İŞ HAYATINDA STANDARTLAR - Deneme Sınavı - 22

İlk olarak yaralanma ve ölüm risklerinin düşürülmesi firmanın daha düşük ücret düzeylerinde işçi çalıştırabilmesine imkân sağlar. İşçiler iş güvenliğine değer verdikleri için işlerini daha sağlıklı ve nispeten güvenli ortamlarda yapmak isterler. İkinci olarak daha yüksek iş güvenliğinin sağlanması iş kazaları sebebiyle üretimin durması sorununu azaltacaktır. İş yerinde daha az kaza olacağı için ayrıca yaralanan işçilerin rehabiltasyonu ve firma için önem taşıyan anahtar personelin üretim dışına çıkması sorunu da azalacaktır. Üçüncü olarak iş kazalarının azaltılması yeni işçilerin işe alınma ve eğitilme maliyetlerini de azaltacaktır. Dördüncüsü işyeri güvenliği firmanın beşeri sermayeye yaptığı firmaya özel (spesifik) eğitimin getirisinin sonlanmasını engelleyecektir. Çünkü iş kazaları firmanın maliyetlerine katlanarak eğittiği işçileri devre dışı bıraktığında firma yaptığı beşeri sermaye yatırımının karşılığını almamış olacaktır. Son olarak firma işçilerini iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı sigorta ettiriyorsa işyeri güvenliğinin artması sigorta maliyetlerini de azaltacaktır

Konjonktürel Dalgalanmalar:Ekonominin reel üretim hacminde gözlenen iniş ve çıkışlar konjonktür olarak adlandırılmaktadır. Konjonktür ekonomideki büyüme ve daralma dönemlerinin dönüşümlü olarak yaşanmasını ifade etmektedir. Konjonktür dönemi dört aşamadan meydana gelir: tepe, daralma, dip ve genişleme.

Az gelişmiş ülkelerde iş sağlığı ve güvenliği konusunda ulusal politikaların olmaması ve iş sağlığı ve güvenliği mevzuatının oluşmamış olması, eğitim yetersizliği, iş sağlığı ve güvenliğine yeterli bütçenin ayrılmaması, güvencesiz çalışma ortamının yaygınlığı, tehlikeli işlerde iş güvenliğinin sağlanmasına yönelik kamuoyu baskısının olmaması özellikle küresel sermaye için işgücü maliyetlerini düşüren başlıca unusurlar olmaktadır.

Bazı araştırmalar işten önce 5 saat veya daha az uyuyan veya 16 saatten uzun süredir uyanık durumda olan işçilerin yorgunluk nedeniyle işte hata yapma ihtimallerinin önemli ölçüde arttığını göstermektedir.

Yorgunluk ve uykusuzluğun işgücünün performansını olumsuz yönde etkilediği kabul edilmektedir. Araştırmalar yorgunluğun etkilerini şu şekilde sıralamışlardır:

• Karar alma yeteneğinin azalması
• Karmaşık planlamalar yapabilme yeteneğinin azalması
• İletişim becerilerinin azalması
• Verimlilik ve performansın azalması
• Hafıza kaybı ve ayrıntıları hatırlayamama
• Çevredeki değişikliklere ve kendisine aktarılan bilgilere karşılık verememe
• Uyanık kalamama (araç kullanırken uyuma)
• Risk alma eğiliminin artması
• Unutkanlığın artması
• Hatalı değerlendirmeler yapmak
• Hastalığın, işe gitmemenin ve işçi devir hızının artması
• Kaza oranlarının artması

Makinelerin mekanik aksamlarından kaynaklanan iş kazalarına şu örnekler verilebilir:

RİSKLER

SONUÇLARI

Dönen miller, dişliler

Elbiselerin dolaşması, makineye kapılma

Birlikte hareket eden sert yüzeyler

Ezilme

Makaslar ve kesici aletler

Kesilme

Keskin uçlar

Kesilme ve delinme

Kablolar ve hortum bağlantıları

Kaymalar, takılmalar ve düşmeler

OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği dokuz başlık altında yayımlanmıştır.

