbir radyasyon uygulamasına izin verilemez.
• Optimizasyon: Radyasyona maruz kalmaya sebep olan uygulamalarda, olası tüm ışınlanmalar için bireysel dozların büyüklüğü, ışınlanacak kişilerin sayısı, ekonomik ve sosyal faktörler göz önünde bulundurularak mümkün olan en düşük dozun alınması sağlanır.
• Doz Sınırlaması: Tıbbi ışınlamalar hariç, izin verilen tüm ışınlamaların neden olduğu ilgili organ veya dokudaki eşdeğer doz ve etkin doz, yıllık doz sınırlarını aşamaz.

Hangi türden olursa olsun, bütün radyasyon kaynakları için TAEK tarafından saptanan birincil ve ikincil sınırları aşmamak koşulu ile Lisans Sahibi tarafından belirlenen sınırlardır.

• Kayıt Düzeyi

• İnceleme Düzeyi

• Müdahale Düzeyi

6 mSv’i geçemez.

• Denetimli Alanlar

• Gözetimli Alanlar

• Hastaya hekimin yazılı isteği dışında hiçbir radyasyon uygulaması yapılamaz.
• Hastanın alacağı veya alması gereken doz miktarının tayini ve tıbbi ışınlama süresince hastanın radyasyondan korunmasını sağlamak üzere gerekli tüm bilgiler yazılı olarak önceden belirlenir ve uygulanır.
• Radyasyondan korunma konusunda uygulamaya özgü olarak eğitilmiş personel çalıştırılır.

• Uygun solunum sistemi koruyucusu ve diğer kişisel koruyucu donanım ile bunları kullanacak çalışanların ve çalışma sürelerinin belirlenmesi ve kişisel koruyucuların kullanılmasını sağlar.
• Sınır değerin aşılması ihtimali olan yerlere uyarı levhalarının konulmasını sağlar.
• Asbest veya asbestli malzemeden çıkan tozun, tesis veya çalışma alanı dışına yayılmasını önler.

- Çalışanlara koruyucu giysi, solunum cihazları gibi yapılan işe uygun kişisel koruyucu donanım verilir.
- Kişisel koruyucu donanımlar işyeri dışına çıkarılmaz. Koruyucu giysiler işyerinde veya temizlik işlerinin yapıldığı yerlerde temizlenir ve işyerinden yalnızca kapalı kaplar içerisinde çıkarılır.
- Koruyucu giysiler ile çalışanların kendilerine ait giysileri ayrı ayrı yerlerde muhafaza edilir.
- Çalışanlara uygun el ve yüz yıkama yerleri, tozlu işlerde ise duş imkânı sağlanır.
- Kullanılan kişisel koruyucu donanımlar, özel olarak belirlenmiş yerlerde saklanır,
her kullanımdan sonra kontrol edilip temizlenir, tamir ve bakımı yapılır.

- Asbestoz
- Mezotelyoma
- Akciğer kanseri (bronşiyal karsinom)
- Mide-bağırsak kanseri

- Maruz kalan veya kalabilecek çalışan sayısı, mümkün olan en az sayıda tutulur.

- Çalışma prosesleri ve teknik kontrol önlemleri, biyolojik etmenlerin ortama yayılmasını önleyecek veya ortamda en az düzeyde bulunmasını sağlayacak şekilde düzenlenir.
- Öncelikle toplu koruma önlemleri alınır veya maruziyetin başka yollarla önlenemediği durumlarda kişisel korunma yöntemleri uygulanır.
- Hijyen önlemleri, biyolojik etmenlerin çalışma yerlerinden kazara dışarıya taşınması veya sızmasının önlenmesi veya azaltılmasını sağlamaya uygun olur.
- “Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliği”nde yer alan ilgili diğer uyarı işaretleri de kullanılır.
- Biyolojik etmenleri içeren kazaların önlenmesine yönelik plan hazırlanır.
- Gerektiğinde, kullanılan biyolojik etmenlerin muhafaza edildikleri ortam dışında bulunup bulunmadığının belirlenmesi için mevzuata uygun ölçümler yapılır.
- Atıkların, gerektiğinde uygun işlemlerden geçirildikten sonra çalışanlar tarafından güvenli bir biçimde toplanması, depolanması ve iş yerinden uzaklaştırılması, güvenli ve özel kapların kullanılması da dâhil uygun yöntemlerle yapılır.
- Biyolojik etmenlerin iş yeri içinde güvenli bir şekilde kullanılması ve taşınması için gerekli düzenlemeler yapılır.

