INTERNET VE WEB PROGRAMLAMA

En temel anlamıyla Ağ (Web), insanların İnternet üzerinden bilgi paylaşmalarını sağlamak
üzere geliştirilmiş bir uygulamadır. Web sayfaları
ise İnternet ya da başka bir ağ üzerinden bir tarayıcı ile erişilebilen ve genelde hiper metin işaret dili
olarak adlandırılan HTML (HyperText Markup
Langauge) ile yazılmış bir belgedir.

Web sayfalarına bir tekbiçimli kaynak konumlayıcı (Uniform
Resource Locator) adresi ile erişilir ve bu sayfalar
metin, grafik, video ve diğer sayfalara ve dosyalara
bağlantılar içerebilir. Web sayfalarının görünümü
basamaklı stil sayfası (Cascading Style Sheets) ile
biçimlendirilebilir ve javascript gibi istemci tarafı betikler aracılığıyla etkileşimli hâle getirilerek
kullanıcıların Web sayfasını kullanma deneyimleri artırılabilir.

https://www.anadolu.edu.tr/yonetim/login/index.php

Yukarıdaki örnekte Web sayfası “index.php” dir ve her zaman URL’nin son kısmında yer alır. Burada
dikkat edilmesi gereken bir konu her URL adresinde Web sayfasının dosya adı ve uzantısı (burada “index.
php”) yukarıdaki örnekte olduğu gibi görünmeyebilir. Örneğin, https://www.anadolu.edu.tr/kisisel/ogrenciler URL’sinde Web sayfası görünmemektedir. Bu tür durumlarda varsayılan “index” dosyası URL’deki
son klasör altından (burada “ogrenciler”) yüklenmektedir.

Web sayfalarını statik ve dinamik içerikli olarak iki ana kategoriye ayırmak mümkündür. Statik
Web sayfaları, basit HTML kodlu ve bir veri tabanı ile ilişkilendirilmemiş ancak animasyon ve sınırlı etkileşimin javascript gibi betik dilleri ve flash
gibi uygulamalar yardımıyla gerçekleştirildiği ve
büyük oranda kodlama bilgisi gerektiren sayfalardır.

Bir diğer bileşen ise gezinme menüleridir. Gezinme menüleri sayesinde sayfa ziyaretçileri ulaşmak istedikleri içeriklere daha hızlı bir şekilde erişebilirler

Sosyal paylaşım bağlantıları da Web sayfalarının
önemli bileşenleri arasındadır. Bu bileşen sayesinde site ziyaretçileri ziyaret ettikleri Web sayfasını
kendi ağında bulunan diğer kişilerle paylaşabilir.

Düşük maliyet, kolay kullanım, kolay yönetim ve özelleştirilebilme özelliklerinden dolayı
basamaklı stil sayfası (CSS) ve betik dilleri (scripting languages) gibi etkileşim ve işlevselliği artıran özellikleri barındıran ve kodlama bilgisine
gerek duymadan hazırlanıp yönetilebilen içerik
yönetim sistemleri olarak da isimlendirebileceğimiz dinamik Web sayfaları günümüzde artan bir
şekilde kullanılmaktadır. İçerik yönetim sistemleri sayfa içeriklerini genelde bir içerik kütüphanesi veya veritabanı yardımıyla barındırır ve Web
sayfası bir tema motoru ile kullanıcılara son şekli ile sunulur. En çok kullanılan içerik yönetim
sistemlerine Wordpress, Drupal ve Joomla örnek
verilebilir. İçerik yönetim sistemlerini statik Web
sayfalarından ayıran en önemli özelliklerden biri,
içeriğin genel görünüm ve tasarımdan ayrılmasıdır. Bir başka deyişle, içerik yönetim sistemlerinde sayfanın görünümü her bir sayfada yer alan
menü, yazı ve görsellerden ayrıdır. Bir diğer özellik ise, kodlama bilgisi gerektirmeden çeşitli temalar yardımıyla sayfaların görünümünün değiştirebilmesi ve metin editörünün var olduğu her
alana metin, görsel ve hatta video ve sesli öğeler
eklenebilmesidir.

Sosyal ağ ortamları, kullanıcıların kendi içerik
ve mesajlarını oluşturmalarına ve paylaşmalarına
imkân tanıyarak sosyal etkileşim ve iletişim için
birçok kolaylık sağlamaktadır. Sosyal ağ ortamlarını içeren Web sayfalarında kullanıcılar yalnızca
Web sayfası ile değil aynı zamanda birbirleri ile
iletişim kurabilmektedir. Web sayfalarına sosyal
ağ ortamlarının entegre edilmesi kullanıcıların içerikleri birbirleri ile daha kolay bir şekilde paylaşmalarına ve dolayısı ile söz konusu Web sayfasının
ziyaretçi sayısının artmasına yardımcı olmaktadır.