Etik konusunda dört temel yaklaşımın varlığından söz edilmektedir. Bunlar; faydacı yaklaşım, haklar yaklaşımı, adalet kuramı yaklaşımı ve bütünleştirici sosyal sözleşme yaklaşımıdır

Faydacı yaklaşım kararların faydasının sonuçlarıyla belirleneceği düşüncesine dayanır.Kararların etik olup olmaması ortaya çıkan sonuçların faydasına bağlı olarak değerlendirilmelidir. Yaklaşım her ne kadar açık ve net bir şekilde etik ve etik dışı arasında ayrım yapılmasını olanaklı kılsa da birçok kararın çok yönlü etki yaratabileceği gerçeğini göz ardı etmektedir. Haklar yaklaşımı ise örgütsel kararlarda temel insan haklarının, örneğin müşterilerin mahremiyet hakkı veya çalışanların güvenli bir ortamda çalışma hakkı gibi hakların ne oranda korunduğuyla ilgilidir. Her ne kadar bireysel hakların korunması arzu edilen bir durum olsa da bu durum grup süreçleri, üretkenliği ve gelişimi açısından zede- leyici olabilir. Adalet kuramı yaklaşımı ise tüm kararların var olan kural ve yasalara uygun olarak alınması gerektiğini savunur. Fakat karar vericilerin her türlü durum için kural belirlemesi esasına dayandığından verimsiz bir ortam yaratması muhtemeldir. Bütünleştirici sosyal sözleşme yaklaşımında ise kararların var olan kültürel, bölgesel ve sektörel davranış normlarıyla uyumlu olması gözetilmektedir. Normların tam olarak anlaşılamadığı durumlarda çatışma doğurma potansiyelinin oldukça yüksek olduğu göz ardı edilmemelidir.

1990’lı yıllarda kurumsal yönetişimin bu denli kabul görmesi dört temel nedene bağlanmaktadır. Bunlar; yaşanan şirket skandalları,finansal krizler, küreselleşme ve özelleştirme şeklinde sıralanmaktadır.

Yeşil yakalı meslekler (işler), çevresel kaliteyi koruyan ve zenginleştiren mesleklerdir. Bu kapsamda yeşil iş olarak adlandırılabilecek işler;

• Özellikle endüstri, taşımacılık ve inşaat gibi sektörlerde enerji ve kaynak verimliliğinde gelişmeler sunan faaliyetler,
• Yenilenebilir enerji (I. öncül Doğru olur),
• Sürdürülebilir taşımacılık (II. öncül Doğru olur),
• Atık yönetimi ve hammaddelerin geri dönüşümü (III. öncül Doğru olur),
• Kirlilik kontrolü ile ilgili eko-endüstriler,
• Balıkçılık, ormancılık ve tarımı kapsayan doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımını içeren işler,
• İklim değişikliğine uyum ile ilişkili faaliyetler ve
• Çevre dostu hizmetler

biçiminde sıralanabilir. Bu bilgilere göre tüm öncüller doğru olur. Dolayısıyla Doğru Cevap E seçeneğidir.

ISO 14001; uluslararası düzeyde kabul gören çevre yönetim sistemi standartıdır. ISO 14001 işletmelerin kaynaklarını daha verimli kullanmalarına, atıklarını azaltmalarına, rekabet üstünlüğü elde etmelerine ve paydaşlarının güvenini kazanmalarına destek olarak çevresel performanslarını geliştirmelerini sağlamaktadır. ISO 9001 kalite yönetimi veya ISO 45001 iş sağlığı ve güvenliği konularına odaklanmaktadır. ISO 54001 ve ISO 81001 gibi ise kalite standardı bulunmamaktadır. Dolayısıyla Doğru Cevap B seçeneği olur.

Vekâlet teorisi (agency theory), vekillerin (işletme yöneticileri) asillerin (işletme sahipleri) amaç ve çıkarları doğrultusunda hareket etmelerinin sağlanabilmesi sorununa ilişkin olarak ortaya atılmış bir teoridir.

Kurumsal yönetişime ilişkin uygulamalar ülkeden ülkeye farklılık gösterebilmektedir. Bu farklılaşmanın altında yatan nedenler arasında ülkelerdeki mülkiyet hakları, finansal sistem, işletmeler arası bağlar, işgücünün temsil hakkı, sendikal haklar, yönetim ideolojileri ve kariyer yollarındaki farklılıklar yer almaktadır.