• Biyolojik etkenlere maruz kalan çalışanların sağlık gözetiminden sorumlu olan İşyeri Hekimi, çalışanların sağlık durumlarını v maruziyet koşullarını bilmelidir.

• Çalışanların sağlık gözetimi, işyeri hekimliğinin uygulama ve prensiplerine uygun olarak yürütülmelidir.

• Sağlık gözetimi yapılırken, her çalışan için, İşyeri Hekimliğinde ulaşılabilen son bilgiler ışığında, konu ile ilgili daha ileri testler yapılmasına karar verilebilir. 

• Uygun dekontaminasyon(enfeksiyon etkeni mikroorganizmalardan arınma) ve dezenfeksiyon yöntemlerinin belirlenmesi
• Biyolojik etmenlerin bulaştığı atıkların risksiz bir şekilde işlenmesini ve ortadan kaldırılmasını sağlayacak uygun yöntemlerin kullanılması

• İş yerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonucunda çalışanların sağlık ve
güvenliği yönünden risk bulunduğunun ortaya çıkması hâlinde çalışanların tehlikeli maddelere maruziyeti önlenir.
• Kanserojen veya mutajen maddelerin tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanlarıyla değiştirilmesinin teknik olarak mümkün olmadığı hâllerde, bu maddelerin üretiminde ve kullanılmasında teknik imkânlara göre kapalı sistemler kullanılır.
• Kapalı sistemle çalışmanın teknik olarak mümkün olmadığı hâllerde, çalışanların maruziyeti mümkün olan en az düzeye indirilir.
• Çalışanların kanserojen veya mutajen maddelere maruziyeti belirlenen sınır değerleri aşamaz.

• Bu işlerin yapıldığı yerlerde çalışanların yemeleri, içmeleri ve sigara kullanmaları önlenir.
• Çalışanlara, koruyucu giysi veya uygun özel giysi verilir ve bunların günlük kıyafetlerinden ayrı yerlerde saklanabilmesi için birbirinden ayrı elbise dolapları bulundurulur.
• Çalışanlara uygun ve yeterli yıkanma yeri, tuvalet ve temizlik malzemesi sağlanır.
• Kişisel koruyucu donanımların özel yerlerde ve uygun şartlarda saklanması sağlanır ve her kullanımdan sonra ve mümkünse kullanmadan önce kontrol edilerek temizlenir, tamir edilir veya değiştirilir.

• İş yerinde kullanılan kanserojen veya mutajen maddelerin riskleri ve etkileri,
• Tütün kullanımının getirebileceği ek riskler de dâhil sağlığı etkileyebilecek riskler,
• Maruziyeti önlemek için alınan ve alınacak önlemler,
• Hijyen kuralları,
• Kişisel koruyucu donanımların kullanılması,
• Kazaların önlenmesi ve kaza halinde kurtarma çalışmaları da dâhil yapılması gereken işler,
• Kanserojen veya mutajen madde içeren tesis ve kapların üzerinde bulunması gereken anlaşılır ve okunaklı etiketler ile açıkça  görülebilir uyarı ve tehlike işaretleri.

- İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
- Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden geçirir.
- Riskleri önlemek veya azaltmak için gerekli görülen ve çalışanın kanserojen veya mutajen maddelere maruz kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi de dâhil benzeri önlemleri uygular.
- İşyeri Hekiminin gerekli gördüğü durumlarda; benzer biçimde maruz kalan çalışanların da düzenli bir şekilde sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

- Çalışanların mesleki ve tıbbi öz geçmişleri ile ilgili kayıtların tutulması

- Çalışanların sağlık muayenelerinin yapılması

- Çalışanlarda, ilk ve geri döndürülebilir etkilerinin tespitinin yanı sıra mümkün olduğu hâllerde biyolojik izlemenin yapılması

