İŞ HAYATINDA STANDARTLAR - Deneme Sınavı - 12

Yöneticilerin yasalara uygun, dürüst, ahlaki ve adil karar verme sorumlulukları iş (yönetim) etiği olarak tanımlanmaktadır.

Haklar yaklaşımı ise örgütsel kararlarda temel insan haklarının, örneğin müşterilerin mahremiyet hakkı veya çalışanların güvenli bir ortamda çalışma hakkı gibi hakların ne oranda korunduğuyla ilgilidir. Her ne kadar bireysel hakların korunması arzu edilen bir durum olsa da bu durum grup süreçleri, üretkenliği ve gelişimi açısından zedeleyici olabilir.

Vekalet teorisi (agency theory), vekillerin (işletme yöneticileri) asillerin (işletme sahipleri) amaç ve çıkarları doğrultusunda hareket etmelerinin sağlanabilmesi sorununa ilişkin olarak ortaya atılmış bir teoridir. Bu teoriye göre işletmelerin sermayedarları, asiller, yöneticilere vekâlet vermekte ve onları işletmeyi kendi çıkarları doğrultusunda idare etmeleri için görevlendirmektedir. Vekillerin asillerin çıkarları doğrultusunda faaliyet gösterip göstermedikleri ise hedeflerin ve standartların açık olarak ortaya konulduğu sözleşmeler aracılığıyla izlenmekte ve ödüllendirme sistemleri bununla ilişkilendirilmektedir.

Paydaş teorisi ise hissedar merkezli asil-vekil ilişkisine alternatif bir model olarak önerilmektedir. Paydaş teorisine göre işletmeler işletme ile herhangi bir etkileşimi olan tüm paydaşların yararını gözetecek şekilde faaliyet göstermelidir. Bu paydaşlar arasında çalışanlar, müşteriler, tedarikçiler ve yerel halk yer almaktadır.

Şeffaflık: Kurumsal yönetişim işletmeye ilişkin finansal durum, sahiplik yapısı veya performans gibi çeşitli bilgilerin kamuoyu ile zamanında ve doğru bir şekilde paylaşılmasını gerekli kılmaktadır. Kamuya açıklanan bilgiler eksiksiz, güvenilir ve net olmalıdır.

Küresel Şahit Örgütü (Global Witness) 1993 yılında İngiltere’de Charmian Gooch, Simon Taylor ve Patrick Alley tarafından kurulan bir sivil toplum örgütüdür. Örgüt var olma nedenini dünyadaki birçok çevre ve insan hakları ihlallerinin küresel ekonomik ve siyasi sistem içerisindeki doğal kaynakların sömürülmesi ve yapılan yolsuzlukları engellemektir.

Paydaşlara Saygı: Sorumlu işletmeler tüketicilere sundukları mal ve hizmetler, yarattıkları istihdam ve zenginlik aracılığıyla topluma faydalı olmaları gerektiğinin bilinciyle hareket eder. Sorumlu işletmeler sadece hissedarları için değil, tüm paydaşları için ekonomik açıdan sağlam ve uzun süreli olarak faaliyet göstermeleri gerektiğini bilmeli ve müşterilerin, çalışanların, rakiplerin ve genel anlamda toplumun çıkarlarına saygı duyup onlara dürüst ve adil bir şekilde davranmalıdır

İşletmelerin temel paydaşları işletmenin başarısı ve sürüdürülebilirliği üzerinde oldukça önemli bir etkiye sahiptir. Müşteriler işletmenin sağladığı mal ve hizmeti alarak nakit girişi yaratmakta, çalışanlar satılan ürünleri üretmekte, işletme sahibi ve diğer yatırımcılar gerekli olan fonları sağlamakta, tedarikçiler gerekli olan ham madde ve malzemeleri sağlamakta, rakipler piyasasının verimli bir şekilde işlemesini sağlamakta, toplum işletmeye sosyal sermaye sağlamakta ve operasyonel güveliğini temin etmekte; çevre ise doğal kaynak ve uygun ortamı sağlayarak işletmecilik faaliyetlerine destek olmaktadır. Bunun sonucunda paydaşların refahı ve geleceklerinin sağlığı işletmeler tarafından sağlanmaktadır. Etik işletmecilik uygulamlarından fayda sağlayan tarafın aslında paydaşlar olduğunu belirtmek yanlış olmaz

Müşteriler

Tüm müşterilere saygı duyulmalıdır. Bu kapsamda işletmeler;
• Gereklilikleri karşılayan yüksek kaliteli mal ve hizmet üretilmesi,
• Herkese eşit muamele edilmesi,
• Sağlık ve güvenlik önlemlerinin tam olarak alınması,
• Çevreye zararlı ürünler üretmekten kaçınılması ve
• Satış, pazarlama ve reklamcılık faaliyetlerinde insan haklarına ve kültürel değerlere

saygılı davranılması yoluyla müşterilerine yönelik sorumlu işletme olmanın gereğini yerine getirebilirler.

FTSE for GOOD endeksi, FTSE tarafından tasarlanmış sosyal sorumlu yatırım endeksidir

Verilenlerden I, III, IV, VI, VII numaralı olanlar etik davranışı olumlayan örgütsel yollardandır.

Verilen özellikler "Faydacı Yaklaşım"ın özelliklerindendir.

Verilenlerden I, III, IV numaralı olanlar iş etiğine ilişkin mitlerin özelliğidir.

1990’lı yıllarda kurumsal yönetişimin  kabul görmesinin nedenleri arasında "sanayileşme" yoktur.

"Ortalamanın üzerinde gelir elde etme". hissedarların temel hedefidir.

Verilenlerden sadece I ve II numaralı olanlar "tekil model"in özellikleri arasındadır.

BIST Kurumsal Yönetim Endeksi, Kurumsal Yönetim Endeksi, İMKB pazarlarında işlem gören ve SPK’nin yayımladığı kurumsal yönetim ilkelerine uyumuna ilişkin olarak belirlenmiş derecelendirme notuna sahip şirketlerin “İMKB Kurumsal Yönetim Endeksi Temel Kuralları”na göre fiyat ve getiri performanslarının ölçülmesi amacıyla oluşturulmuştur.

Sözü edilen ilke "paydaşlara saygı" ilkesidir.

Küresel Şahit Örgütü 1993 yılında Charman Gooch, Simon Taylor ve Patrick Alley tarafından kurulmuştur.

Verilen özelliklerin hepsi "FTSE4GOOD Endeks"in özelliklerindendir.

"Etik karar vermek kolaydır." ifadesi etik konusuna ilişkin yanlış bilinen doğrulardandır.