Ticari firmalar işlerini, ürünlerini, satışlarını ve tanınırlıklarını artırmak için sosyal ağ ortamlarının kullanmanın önemini kavramış olmakla birlikte hangi
sosyal ağ ortamlarını ne şekilde kullanmaları gerektiği
konusunda dikkatli ve tedirgin bir arayış içindedirler.
Dikkatli olmalarının nedenlerinden başlıcası firmaların Web sayfalarında kontrolü kaybetmek istememeleridir. Örneğin sosyal ağ ortamında bir firma ile
ilgili yer alan yorumlar firmaların kontrolü dışında
yapılabilmektedir. Buna çözüm olarak firmalar kendi
Web sayfaları içinde ziyaretçilerin olumlu ya da olumsuz görüşlerini paylaşabildikleri bir bölüm oluşturup
buradan gelen geri bildirimlere göre yeni satış ve pazarlama taktikleri geliştirmektedirler. Michael Dell
2006 yılında Forbes dergisindeki makalede bu durumu “Başkalarının misafir odasında bu tür bir sohbeti
yapmaktansa kendi misafir odamda yapmayı tercih
ederim” şeklinde açıklamaktadır.
Firmaların hangi sosyal ağ ortamlarını ne şekilde kullanmaları gerektiği konusunda tedirginliklerinin nedeni ise, Web sayfalarındaki ziyaretçi
sayısında azalmanın Web sayfalarını kapatmalarını
gerektirip gerektirmeyeceği konusundaki kaygılara
sahip olmaları şeklinde yorumlanabilir. Bir başka
tedirginlik nedeni ise firmaların sosyal ağ platformlarının sahibi olmadıkları gibi bu platformların
kural ve ilkelerine bağımlı olarak bu hizmetlerden
yararlanmak durumunda kalmalarıdır.

Kullanıcıların %70’ten fazlasının bir Web
sayfasına giriş yapmak için Sosyal Ağ hesaplarını
kullandıkları bilinmektedir. Bu sayede kullanıcıların Web sayfalarına kayıt olma süreçleri kısalmakla birlikte elde edilen kullanıcı profil bilgilerine göre Web sayfasının sahibi olan kurum
ya da kuruluş tarafından kişiye özel ürün tanıtımları yapma ve kampanyaları duyurma fırsatı
doğmaktadır. Sosyal Ağ hesabı ile giriş yapmanın
başka bir avantajı da bu yöntemle Web sitesinde
oturum açan ziyaretçilerin yorum yapabilmeleri
ve bu yorumların sosyal medyada takipçileri tarafından görülebilmesidir. Hedef kitlenin hangi
sosyal ağları tercih ettiklerini belirlemenin yolu
Web analitik verilerini incelemektir. Google Analytics gibi Web analitikleri uygulamaları
Web sayfalarına İçerik Yönetim Sistemleri- Eklentiler başlıklı kısımda belirtildiği gibi eklenti
yoluyla entegre edilebilir.

Web sayfaları statik ya da dinamik olabilirler. Statik sayfalar her görüntülendiklerinde aynı içeriği gösterirken dinamik sayfalarda her erişimde farklı içerikler görüntülenir. Dinamik sayfalar genelde PHP, ASP, Perl ya da JSP gibi betik dilleri (script) ile yazılırlar ve asıl işlevleri veri tabanı ile iletişim kurma gibi sunucu tarafındaki işlevleri yerine getirmektir.

Web sitesinde kullanıcı bilgileri toplanıp bu kullanıcıların sunulan hizmetler ile ilgili bir eylem yapmaları (örneğin bir ürünü ya da hizmeti satın almak ve/veya bunlarla ilgili geri bildirimde bulunmak ya da diğer kullanıcılarla iletişime geçmek) isteniyorsa bu kullanıcıların Web sayfası aracılığı ile siteye kayıt olup oturum açma işleminden sonra söz konusu bu eylemleri gerçekleştirmeleri genelde tercih edilen bir durumdur. Bu amaçla Web sayfalarında bulunması gereken önemli bileşenlerden biri de oturum açma ve kullanıcı hesabı oluşturma özelliğidir.

En çok kullanılan içerik yönetim sistemlerine Wordpress, Drupal ve Joomla örnek verilebilir

İçerik yönetim sistemlerini statik Web sayfalarından ayıran en önemli özelliklerden biri, içeriğin genel görünüm ve tasarımdan ayrılmasıdır.