ISO 14001: 2015’le gelen yenilikler arasında;

• Çevre yönetim sisteminin örgütün stratejik yönelimiyle daha uyumlu olması,
• Liderin (üst yönetimin) daha güçlü katkısının sağlanması,
• Sürdürülebilir kaynak kullanımına ve iklim değişimine yol açan etkilerin düşürülmesine yönelik proaktif girişimlerin hayata geçirilerek çevreye verilen zararın ve aşınmanın azaltılması,
• Çevresel etki değerlendirmesinde kapsamın ürün geliştirme aşamasından ürünün
yaşam ömrünün sonuna dek dikkate alan ürün yaşam döngüsüne odaklanılarak
geliştirilmesi ve
• Paydaş odaklı iletişim stratejisinin sürece dâhil edilmesi

sayılabilir. Bunlar arasında "sistemlerin çevresel etkisine ilişkin detaylı bir bilgi birikiminin elde edilmesi" yer almamaktadır. "Sistemlerinin çevresel etkisine ilişkin detaylı bir bilgi birikimine sahip olması" ISO 14001: 2015 çevre yönetim sistemi sertifikasyonuna başlamayı planlayan işletmelere yönelik bir tavsiyedir. Bu nedenle Doğru Cevap D seçeneğidir.

Tüm kurumsal yönetişim modellerinin dayandığı, genel kabul görmüş dört temel ilke üzerinde uzlaşıldığı görülmektedir. Bu ilkeler; adil davranma (ing. fairness), şe a ık (ing.transparency), hesap verebilirlik (ing. accountability) ve sorumluluk (ing. responsibility) şeklinde sıralanmaktadır.

Adil Davranma: Adil davranma ilkesi işletmelerin tüm hak sahiplerine eşit birşekilde davranmasını öngörmektedir. Bu ilke ile tüm hak sahiplerinin, azınlık hak sahiplerini ve yabancı yatırımcılar da dâhil olmak üzere, korunması amaçlanmaktadır

Birleşmiş Milletler Çevre Programına (UNEP) yeni sorumluluklar getiren sözleşmeler; Nesli Tehlike Altındaki Bitki ve Hayvan Türlerinin Uluslararası Ticaretine ilişkin CITES Sözleşmesi (1973), Vahşi Hayvanların Göçmen Türlerinin Korunmasına ilişkin Bonn Sözleşmesi (1979), Ozon Tabakasının Korunmasına ilişkin Viyana Sözleşmesi (1985), Tehlikeli Atıkların Sınır ötesi Taşınımının ve Bertarafının Kontrolüne ilişkin Basel Sözleşmesi (1989), Biyoçeşitlilik Sözleşmesi (1992), Belirli Tehlikeli Kimyasalların ve Pestisitlerin Uluslararası Ticaretinde Ön Bildirime ilişkin Rotterdam Sözleşmesi (1998), Biyogüvenlik Kartagena Protokolü (2000) ve Kalıcı Organik Kirleticilere İlişkin Stokholm Sözleşmesi (2001) biçiminde ifade edilebilir. Buna göre Doğru Cevap C seçeneği olur.

Kurumsal Yönetim Endeksi’nin hesaplanmasına 31.08.2007 tarihinde başlanmış olup, endeksin başlangıç değeri 48.082,17’dir.

1994’te yürürlüğe giren Birleşmiş Milletler İklim Değisimi Çerceve Sözlesmesi (Framework Convention on Climate Change, FCCC - BMİDÇS), iklim değişikliği sorununu kabul eden ve insanlarla çevreye verilen yoğun zararı önlemek adına iklim sistemini stabilize etmek üzere harekete geçilmesini öngören genel bir deklarasyondur. 1992 yılında Rio de Janeiro’da gerçekleştirilen BM Çevre ve Kalkınma Konferansı, 2002 yılında Johannesburg’da düzenlenen Dünya Sürdürülebilir Kalkınma Zirvesi ve son olarak 2005 yılındaki Dünya Zirvesi gibi uluslararası çevre politikasına yön veren konferanslar ise UNEP’in gelişiminde ve güçlenmesinde etkili olmuştur. Dolayısıyla Doğru Cevap B seçeneği olur.

Caux 1986’da Philips Electronics’in o dönemdeki başkanı Frits Philips Sr ile Paris’te faaliyet gösteren ünlü İşletme okulu INSEAD’ın kurucusu Oliver Giscard d’Estaing’in ortak girişimleri sonucunda Avrupa, Japonya ve ABD arasındaki uluslararası ticaret kaynaklı gerilimi düşürmek amacıyla hayata geçirilmiştir.