- Sağlık gözetimi kapsamında, çalışanlara iş sağlığı alanında en son geliştirilen
testlerin uygulanması

• Acil durumların olumsuz etkilerini azaltacak önleyici tedbirler derhâl alınır ve çalışanlar durumdan haberdar edilir. Acil durumun en kısa sürede normale dönmesi için gerekli çalışmalar yapılır ve etkilenmiş alana sadece bakım, onarım ve zorunlu işlerin yapılması için acil durumlarda görevlendirilen çalışanlar ile iş yeri dışından olay yerine intikal eden ekiplerin girmesine izin verilir.
• Etkilenmiş alana girmesine izin verilen kişilere uygun kişisel koruyucu donanım ve özel güvenlik ekipmanı verilir ve acil durum devam ettiği sürece kullanmaları sağlanır. Uygun kişisel koruyucu donanımı ve özel güvenlik ekipmanı bulunmayan kişilerin etkilenmiş alana girmesine izin verilmez.
• Tehlikeli kimyasallarla ilgili bilgiler ve acil durum müdahale ve tahliye prosedürleri kullanıma hazır bulundurulur. İş yerindeki acil durumlarda görevlendirilen çalışanların ve iş yeri dışındaki ilk yardım, acil tıbbi müdahale, kurtarma ve yangınla mücadele gibi konularda faaliyet gösteren kuruluşların bu bilgilere ve prosedürlere kolayca ulaşabilmeleri sağlanır

• İş yerinde uygun düzenleme ve iş organizasyonu yapılır.
• Tehlikeli kimyasal maddelerle çalışmalar, en az sayıda çalışan ile yapılır.
• Çalışanların maruz kalacakları madde miktarlarının ve maruziyet sürelerinin mümkün olan en az düzeyde olması sağlanır.
• İş yerinde kullanılması gereken kimyasal madde miktarı en az düzeyde tutulur.
• İş yeri bina ve eklentileri her zaman düzenli ve temiz tutulur.
• Çalışanların kişisel temizlikleri için uygun ve yeterli şartlar sağlanır.
• Tehlikeli kimyasal maddelerin, atık ve artıkların işyerinde en uygun şekilde işlenmesi, kullanılması, taşınması ve depolanması için gerekli düzenlemeler yapılır.
• İkame yöntemi uygulanarak, tehlikeli kimyasal madde yerine çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden tehlikesiz veya daha az tehlikeli olan kimyasal madde kullanılır.

• Alınan önlemlerin etkinliğini ve sürekliliğini sağlamak üzere yeterli kontrol, denetim ve gözetim sağlanır.
• İşveren, çalışanların sağlığı için risk oluşturabilecek kimyasal maddelerin düzenli olarak ölçümünün ve analizinin yapılmasını sağlar. 
• İşveren, yükümlülüklerini yerine getirirken, mevzuatta belirtilen ölçüm sonuçlarını da göz önünde bulundurur. Mesleki maruziyet sınır değerlerinin aşıldığı her durumda, işveren bu durumun en kısa sürede giderilmesi
için koruyucu ve önleyici tedbirleri alır.
• İşveren, risk değerlendirmesi sonuçlarını ve risk önleme prensiplerini temel alarak, çalışanları kimyasal maddelerin fiziksel ve kimyasal özelliklerinden kaynaklanan tehlikelerden korumak için, uygun teknik önlemleri alır ve idari düzenlemeleri yapar. 

• İş ekipmanı ve çalışanların korunması için sağlanan koruyucu sistemlerin tasarımı, imali ve temini, sağlık ve güvenlik yönünden yürürlükteki mevzuata uygun şekilde yapılır.
• Patlama basıncının etkisini azaltacak düzenlemeler yapılır.
• Tesis, makine ve ekipmanın sürekli kontrol altında tutulması sağlanır.
• İş yerlerinde, sıvı oksijen, sıvı argon ve sıvı azot bulunan depolama tanklarının yerleştirilmesinde asgari güvenlik mesafelerine uyulur.

• İşveren;
İlgili mevzuata göre gereken durumlarda,
- İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli görüldüğü hallerde,
- İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla, çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
• En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
• Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu gösterdiği yerlerde, en düşük maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri yaptırılabilir.