Web sitesinde kullanıcı bilgileri toplanıp bu kullanıcıların sunulan hizmetler ile ilgili bir eylem yapmaları (örneğin bir ürünü ya da hizmeti satın almak ve/veya bunlarla ilgili geri bildirimde bulunmak ya da diğer kullanıcılarla iletişime geçmek) isteniyorsa bu kullanıcıların Web sayfası aracılığı ile siteye kayıt olup oturum açma işleminden sonra söz konusu bu eylemleri gerçekleştirmeleri genelde tercih edilen bir durumdur. Bu amaçla Web sayfalarında bulunması gereken önemli bileşenlerden biri de oturum açma ve kullanıcı hesabı oluşturma özelliğidir. Kullanıcı hesabı oluşturma, kullanıcıların ad, soyad ve e-posta gibi bazı bilgilerinin alınarak kullanıcının belirttiği e-postaya hesap onay bağlantısı gönderme ya da göndermeden anında hesap oluşturma yöntemiyle gerçekleştirilebileceği gibi ilerleyen kısımlarda açıklanacağı gibi sosyal medya hesaplarının kullanılması ile de gerçekleştirilebilir. Hatta son zamanlarda sıkça rastlanan bir durum da bir hizmet ve ürünün Web sayfası aracılığı ile pazarlandığı Web sitelerinde ziyaretçilerin kayıt olma sürecine takılmadan misafir olarak işlemlerini gerçekleştirebilmeleridir.

Kullanıcıların %70’ten fazlasının bir Web sayfasına giriş yapmak için Sosyal Ağ hesaplarını kullandıkları bilinmektedir. Bu sayede kullanıcıların Web sayfalarına kayıt olma süreçleri kısalmakla birlikte elde edilen kullanıcı profil bilgilerine göre Web sayfasının sahibi olan kurum ya da kuruluş tarafından kişiye özel ürün tanıtımları yapma ve kampanyaları duyurma fırsatı doğmaktadır. Sosyal Ağ hesabı ile giriş yapmanın başka bir avantajı da bu yöntemle Web sitesinde oturum açan ziyaretçilerin yorum yapabilmeleri ve bu yorumların sosyal medyada takipçileri tarafından görülebilmesidir. Hedef kitlenin hangi sosyal ağları tercih ettiklerini belirlemenin yolu Web analitik verilerini incelemektir

Sosyal ağda paylaş, beğen ve takip et butonları yardımıyla bir içerik paylaşılabilir, önerilir ve izlenebilir hâle getirebilir. Bu sayede içeriğin farkındalığının arttırılması sağlanır. Beğen butonunun en temel işlevlerinden biri Web sayfasını ziyaret edenlerde güven duygusu oluşturmasıdır. Diğer önemli bir konu ise bu butonların sayfadaki konumlarıdır. Ayrıca Google Analitik gibi uygulamalar yardımıyla bu butonların tıklanma oranlarına bakıp Web sayfasındaki yerlerinin uygun olup olmadığı ile ilgili bir fikre sahip olunabilir.

Haber akışları olarak da bilinen RSS Beslemeleri bu özelliği barındıran Web sayfalarındaki haber özetlerini veya içerik verilerini otomatik olarak başka bir Web sayfasında göstermek için kullanılan bir özelliktir. RSS Beslemelerinin en önemli özelliği bu yöntemle alınan verilerin güncellemesinin otomatik olarak yapılmasıdır. Genelde .xml uzantılı bir bağlantı adresi şeklinde sağlanan RSS beslemeleri kaynak Web sayfasında bulunan bir eklenti ya da yazılan bir kod yardımıyla hedef Web sayfasında kullanılmakta ve kaynak Web sayfasında RSS beslemesinde yapılan değişiklik hedef Web sayfasında hiçbir güncellemeye gerek duyulmadan otomatik olarak gerçekleşmektedir.

Sosyal videolar, sosyal ağlarda oluşturulan ve paylaşılan videolardır. Bu videolar Sosyal Ağlar başlığı altında belirtilen içerik paylaşımı yapılabilen Youtube, Vimeo ve DailyMotion gibi sosyal video paylaşım ortamlarında yayınlanabilmektedir.Web sayfası kurumsal bir sayfaysa bu videolar sayesinde kurumsal tanıtım amacıyla yapılan sosyal faaliyetler (toplum yararına hizmetler gibi) de sosyal videolar aracılığı ile belirli türden hedef kitleye duyurulabilir. Sosyal videolar çok fazla sayıda izlenen videolar olmak zorunda değildir. Örnek olarak ticari ya da ticari olmayan ve belirli bir hedef kitleye ulaşmayı amaçlayan Web sayfasına entegre edilmiş bir sosyal videonun on binlerce kişi yerine yüzlerce kişi tarafından izlenmesine rağmen amacına ulaştığı söylenebilir. Sosyal videoların bir başka yararı ise yayınlandığı Web sayfasına görsel açıdan katkı sağlamanın yanı sıra izleyicilere Web sayfasının amacı doğrultusunda oluşturulmuş kanala abonelik imkânı sunmasıdır.