INTERNET VE WEB PROGRAMLAMA

Web sayfalarında en çok kullanılan form elemanlarının metin kutusu, parola kutusu, metin alanı, radyo butonu ve işaretleme kutusu olduğu söylenebilir. Şıklarda verilen Radio butonu ile kullanıcıların tek bir seçim yapabilmesi sağlanabilir. Checkbox ile kullanıcılar birden fazla seçim yapabilirler. Text ve Textarea ile kullanıcılar verilen seçenekler dışında kendileri de yazı yazarak veri oluşturabilirler. Aralarındaki fark ise text ile kısa metinler alınabilirken textarea ile uzun metinler alınabilmektedir. Submit ile de alınan veriler gönderilmektedir. Bu nedenle cevap B'dir.

Tablo incelendiğinde kullanıcı numarasını birincil anahtar olarak belirlenmiş ve “A_I” başlıklı işaret kutusu işaretlenerek otomatik artış özelliği kazandırılmıştır. Kullanıcı adı, mail adresi ve parola verileri için ise 60 karakterlik alan ayrılmıştır. Varchar  kısıtlı bir alan kaplayacak karakter veriler için tasarlanmıştır. Genellikle limiti 255'tir. Yani varchar(255). Ancak her veritabanı sisteminde farklı olabilir. Bu nedenle cevap C'dir.

Verilen kod parçacığı incelendiğinde formun ortalı (center) olması gerekmektedir. Bu bağlamda A ve E şıkları sola yaslı olduğu için doğru değildir. Kod parçacığı okunmaya devam edildiğinde tablonun border değerinin 1 olduğu görülmektedir. Yani tablo çizgilerinin belirgin bir şekilde görünmesi gerekmektedir. Bu nedenle B seçeneği de doğru değildir. C ve D seçenekleri incelendiğinde benzer oldukları görülmektedir. Ancak C seçeneği dikkatli incelendiğinde kod parçacığında verilen ifadelerde Türkçe karakterlerin düzeltildiği görülecektir. Web tarayıcı bizler için Türkçe karakter düzenlemesi yapmaz. Bu nedenle cevap D'dir.

md5() fonksiyonu parolaları şifrelemek için kullanılan bir değişkendir. md5() fonksiyonu ile şifrelenen parolalar veri tabanına bu şekilde yazılır. Parolanın bu şekilde şifrelenerek veri tabanına kaydedilmesi kullanıcı verilerinin güvenliğini artıracaktır. Bu nedenle cevap B'dir.

mysqli_real_escape_string() fonksiyonu, form içindeki verileri kontrol ederek özel karakterleri temizler ve veri tabanının gizliliğini sağlar. mysql_connect () fonksiyonu, yaptığımız uygulamaların veritabanına bağlanabilmesini sağlar. mysql_create_db () fonksiyonu, manuel olarak veritabanı oluşturmamızı sağlar. mysql_fetch_array () fonksiyonu, veritabanındaki verileri alan adlarına göre çekmemizi sağlar. mysql_list_dbs () fonksiyonu, host, kullanıcı adı ve şifre ile bağlanmış olduğumuz veritabanın sunucusundaki tüm veritabanlarını liste halinde bize sunar. Bu nedenle cevap A'dır.

Oturum açacak olan PHP sayfasının iki numaralı kodu, sonradan kullanılmak üzere veritabanı bağlantısı yapmaktadır. Dört ve beş numaralı satırlar ise formdan gelen verileri “$mailadresi” ve “$parola” adlı yerel değişkenler üzerine almaktadır. Bu noktada “mysql_real_escape_string()” adlı fonksiyonla veritabanı sorgusunda kullanılacak form verilerine ilişkin güvenlik önlemi alındığına dikkat edilebilir. Ayrıca parolalar veritabanında MD5 algoritmasından geçirilmiş hâlde tutulduğu için, buradaki parola da MD5 algoritmasıyla şifrelenmiştir. Yedi ve sekiz numaralı kod satırını kapsayacak şekilde işletilen SQL sorgusu ise gelen kullanıcı bilgilerine uyan kayıt satırının “kullanicino” alanındaki verisini çekmek için işletilmiştir. Bu sorgu 0 satırlık bir sonuç döndürürse yani bu verilere uyan herhangi bir kayıt yok ise, veritabanında olmayan bir e-posta adresi ve parola ikilisinin girildiği sonucuna ulaşılabilir. On numaralı satırdaki “if” yapısı, “mysqli_num_rows()” fonksiyonuyla bunu kontrol etmektedir. Bu nedenle cevap C'dir.

