İŞ HAYATINDA STANDARTLAR - Deneme Sınavı - 6

Sosyal sorumluluk çabalarının uzun dönemli olarak devam ettirilebilmesi, işletmecilik faaliyetlerinin sürdürülebilirliğiyle doğru orantılıdır. Günümüzde sürdürebilirlik kaçınılması mümkün olmayan önemli bir işletmecilik konusu halini almıştır. Sürdürülebilirlik kapsamında işletmelerin doğal kaynakları nasıl koruyarak faaliyet gösterecekleri, örgütsel atıkları nasıl en aza indirmeleri gerektiği, geri kazanım, soyu tükenmekte olan bitki ve hayvanları koruyarak çevrenin korunması çabalarına nasıl katkı sağlayacakları ele alınan alt başlıklar arasındadır

Sürdürülebilir piyasa kavramıyla anlatılmak istenen temiz enerji piyasası gibi piyasalardır. Sürdürülebilir yönetim ise işletmelerin süregelen faaliyetlerinin daha sürdürülebilir kılınması anlamına gelmektedir. Sürdürülebilir piyasalar işletmeler için oldukça cazip iş fırsatları sunmaktadır. Sürdürülebilir yönetim ise daha çok işletmenin sürdürülebilir bir şekilde, bir başka ifadeyle piyasa koşulları ve teknolojik sınırlılıklar dikkate alınıp toplumsal ve çevresel açıdan olumsuz bir etki oluşturmayacak şekilde yönetilip yönetilmediğiyle ilgilidir.

Yeşil işletmecilik hareketi kendiliğinden ortaya çıkmamıştır. Yeşil hareketin ortaya çıkışına ve hızla yayılıp gelişmesine neden olan bazı etkenler vardır. Bu etkenler “megatrend” şeklinde adlandırılan ve tüm dünyayı etkileyen geniş çaplı dönüşümlerdir.

Küreselleşme bireylerin, sermayenin, malların, hizmetlerin, bilginin, teknolojinin ve kültürün daha hızlı dolaşımını olanaklı kılan dünya çapında etkileşim anlamına gelmektedir. Geçtiğimiz dönemde dünya çapında mal ve hizmet değişimi önemli oranda artış göstermiştir. Küreselleşme işletmelere daha geniş pazarlara erişim olanağı sağlamakta fakat aynı zamanda sektörel rekabetin de yoğunlaşması sonucunu doğurmaktadır.

Paydaş yaklaşımında ise işletme farklı paydaşların çevreye ilişkin taleplerini karşılamaya çalışmaktadır. Paydaşların her birinin çevreye ilişkin beklentisi farklı olabilir. İşletme tüm paydaş gruplarını dikkate almakta ve çevresel konularla ilgili tüm paydaşları tatmin eden bir faaliyet planı geliştirmektedir

ISO 14001 uluslararası düzeyde kabul gören çevre yönetim sistemi standartıdır. ISO 14001 işletmelerin kaynaklarını daha verimli kullanmalarına, atıklarını azaltmalarına, rekabet üstünlüğü elde etmelerine ve paydaşlarının güvenini kazanmalarına destek olarak çevresel performanslarını gelişmelerini sağlamaktadır

Düşük karbon ekonomisi (Low Carbon Economy - LCE), üretilen bir değerin, tüketiciye ulaştırılmasında ve tüketim sonrasındaki aşamalarda atmosfere en az miktarda sera gazı (karbondioksit) salımı verecek şekildeki bir ekonomik yapının oluşturulmasıdır.

İş hayatında etik bireysel kararların örgüt üzerindeki etkisine odaklı bir konudur. Bunun aksine sosyal sorumluluk örgütün hem topluma yönelik fayda sağlaması hem de hissedar değerini arttırmasını gerekli kılan toplumsal beklentiler ve gerekliliklerdir

Günümüzde tüketiciler örgütlerin çevresel duyarlılık göstermelerini,
toplumsal fayda sağlayan girişimlerde bulunmalarını, çalışanlarınının sağlıklarını
koruyacak önlemler almalarını beklemektedir. Ayrıca birçok toplumda örgütlerin iş sahibi olmayanlara yönelik meslek edindirme kursları sunması, eğitime ve sanata katkı yapması, faaliyet gösterdikleri şehirlerin kalkınma çabalarına katkı sağlayan işlere girişmeleri beklenmektedir.

Üçlü sorumluluk veya üçlü kâr hanesi (ing. Triple bottom line - TBL veya 3BL) işletmelerin amaçlarının çeşitlenmesi ve sorumluluklarının artışına ilişkin en önemli göstergelerden birisidir.

Sosyoekonomik görüş işletmelerin kâr elde etmenin ötesinde sosyal sorumlulukları olduğu düşüncesine dayanmaktadır.

Sosyal sorumlu örgüt yasal ve ekonomik gerekliliklerin ötesinde, doğru işleri yapma niyeti olan ve toplumun genel refah düzeyini geliştimek amacıyla faaliyet gösteren örgüttür.

Günümüzde sürdürebilirlik kaçınılması mümkün olmayan önemli bir işletmecilik konusu halini almıştır. Sürdürülebilirlik kapsamında işletmelerin doğal kaynakları nasıl koruyarak faaliyet gösterecekleri, örgütsel atıkları nasıl en aza indirmeleri gerektiği, geri kazanım, soyu tükenmekte olan bitki ve hayvanları koruyarak çevrenin korunması çabalarına nasıl katkı sağlayacakları ele alınan alt başlıklar arasındadır.

