Sosyal Medya

Web 2.0 uygulamaları olan bloglar, wiki'ler, forumlar, sosyal paylaşım ağları gibi etkileşimli ve kullanıcı kaynaklı içerik üretimine dayalı internet siteleri, "sosyal medya" kavramının ortaya çıkışını hazırlayan teknolojik yenilikler olarak karşımıza çıkmaktadır.

Sosyal medyayı geleneksel medyadan farklılaştıran başlıca özellikler şunlardır: Katılım, açıklık, etkileşim, örgütlenme, bağlantısallık.

Web 1.0 döneminde kullanıcılar sadece okuyucu/izleyici olarak içeriği tek yönlü alabilen, ancak paylaşamayan veya çoğu zaman geri bildirimde bulunamayan bir konumdadır.

Web 1.0 döneminde kullanıcıların web siteleri ile genellikle tek etkileşim aracı e-posta olmuştur.

Sosyal medya kavramının alt kategorileri şunlardır: Bloglar, wikiler, podcastler, forumlar, içerik toplulukları, sosyal paylaşım ağları ve mikrobloglar.

Her kullanıcının bireysel olarak kendi çevrim içi günlüğünü hazırlamasına fırsat sunan bloglar, özellikle kullanım kolaylığı nedeniyle Web 2.0'ın en hızlı büyüyen kategorisi olmuştur.

Forumlar, wiki ve bloglardan sıkı bir şekilde denetlenen üyelik sistemi ve kurallarıyla ayrılmaktadır. Bu denetim, forum yöneticisi olarak adlandırılan yetkili kişiler tarafından yapılmaktadır.

Amerika sosyolog Stanley Milgram'ın "Altı Aşamalı Ayrılık" (Six Degrees of Seperation) deneyine göre bir kişi tanımadığı birisine en fazla beş kişiyi kullanarak ulaşabilmektedir. 1997 yılında açılan ilk sosyal ağ sitesi olan Sixdegrees.com da ismini bu deneyden almıştır.

2000'lerin ilk yıllarında insanların iş bağlantılarını yapmalarına olanak sağlayan sosyal paylaşım ağlarının ilki Ryze.com'dur. Ryze.com'un ardından bu alandaki ağların sayısı artmıştır ve günümüzde LinkedIn isimli sosyal ağ etkili bir iş bağlantı kanalı olarak kullanılan bir sosyal ağ sitesi olarak hizmet vermektedir.

MySpace, kullanıcılarına e-posta, forum, video paylaşım ve blog alanı hizmetlerini tek sitede sunmaktadır.

Wikipedia, ücretsiz online ansiklopedi hizmeti veren bir wiki sitesidir. Kâr amacı gütmeyen bir organizasyon olan Wikimedia Vakfı'nın bir projesi olarak, Jimmy Wales tarafından 2001 yılında hayata geçirilmiştir.

YouTube, 2005 yılında kendini yayınla (broadcast yourself) sloganıyla faaliyete giren bir video paylaşım sitesidir. Kullanıcılar bu platformda ücretsiz video izleyip, kendi videolarını yükleyebilmektedir.

Sosyal paylaşım ağlarının kullanıcılarına sunduğu avantajlar bağlamında emel özellikleri şunlardır: Kolay yayınlama araçları, kişiselleştirebilme, bağlandılandırma, ücretsiz olma ya da düşük maliyet, sosyalleşme desteği, etkin etkileşim, iş birlikçi.

Günümüzde sosyal ağlar profil sayfası, arkadaş ağı, herkese açık yorumlama sistemi ve gizli mesajlaşma sistemi gibi özellikleri ile diğer web sitelerinden ayrılmaktadır.

İçerik toplayıcılar, kullanıcının erişmek istediği içeriği, kendi istediği şekilde düzenlemesine izin veren uygulamalardır.

Podcast, radyo yayını ya da benzer bir programın internetten erişilebilir ve kişisel ses cihazlarından dinlenebilir haler gelmesini sağlayan dijital kayıt olarak tanımlanmaktadır.

Aynı tür ve nitelikteki içeriklerin organize edilmesini, kullanıcıların içerikleri karşılıklı paylaşımını sağlayan uygulamalar içerik topluluklarıdır. Bunlardan video içerikli paylaşım sitelerine YouTube.com, fotoğraf içerikli paylaşım sitelerine Flickr.com, sosyal işaretleme sitelerine de Delicious.com'u örnek gösterebiliriz.

Web 2.0, Web 1.0'dan farklı olarak içeriğinin kullanıcılar tarafından oluşturulduğu etkileşimli internet dönemine işaret etmektedir. Etkileşimli uygulamaların geliştirilmesine olanak sağlamıştır ve kullanıcılar aktif biçimde içerik yaratma ve bu içeriği paylaşma fırsatına sahiptir.

2006 yılında kurulan bir sosyal ağ ve mikroblog sitesi olan Twitter, en popüler mikroblog sitesidir ve kullanıcılarına 140 karakterden oluşan metinler yazma ve paylaşma imkanı sunmaktadır.

Harvard Üniversitesi öğrencisi Mark Zuckerberg ve birkaç arkadaşı tarafından Şubat 2004 yılında kurulan Facebook, bugün dünyanın en çok ziyaret edilen sitelerinden biridir. 2012 yılı sonunda 1 milyara ulaşması beklenen kullanıcı sayısıyla Facebook, dünyanın bir numaralı sosyal paylaşım platformu ve en hızlı büyüyen internet sitesi haline gelmiştir.