Çerezler, sunucu tarafından tarayıcılara gönderilen, tarayıcı tarafından belirli bir süre boyunca saklanan ve gerektiğinde tekrar sunucuya gönderilen veri parçalarıdır. Birçok amaçla kullanılabilecek çerezler sayesinde kullanıcı adı ve parola gibi bilgilerin sonraki ziyaretlerde de hatırlanması mümkün olabilir. Oturum açmamış olsa bile, kullanıcı tarafından özelleştirilen bir sayfanın kullanıcıya özel görüntüsü, çerezler yardımıyla kalıcı hâle getirilebilir. Bir alışveriş sitesi, yine çerezler üzerinde kullanıcı tercihlerini tutabilir. Kullanım örneği verilen bu yapılar, iki farklı kullanıma sahip olan ve aşağıda örneklendirilen “setcookie()” adlı fonksiyon ile oluşturulurlar. Bu nedenle cevap E'dir.

Kullanıcılardan gelen verilerin veri tabanına yazıldığı nokta, sistem güvenliği açısından oldukça önemlidir.Kullanıcılardan gelen verilerin veri tabanına yazıldığı nokta, sistem güvenliği açısından oldukça önemlidir. Veri tabanına yönelik saldırılar genellikle bu noktalardaki zayıflıkların suistimal edilmesi şeklinde olmaktadır. Bu nedenle, web formlarından gelen verilerin veri tabanına dokunmasından önce bu veri içeriklerinin kontrol eQdilmesi gerekir. “mysqli_real_escape_string()” adlı fonksiyon, kendisine verilen içeriktekiözel karakterleri temizleyerek bu tehdidi ortadan kaldırır. Bir sonraki sayfada sunulan PHP kodunda bu değişiklik yapılmıştır. Sunulan kodun dört ve beş numaralı satırları, verileri POST üzerinden okurken aynı zamanda “mysqli_real_escape_string()” adlı fonksiyondan geçirilmektedir. Bu işlem, zaten MD5 algoritmasıyla şifreleneceği için, kullanıcı parolası üzerinde yapılmamıştır.

Suistimale açık bir nokta da kullanıcıların web formlarına HTML etiketleri yazabiliyor olmasıdır. Kullanıcıdan gelen ve tarayıcı tarafından tanınıp işlenebilecek olan HTML veya JavaScript kodları tehdit oluşturabilir. Buna ilişkin önlem almak, “strip_tags()” fonksiyonu ile mümkündür. Sözü edilen fonksiyon,kendisine verilen içerikte bulunan HTML etiketlerini temizlemektedir.

Veritabanı sorgusundan gelen her bir satırın sayfaya yazılması süreci, sorgudan gelen satır sayısı kadar çalışacak bir döngüyle mümkündür. Bunun için öncelikle, döngüye bağlı kodların kaç kere çalışacağının belirlenmesi gerekir. Bu noktada, “mysqli_num_rows()” adlı fonksiyon oldukça önemli bir rol oynamaktadır. Söz konusu fonksiyon, kendisine verilen sorgu sonucunun kaç satır veri içerdiğini döndürür. Anlaşılacağı üzere bu fonksiyondan dönen değer, aynı zamanda döngüye bağlı kodların kaç kere çalıştırılacağını gösterecektir.

mysqli_connect() Veritabanı bağlantısı kurar.mysqli_real_escape_string() Veritabanı sorgularında kullanılacak verideki özel karakterleri temizleyereksorgu güvenliği sağlar.mysqli_query() Veritabanının SQL ile sorgulanmasını sağlar.mysqli_num_rows() SQL sorgularından dönen sonuçların kaç satır veri içerdiğini döndürür.mysqli_num_fields() SQL sorgularından dönen sonuçların kaç sütun veri içerdiğini döndürür.fetch_assoc() Sorgu sonucu içeren nesnenin bir sonraki satırı ele almasını sağlar.mysqli_data_seek() Sorgu sonucu içeren nesnenin istenen satırı ele almasını sağlar.mysqli_stat() Veritabanının durumuna ilişkin veri sağlar.mysqli_ping() Veritabanı bağlantısının kontrol edilmesini sağlar.mysqli_info() Veritabanında gerçekleştirilen son sorguya ilişkin bilgileri sunar.