İşletmecilik literatüründe sürdürebilirlik geleneksel olarak işletmenin devamlılığı ve kazanç artışı sağlaması olarak tarif edilmektedir

Tüketim bilincinin gelişmesi ve gelir düzeyindeki artış, işletmelerin sürdürülebilirliğin maliyetini ürün fiyatlarına yansıtılabilmelerini olanaklı kılar.

Yeşil işletmecilik ekolojik açıdan sürdürülebilir işletmecilik anlamına gelmektedir.

Nüfus, iklim değişikliği, şehirleşme ve küreselleşme yeşil hareketin temel tetikleyicilerindendir.

"Sosyal sorumlu işletmelerin ekonomik başarıları her zaman daha yüksek olur." ifadesi yanlıştır. Ekonomik başarı ile sosyal sorumluluk arasında ilişki olması, sosyal sorumlu işletmelerin ekonomik başarı düzeyleri yüksek olacaktır anlamına gelmez. Örneğin işletme kârlılık düzeyinin yüksek olması sebebiyle, başkaları için “lüks” olabilecek düzeyde sosyal sorumlu eylemlerde bulunuyor olabilir.  

Çalışanlar ve sendikalar işletmenin paydaşları arasında yer almakta ve bu paydaşlara karşı işletmenin, çalışanlara güvenli bir çalışma ortamı yaratmak ve sendikalarla adil müzakere yapmak olmak üzere sosyal sorumlulukları bulunmaktadır. 

C seçeneğinde işletmelerin sosyal sorumluluklarının kısıtlı alanlarda gerçekleştirildiği ifade edilmektedir. Ancak, örgütlerin toplumun refahını geliştirme ve koruma amaçlı sosyal sorumluluk girişimleri çok farklı alanlarda gerçekleştirilebilir. Bunlardan bazıları, faaliyet gösterilen yerleşim birimiyle (ör. ülke, şehir, mahalle vb.) olan ilişkiler, tüketicilerle olan ilişkiler, topluma hizmet uygulamaları ve istihdama yönelik girişimlerdir. 

D seçeneğindeki "işletmenin çalışanlarının sağlığını koruyacak önlemler alması" ifadesi işletmenin sosyal sorumlulukları arasında yer almaktadır.

İşletme, hissedarlar/işletme sahipleri, tedarikçiler, bankalar ve diğer kredi kurumları, kamu kurumları, çalışanlar, sendikalar, tüketiciler, rakipler ve toplum ve kuruluş yerinde yaşayanlar olmak üzere çeşitli paydaşlarına yönelik sosyal sorumlulukları bulunmaktadır. E seçeneğindeki kamu kurumları da bunlardan biridir. 

Doğru cevap seçeneği B'dir.

Üçlü sorumluluk veya üçlü kâr hanesi (ing. Triple bottom line - TBL veya 3BL) işletmelerin amaçlarının çeşitlenmesi ve sorumluluklarının artışına ilişkin en önemli göstergelerden birisidir. Genel olarak belirtmek gerekirse örgütlerin, özellikle de büyük örgütlerin, elde ettikleri finansal başarıyı tüketicilere ve faaliyet gösterdikleri topluma borçlu olduğu söylenebilir. Bu nedenle örgütler iyi niyetin ve adaletin bir gereği olarak topluma karşı duyarlı olmalıdır. Sosyal sorumluluk girişimlerinin savunucuları genelde örgütlerin sorumluluklarının üç baslık altında toplanması gerektiğini ileri sürmektedir. Üçlü sorumluluk örgütün sosyal (toplumsal), ekolojik (çevresel) ve ekonomik sorumlulukları olduğu ve sorumluluklarının tümünü dengeli bir şekilde yerine getirmesi anlamına gelmektedir. 

Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevap seçeneği C'dir.

Örgütlerin sosyal sorumlu olmaları toplumsal düzeyde kabul görse de konuya ilişkin karşıt görüşler, Adam Smith, Ludvig von Mises, Frederich Hayek ve Milton Friedman tarafından ileri sürülmüştür. Bu iktisatçılar sosyal sorumluluğun yöneticilerin karar verme sürecinin bir bileşeni olarak düşünülmemesi gerektiğini ileri sürmektedir.

İşletmeler son tahlilde, toplumun yasal kısıtlarıyla uyumlu bir şekilde ürettikleri mal ve hizmetlerden elde ettikleri geliri en üst düzeye çıkartmaya çalışmalıdır. Yöneticiler kurumsal sosyal sorumluluk projelerine finansal kaynak ayırdıklarında, kendilerine toplum için neyin iyi olduğuna ilişkin karar veren bir rol atfetmektedirler. 

Elde edilen gelirin yapılan işle ilgili olmayan alanlara yatırılması örgütün rekabet gücünü azaltacak, fiyat artısına ve vergi matrahında düşüşe neden olacak, sonuçta da örgütün istihdam potansiyeli olumsuz etkilenecektir. 

Milton Friedman’a göre işletme yöneticileri işletme sahiplerine karşı getiri sağlama ve aynı zamanda toplum refahını gözetme gibi iki amaca odaklandığında önemli bir çıkar çatışması oluşmakta, bu çatışma da isletmenin çöküşüne zemin hazırlamaktadır. 

Friedman yöneticileri sosyal sorumluluk amaçları peşinde koşmaya yöneltmenin iş etiğine de aykırı olduğunu belirtmektedir. Çünkü yöneticilerin toplumsal fayda için uyguladıkları sosyal sorumluluk faaliyetlerinin maliyeti ya hissedarlara yüklenmekte ya da tüketicilere aktarılmaktadır. Yönetici işletmenin profesyonel çalışanı ise sorumluluğu topluma değil, işletme sahiplerine karşıdır. 

Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevap seçeneği B'dir.