mysqli_connect() Veritabanı bağlantısı kurar.mysqli_real_escape_string() Veritabanı sorgularında kullanılacak verideki özel karakterleri temizleyereksorgu güvenliği sağlar.mysqli_query() Veritabanının SQL ile sorgulanmasını sağlar.mysqli_num_rows() SQL sorgularından dönen sonuçların kaç satır veri içerdiğini döndürür.mysqli_num_fields() SQL sorgularından dönen sonuçların kaç sütun veri içerdiğini döndürür.fetch_assoc() Sorgu sonucu içeren nesnenin bir sonraki satırı ele almasını sağlar.mysqli_data_seek() Sorgu sonucu içeren nesnenin istenen satırı ele almasını sağlar.mysqli_stat() Veritabanının durumuna ilişkin veri sağlar.mysqli_ping() Veritabanı bağlantısının kontrol edilmesini sağlar.mysqli_info() Veritabanında gerçekleştirilen son sorguya ilişkin bilgileri sunar.

Oturum yönetimi, aynı ziyarete ilişkin verilerin PHP sayfaları arasında paylaşımını sağlamaktadır. “session_start()” adlı fonksiyonla başlatılan oturum, “$_SESSION[]” dizisi içinde oturum verilerinin tutulmasınaolanak verir. Bu diziye yazılan veriler, kullanıcı tarayıcısı kapanana, oturum süresi dolana ya da“session_destroy()” fonksiyonuyla yok edilene kadar erişilebilir olur.

Çerezler, sunucu tarafından tarayıcılara gönderilen, tarayıcı tarafından belirli bir süre boyunca saklanan ve gerektiğinde tekrar sunucuya gönderilen veri parçalarıdır. Birçok amaçla kullanılabilecek çerezler sayesinde kullanıcı adı ve parola gibi bilgilerin sonraki ziyaretlerde de hatırlanması mümkün olabilir. Oturum açmamış olsa bile, kullanıcı tarafından özelleştirilen bir sayfanın kullanıcıya özel görüntüsü, çerezler yardımıyla kalıcı hâle getirilebilir.

Sunucu üzerinde depolanıp işlenecek veriler için kullanılabilecek en uygun yapı veri tabanıdır. PHP dilinde veritabanı bağlantısı oluşturmak ve veri tabanı üzerinde SQL sorguları çalıştırmak için gerekli bütün fonksiyonlar mevcuttur. “mysqli_query()”fonksiyonu üzerinden veri tabanına iletilecek SQL sorguları sayesinde verilere ilişkin yazma, okuma, güncelleme ve silme gibi işlemlerin tamamı yapılabilir. Yine aynı fonksiyon tarafından döndürülen sorgu sonuçlarını, “mysqli_result()” adlı fonksiyon ile ele alınıp işlemek mümkündür.

Web uygulamalarının ziyaretleri sırasında, sunucu tarafında tutulması gereken ve PHP sayfaları arasında paylaşılabilen verilerin oluşturulması gerekebilir.Bu gibi durumlarda oturum değişkenleri oldukça kullanışlıdır. Bir PHP sayfası tarafından“$_SESSION[]” adlı dizi üzerinden oluşturulan oturum değişkeni, diğer PHP sayfalarından da ulaşılabilir.Oturum değişkenleri, süreleri dolana, kullanıcı tarayıcısını kapatana ya da session_destroy()fonksiyonuyla yok edilene kadar etkindirler.

Üniversite web siteleri kullanıcının geliştirebildiği, içeriği değiştirebildiği bir site değildir. Doğru cevap A'dır.

Sunucu taraflı diller ile geliştirilen web siteleri, web-kullanıcı etkileşimini, linklerin tıklanması veya dosyaların indirilmesinin ötesine taşımıştır. Kullanıcıdan istenilen verilerin alınabilmesi ve bu verilerin sunucu tarafında işletilebilmesi ise, “Web 2.0” olarak adlandırılan yeni web teknolojisinin çekirdeğini oluşturmuştur. Doğru cevap B'dir.

Bir web sayfasında form oluşturma sürecini başlatmak için “<form>” adlı etiket kullanılır. Doğru cevap C'dir.

Form verilerinin yönlendirileceği adres, “action” özelliği üzerinden belirtilir. Doğru cevap D'dir.